Własna firma
Nowelizacja ustawy o swobodzie działalności gospodarczej w 2009 roku znacznie uprościła procedurę zakładania firmy, sprowadzając ją do tzw. jednego okienka. Przedtem jednak musimy podjąć kilka ważnych decyzji.
Forma działalności
Decyzja o wyborze formy prawnej planowanej działalności jest bardzo ważna, gdyż będzie miała konsekwencje własnościowe, podatkowe, kosztowe czy związane z odpowiedzialnością za zobowiązania. Nie ma jednej, najlepszej formy – każda z nich ma swoje zalety i wady.
Na obszarach wiejskich najczęściej funkcjonują następujące formy działalności gospodarczej:
– indywidualna działalność gospodarcza,
– spółka cywilna,
– spółka z o.o.
Najczęściej podejmowaną formą prowadzenia firmy jest indywidualna działalność gospodarcza. Zwykle jest ona wybierana jako pierwsza forma działalności, która w późniejszym okresie ulega przekształceniu.
Przed podjęciem decyzji należy wziąć pod uwagę kilka czynników:
– Czy działalność będzie prowadzona indywidualnie, czy wspólnie?
– Jak szybko będzie można rozpocząć działalność, jakie będą związane z nią formalności i koszty?
– Jaka forma opodatkowania będzie najbardziej korzystna i jakie będą z nią związane formalności ewidencyjno-księgowe?
– Jaki będzie stopień odpowiedzialności i kontroli podejmowanych decyzji?
– Jaki będzie podział zysków?
Rejestracja – „jedno okienko”
Zgodnie z nowymi regulacjami prawnymi, osoba zakładająca firmę wypełnia jeden zintegrowany wniosek „trzy w jednym” (wniosek o nadanie numeru REGON, zgłoszenie identyfikacyjne lub aktualizujące do urzędu skarbowego oraz zgłoszenie płatnika składek do ZUS lub KRUS) i składa go w urzędzie gminy lub miasta, a urząd następnie przesyła odpowiednie informacje do właściwych jednostek rejestrowych.
W gminnym Wydziale Ewidencji Działalności Gospodarczej należy dokonać zgłoszenia do ewidencji, na formularzu oznaczonym symbolem EDG-1. Osoba składająca dokumenty osobiście wpis do ewidencji powinna otrzymać „od ręki”. Nowelizacja przepisów dotyczących zakładania firm zniosła opłatę za wpis oraz – co bardzo ważne – umożliwiła podjęcie działalności już od dnia dokonania wpisu w urzędzie gminy lub miasta.
Pamiętać należy, że mimo udogodnień przedsiębiorca będzie i tak musi udać się do właściwego urzędu skarbowego, żeby m.in. dokonać rejestracji do podatku VAT oraz wyboru innej formy opodatkowania niż podatek wg skali podatkowej. Czynności te trzeba wykonać przed uzyskaniem pierwszych przychodów.
„Jedno okienko” nie zwolni nas również z konieczności wizyty w ZUS. Przedsiębiorca zatrudniający pracowników sam musi rejestrować ich w urzędzie ZUS, a także zgłosić do ubezpieczenia siebie samego (poprzez gminę zgłasza się jedynie firmę, tj. swoją działalność gospodarczą).
Forma opodatkowania
W urzędzie skarbowym przedsiębiorca musi jeszcze przed uruchomieniem działalności gospodarczej, oprócz zgłoszenia obowiązku podatkowego, wskazać odpowiednią formę opodatkowania podatkiem dochodowym.
Do podstawowych form opodatkowania działalności gospodarczej należy zaliczyć: kartę podatkową, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych lub tzw. zasady ogólne: podatkowa księga przychodów i rozchodów oraz podatek liniowy. Wybór właściwej formy opodatkowania jest tym ważniejszy, że będzie decydował pośrednio o zyskach firmy, a poza tym należy pamiętać, że decyzję o jego zmianie można dokonać dopiero ze skutkiem z początkiem następnego roku. Warto więc wcześniej zastanowić się dokładnie nad konsekwencjami tego wyboru.
Ze względu na obszerność zagadnienia, opisy poszczególnych form opodatkowania będą tematem oddzielnego artykułu.
VAT
Nie wszyscy przedsiębiorcy muszą rejestrować się jako podatnicy VAT. Istnieje bowiem grupa podatników zwolnionych z tego obowiązku (zwolnienie podmiotowe). W każdym przypadku należy sprawdzić, czy osoba prowadząca działalność gospodarczą zobligowana jest do rozliczania się z tego podatku.
Zwolnienie obejmuje wszystkich podatników, u których wartość sprzedaży towarów oraz wartość eksportu towarów lub usług nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym określonej kwoty, liczonej bez VAT (dla ubiegłego roku było to 100 tys. zł, a od 1 stycznia 2011 roku – 150 tys. zł).
Ubezpieczenia społeczne
Zakład Ubezpieczeń Społecznych. W celu zgłoszenia płatnika składek ZUS należy wypełnić formularz ZFA dla każdej osoby. Jeżeli prowadzenie firmy jest jedynym zajęciem płatnika, musi też wypełnić formularz ZUA dla każdej osoby (zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego). Jeśli oprócz prowadzenia firmy, płatnik jest zatrudniony na pełnym etacie, to zamiast ZUA wypełnia ZZA (zgłoszenie tylko do ubezpieczenia zdrowotnego).
Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Na podstawie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, rolnik lub domownik, który rozpoczyna prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej lub współpracę przy prowadzeniu tej działalności, może nadal podlegać ubezpieczeniu społecznemu rolników, jeśli:
n podlegał temu ubezpieczeniu w pełnym zakresie z mocy ustawy nieprzerwanie przez co najmniej 3 lata i nadal prowadzi działalność rolniczą lub stale pracuje w gospodarstwie rolnym, obejmującym obszar użytków rolnych powyżej 1 ha przeliczeniowego, lub w dziale specjalnym;
-złoży w KRUS oświadczenie o kontynuowaniu tego ubezpieczenia w terminie 14 dni od rozpoczęcia wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej;
– podatek dochodowy za poprzedni rok podatkowy od przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej (jeśli działalność ta była prowadzona) nie przekracza określonej kwoty (w 2009 roku było to 2 835 zł).
Składka KRUS za rolnika lub domownika prowadzącego pozarolniczą działalność gospodarczą jest dwa razy wyższa niż w przypadku osoby nieprowadzącej takiej działalności.
Inspekcja Pracy, Sanepid
W przypadku zatrudniania pracowników należy powiadomić Państwowy Inspektorat Pracy w ciągu 14 dni od rozpoczęcia działalności. Dla określonych działalności wymagane jest również zgłoszenie do Sanepidu.
Zawsze należy sprawdzić, czy dla danej działalności gospodarczej przepisy nie nakładają dodatkowych warunków.
Cecylia Tomaszewska
KPODR Minikowo, Oddział w Przysieku,
PZDR w Chełmnie
