Wieś Kujawsko-Pomorska

Lipiec 2022

Przed nami jedne z najważniejszych świąt w katolickim roku liturgicznym – Boże Narodzenie. Poprzedzone są Wigilią – szczególnym dniem, który nawet przez osoby niewierzące często jest zwany magicznym dniem. Skąd bierze się ta magia? Jak zastanowimy się chwilę, będziemy znali odpowiedź na to pytanie – dla każdego z nas może być ona nieco inna

Praktycznie zakończyliśmy sezon uprawy warzyw polowych. Niedługo trzeba będzie planować produkcję na przyszły sezon – ile i czego zasiać lub zasadzić? Zasiewy pod osłony w rejonach, gdzie uprawia się warzywa wczesne za chwilę się zaczną. Producenci, którzy sadzą rozsady w otwarty grunt lub płaskie okrycia będą musieli zamawiać rozsadę, która będzie sadzona w marcu i kwietniu. Ceny środków do produkcji w ostatnim kwartale poszybowały do góry, a ceny płacone za warzywa na świeżym rynku czy też przemysłowe stoją w miejscu i to już od wielu lat. Wyjątkiem są lata nieurodzajne, kiedy to ze względu na braki w produkcji kupcy muszą zapłacić tyle, ile chce producen.

Mołdawia, mimo że położona jest bardzo blisko Polski nie należy do krajów często odwiedzanych przez turystów. Podczas tegorocznych wakacji grupa sympatyków Klubu Podróżnika BiOK odwiedziła ten nieznany kraj, a przy okazji zawiozła dary potrzebującym osobom narodowości polskiej.

Wojewódzki finał XXXI Olimpiady Wiedzy Rolniczej już za nami. 8 października br. w Centrum Transferu Wiedzy i Innowacji im. Leona Janty-Połczyńskiego w Minikowie wzięli w nim udział rolnicy, doradcy oraz uczniowie Zespołu Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego im. Wincentego Witosa w Samostrzelu. Obecni byli także przedstawiciele firm i instytucji współpracujących z rolnictwem, którzy przygotowali stoiska informacyjne.

Stereotypie, to powtarzanie zrytualizowanych czynności, często rytmicznie, pozbawionych celu (bezsensownych) i nieprowadzących do zaspokojenia faktycznych fizjologicznych potrzeb zwierząt. Stereotypie są zachowaniami odbiegającymi od wzorca dla danego gatunku. Mogą być nawracające lub stałe. Niekiedy określa się je mianem działań przeorientowanych, czyli skierowanych na obiekty normalnie nieinteresujące, np. u świń gryzienie krat kojca lub też działania samoniszczycielskie (autodestrukcyjne). Ograniczenia wyrażania naturalnego zachowania się spowodowane niedostateczną powierzchnią i przestrzenią życiową, wywołują dyskomfort i stres.

O stoją folkloru i tradycji są koła gospodyń wiejskich. Dawnymi laty organizowały one kursy haftu dla swoich członkiń. Starsze panie przekazywały swoje umiejętności młodszym. W ten sposób kultywowano tradycję zdobienia strojów ludowych. Wzory te z czasem przenoszone zostały na różne przedmioty użytkowe, takie jak pościel, bieżniki, obrusy, serwety, woreczki na orzechy, a dziś nawet na maseczki. Obecnie żyje coraz mniej osób, które mogłyby rzetelnie przekazać kanony tradycyjnego haftu. Choć powstają nowe koła gospodyń wiejskich, to nie ma wśród członkiń osób, które mogłyby nauczyć swoje koleżanki prawdziwego, tradycyjnego haftu. Jednocześnie obserwujemy renesans folkloru, który jest obecny w różnych sferach naszego życia, staje się elementem promocji regionów, walorem turystycznym. W odpowiedzi na te potrzeby Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku podjęło ciekawą inicjatywę.

Jesień to bardzo kolorowy okres w polskiej kuchni. W tym czasie mamy obfitość sezonowych warzyw i owoców. Jabłka, gruszki, bakłażany, cukinie, grzyby… i dynie, które możemy wykorzystać przygotowując pyszne i rozgrzewające potrawy. W listopadzie na naszych stołach nie może zabraknąć zwłaszcza dyni, która znana jest ze swoich pozytywnych właściwości.

19 września br. w Kujawsko-Pomorskim Ośrodku Doradztwa Rolniczego (KPODR) odbył się Festyn „Barwy Lata Jesienią w Ogrodzie”. Tego dnia w Minikowie działo się wiele, a to za przyczyną połączenia wielu imprez. Miały one miejsce w Centrum Transferu Wiedzy i Innowacji im. Leona Janty-Połczyńskiego, Centrum Dziedzictwa Kulinarnego i Turystyki Wiejskiej oraz na polach doświadczalnych i wystawowych Ośrodka. Gościliśmy ponad 100 wystawców i około 12 tysięcy odwiedzających.

W październiku przypada czas zbiorów warzyw przeznaczonych zarówno na świeży rynek, jak i do przetwórstwa. Czy będzie co zbierać decyduje praktycznie ostatnie kilka miesięcy pracy na polu. Myślę tutaj przede wszystkim o ochronie warzyw przed szkodnikami, a także chorobami. Ze względu na przebieg warunków pogodowych producenci nie mają większych problemów z ochroną przed szkodnikami, ale ochrona przed chorobami, zwłaszcza bakteryjnymi nastręcza wielu problemów.

W Polsce, chryzantema towarzyszy nam jako najczęściej wybierana roślina ozdobna podczas listopadowego Święta Zmarłych, przepięknie prezentując swoje różnorodne kolory na grobach. Niejedną osobę zadziwi fakt, że to nie jedyny walor estetyczny tej rośliny. Coraz większe grono zainteresowanych klientów, decyduje się wykorzystać chryzantemę w bukieciarstwie, a także dekorując swoje domy czy ogrody.

Każdy z nas może zadbać o bioróżnorodność – czy jesteśmy rolnikami i gospodarujemy na dużym areale ziemi, czy jesteśmy właścicielami działki rekreacyjnej, ogrodu przydomowego, balkonu, na którym umieścimy rośliny w donicach, czy też opiekujemy się miejską grządką przed blokiem – nasze działania w kierunku zachowania różnorodności biologicznej, zawsze mają sens.

Firmy zajmujące się bezpieczeństwem IT szacują, że tylko w ostatnich dwóch latach co sekundę do sieci było przesyłanych milion minut filmów. Zjawisko wykazuje tendencję progresywną, dlatego marketing oparty na wideo czeka niemalże świetlana przyszłość. Nic dziwnego, użytkownicy preferują tę formę, przyswajają wtedy znacznie więcej informacji o produkcie lub usłudze. Rolnicy nie są tutaj wyjątkiem.

Fot. S. Janiak

W lutym 2021 roku do Krajowego rejestru wpisano 33 nowe odmiany zbóż ozimych: 11 pszenicy zwyczajnej, 1 pszenicy orkisz, 12 jęczmienia, 3 pszenżyta i 6 żyta.

Fot. M. Rząsa

Zgodnie z obowiązującymi zasadami dziedziczenia, prawa i obowiązki majątkowe zmarłego spadkodawcy przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób, będących jego spadkobiercami. Dotyczy to również środków finansowych zgromadzonych na indywidualnym rachunku bankowym zmarłego, które były na nim zdeponowane w chwili śmierci spadkodawcy.

Fot. M. Rząsa

Skóra na dłoniach jest najbardziej narażona na uszkodzenia i przesuszenie. Każdego dnia wielokrotnie myjemy ręce, mamy styczność z detergentami, dotykamy dłońmi mniej lub bardziej brudnych powierzchni, narażamy je na działanie mrozu, wiatru i słońca. Wszystko to wpływa na kondycję skóry, w tym, zachowanie przez nią młodego wyglądu. Należy pamiętać, że jest szczególnie delikatna i wrażliwa, ponieważ w odróżnieniu od innych części ciała, skóra od wewnętrznej strony dłoni nie posiada gruczołów łojowych, a od zewnętrznej – ma ich niewiele. Brak płaszcza lipidowego na co dzień umożliwia wykonywanie wszystkich wymagających precyzji zadań, jednak tym samym skóra jest pozbawiona naturalnej warstwy ochronnej.

Na Kujawach do początku lipca było sucho i ciepło. Następnie zaczęło padać. Producenci podlewający uprawy, nie spodziewając się zapowiadanych od dwóch tygodni deszczy, nawadniali swoje uprawy. Po pierwszych, dość obfitych deszczach okazało się, że plantacje są podtopione i trzeba z nich wypompować wodę.

W maju br. Rada Unii Europejskiej zgodziła się na uznanie larw chrząszcza mącznika młynarka za „nową żywność”. Przed wpisaniem larw mącznika do katalogu „nowej żywności” przez Radę UE, zostały one przebadane przez Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności. Wyniki badań wykazały, że są bogatym źródłem białka, tłuszczu i błonnika, czyli mogą służyć za „zrównoważone źródło pożywienia o niskiej emisji dwutlenku węgla”. Katalog nowej żywności jest prowadzony przez Komisję Europejską, a larwa młynarka jest pierwszym owadem wpisanym na tę listę.

Przez wiele lat obowiązywały jedne przepisy dotyczące wycinki drzew i krzewów. Do większości gatunków niezbędne było pozwolenie na wycinkę drzew. Wiązało się to z szeregiem skomplikowanych formalności i ponoszeniem urzędowych opłat. Wiele osób rezygnowało z tego przedsięwzięcia lub dokonywało wycinki nielegalnie. Za niestosowanie się do obowiązujących wtedy przepisów, groziły bardzo wysokie kary finansowe. Nie było to skutecznym argumentem.

W XIX wieku aluminium (czyli glin) było  droższe od złota, a jego właściwościami zachwycał się sam Napoleon III Bonaparte, który zaprosił na obiad króla Syjamu i specjalnie dla niego miał przygotowany komplet aluminiowych sztućców. Sam korzystał ze złotych, a reszta uczestników obiadu korzystała ze srebrnych noży i widelców. Dziś aluminium nadal święci triumfy, jako drugi po żelazie najczęściej stosowany metal w produkcji. Dzieje się tak, ponieważ charakteryzuje się unikalnym połączeniem pożądanych właściwości: niską masą, dużą wytrzymałością, odpornością na korozję oraz podatnością na obróbkę. Cechy te oraz łatwość poddawania cyclingowi tworzą z tego metalu materiał przyjazny środowisku.

Strategia Europejskiego Zielonego Ładu i dążenie Unii do neutralności klimatycznej nakładają na państwa członkowskie i ich obywateli szereg wymogów środowiskowych. Wielu rolników może się z nimi nie zgadzać twierdząc, że są zbyt restrykcyjne, ograniczając możliwości produkcyjne. Jednakże zagrożenia, jakim każdego roku stawiają czoła (klęski suszy, powodzi, utrata żyzności gleb) pokazują, że powinni już dziś przestawić się na nowy racjonalny i długofalowy model gospodarowania zasobami przyrodniczymi oraz odejść od idei maksymalizacji produkcji, zanim będzie za późno. Indywidualizm w rolnictwie to nie jest dobra droga, zwłaszcza w warunkach globalnego rynku, wzrostu ryzyka zagrożeń środowiskowych, a ostatnio pandemii wirusa SARS-CoV-2. O sile rolnictwa w przyszłości będzie decydować wysoka jakość żywności oraz skuteczne zrzeszanie się rolników, ale także bazująca na zaufaniu współpraca z przetwórcami, konsumentami i turystami przy wsparciu nauki i doradztwa. Czy stać nas na taką dojrzałość ponad politycznymi i partykularnymi podziałami?

Zrządzeniem losu w 1953 r. rozpoczęła się moja przygoda życia. Dziś, po latach nieświadomego dzieciństwa i wpojonego przekonania o mądrości, rozsądku i wyjątkowości człowieka, pod wpływem doświadczania życia i dramatycznych wydarzeń z krawędzi ludzkiego bytu, jak choćby kryzys kubański 1962 r. czy „bratnia pomoc” Czechosłowacji w 1968 r., coraz lepiej rozumiem i wątpię. Ze spraw rolniczych pamiętam obowiązkowe dostawy i zmartwienie Rodziców jak wykonać plan, a do garnka nie było co włożyć. Gomułkowska bieda. A jednak ten świat  poza wsią kusił nieznanym i wydawało się, że tam musi być jakiś sens.

Na  początku, na pierwszy rzut oka wszystko wydaje się ze wszech miar korzystne. Do rolnika zgłasza się przedstawiciel firmy zamierzającej wydzierżawić grunt pod budowę farmy fotowoltaicznej. Interesują go grunty gorszej klasy, nie przynoszące dużego dochodu z upraw rolniczych. W zamian oferuje czynsz przez okres blisko trzydziestu lat. Dlaczego by z takiej okazji nie skorzystać?

Nasi przodkowie wierzyli w magiczną moc drzew. Byli przekonani, że drzewa mają świadomość. Robiono amulety z gałęzi, kładziono pod drzewa niemowlęta, aby zapewnić im długie życie i ochronę przed chorobami.

Dziś już wiadomo i udowodniono naukowo, że drzewa mają lecznicze właściwości, które możemy wykorzystać dla naszego zdrowia. Drzewa leczą i to dosłownie. W Polsce rośnie grupa zwolenników sylwoterapii czy drzewoterapii,  która jest naturalną metodą wspierającą leczenie organizmu i czerpania sił poprzez kontakt z drzewami. Wystarczy pójść do lasu lub parku, ponieważ przebywanie w obecności drzew powoduje poprawę nastroju, spadek hormonu stresu, wzmocnienie odporności.

Powszechnie wiadomo, że do procesu spalania potrzeba jakiegoś paliwa jako źródła energii, powietrza do podtrzymywania procesu i źródła ognia do jego zapoczątkowania. Produktem tej reakcji jest popiół.

W organizmie żywym spalanie to proces utleniania węglowodanów. Z cząsteczki glukozy pod wpływem tlenu powstają dwutlenek węgla i woda oraz pewna ilość energii.

Chińskie przysłowie mówi, że oddychanie jest panem siły. Jednak w procesach życiowych zwierząt gospodarskich i nie tylko ich, oprócz dwutlenku węgla powstają inne gazy, m.in. metan.

Szacuje się, że 15–20% emisji dwutlenku węgla (CO₂) pochodzi z rolnictwa.

Kwiecień  2021

W numerze….

			Co ma wpływ na opłacalność produkcji mleka? Część IPostawione w tytule pytanie zwykle rozpala emocje hodowców bydła mlecznego i trudno się temu dziwić. Byt ich i ich rodzin uzależniony jest od wspomnianej „opłacalności” lub jej braku. Dyskusje na ten temat często skupiają się na cenach. Z jednej strony na cenie mleka, z drugiej na cenach środków produkcji, które producent mleka musi kupować. Problem w tym, że choć ceny te są bardzo istotne, pojedynczy hodowca nie ma na nie prawie żadnego wpływu. Skupmy się zatem na tym, co w przeważającym stopniu decyduje o opłacalności produkcji mleka, a na co ma wpływ właściciel stada  – na szeroko rozumianym „zarządzaniu stadem”.
			Wiejska e-skrzynka – oczekiwania konsumentówWywiad z mgr Joanną Suchomską i dr Wojciechem Goszczyńskim.                                                                                                                                      Od ponad roku Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie wraz z Uniwersytetem Technologiczno-Przyrodniczym w Bydgoszczy i kilkunastoma producentami rolnymi z naszego regionu realizuje wspólnie projekt „Innowacyjny model współpracy rolników w ramach krótkich łańcuchów dostaw”. Projekt znany pod nazwą Wiejska e-skrzynka, ponieważ tak właśnie nazywa się grupa operacyjna, która powstała w ramach jego realizacji.
			Duńczycy byli pierwsiW 1989 r. od rolnictwa rozpoczęliśmy w Polsce przywracanie gospodarki rynkowej. Duńczycy jako pierwsi zgłosili chęć pomocy w tym trudnym dziele rolnikom z naszego regionu. Doradcy z ODR w Minikowie i naukowcy z Katedry Ekonomiki i Organizacji Rolnictw ATR w Bydgoszczy z nadzieją przyjęli ofertę, która rozpoczęła wieloletnią współpracę. W maju i czerwcu 1992 r. mieliśmy okazję zapoznać się z funkcjonowaniem Duńskiego Centrum Doradztwa Rolniczego w Skejby koło Aarhus oraz Lokalnego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Aars. Były okazje do asystowania duńskim kolegom podczas wizyt doradczych na farmach. Jak wykorzystaliśmy minione 32 lata na pożegnanie systemu nakazowo-rozdzielczego oraz 17 lat funkcjonowania w Unii Europejskiej? Zobaczmy zmiany w gospodarstwach rolniczych w Polsce na tle gospodarstw w Danii.
			Dobre sąsiedztwo roślinMarzeniem wielu z Nas jest piękny i urodzajny ogródek warzywny. Aromatyczny warzywnik rządzi się swoimi prawami, a szczególnie rośliny w nim posadzone czy wysiane. Chodzi głównie o tak zwane dobre sąsiedztwo roślin, czyli ulokowanie roślin tak, aby wzajemnie się nie ograniczały lub też nie wpływały na siebie negatywnie.

Na tytułowe hasło większość rolników zareaguje jak na ostrzeżenie przed powszechnie znaną chorobą, jaką jest zgorzel podstawy źdźbła, która towarzyszy zbożom od zawsze i nazywana jest podsuszką. Fakt ten wynika ze zbyt dużego udziału zbóż w płodozmianach. Któż nie zna bowiem placowo pojawiających się obumarłych siewek.

Woda, którą uzyskujemy z wodociągów musi spełniać normy w zakresie składu chemicznego oraz być stabilna mikrobiologicznie. Warunki, jakie musi spełniać woda przeznaczona do spożycia określone zostały w dyrektywie Unii Europejskiej 98/83/WE z dnia 3 listopada 1998 roku „w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi”, a w Polsce w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 roku „w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi” (Dz.U. 2007, nr 61, poz. 417) .

Inwestycje przewyższające wartość amortyzacji nie tylko odbudowują zużyte aktywa trwałe, lecz je powiększają. Powiększanie i unowocześnianie potencjału wytwórczego gospodarstwa rolniczego to warunek jego rozwoju. Niestety, wielu gospodarstw nie stać nawet na pełne odtwarzanie amortyzowanego majątku, a są też takie, które aby przeżyć, wyprzedają środki trwałe. Puenta jest brutalna – inwestuj albo giń. Skłonność do inwestowania zależy od osiąganych dochodów, ale też od oceny perspektyw i postawy zarządzającego: wyczekującej lub proinwestycyjnej. Jak polskie gospodarstwa wypadają w tym względzie na tle gospodarstw UE?

Luty łączył karnawałowe zabawy i swawole z powagą święta liturgicznego Ofiarowanie Pańskie, zwane potocznie Matki Boskiej Gromnicznej. Obrzędy drugiego dnia lutego przypominają o przemijaniu, o chwilach dobrych i trudnych. Dawniej przynoszone do kościoła gromnice towarzyszyły człowiekowi od urodzenia aż do śmierci, czuwając i chroniąc w złym czasie. Ostrożnie niesiono święty ogień w palących się gromnicach do domu, a świecę obdarzano szacunkiem, nigdy nie używano jej do oświetlenia domu.

Minął rok 2020 i zaczyna się nowy 2021. Pora pomyśleć o produkcji na nowy sezon.

Konieczność dostosowania działalności doradczej do zmieniającego się obrazu wsi i obszarów wiejskich spowodowała wdrożenie w części krajów UE działań restrukturyzacyjnych wychodzących naprzeciw nowym wyzwaniom. Zmiany dotyczą szczególnie prywatyzacji, nowych sposobów finansowania doradztwa oraz integracji instytucji doradczych z instytucjami badawczymi. W wyniku tych procesów pojawiły się w różnych państwach nowe systemy doradztwa: oprócz powszechnego państwowego mamy dziś do czynienia z doradztwem półpaństwowym i prywatnym. Współczesną tendencją jest ciągłe zmniejszenie roli doradztwa państwowego na rzecz doradztwa finansowanego przez rolników lub w pełni komercyjnego.

Tendencje w krajach rozwiniętych wskazują na najwyższą dynamikę wzrostu ceny pracy, o wiele wyższą niż ceny maszyn i urządzeń, środków produkcji, a szczególnie wyższą od cen surowców rolniczych. Konieczne staje się zastępowanie drożejącej pracy relatywnie taniejącymi środkami technicznymi. Ceny pracy najemnej w gospodarstwach rolniczych podążają za płacami w gospodarce narodowej. Trend opłaty najmu w Polsce był w latach 2004–2018 stabilny i wyraźnie wzrostowy (1 590 zł na osobę rocznie), gdy trend dochodów był zmienny przy o połowę wolniejszym wzroście, a tylko część dochodu jest odpowiednikiem opłaty pracy. Rolnikom w Polsce coraz trudniej jest konkurować o dostęp do siły roboczej z działami pozarolniczymi oraz innymi krajami UE.

Wywiad z Ryszardem Zarudzkim, dyrektorem  Kujawsko-Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego.

W życiu organizmów żywych występują okresy, w których następują ważne przemiany prowadzące w efekcie do wydania potomstwa. Okresy te związane są ze zmianami biochemicznymi wewnątrz organizmów i dla prawidłowego ich przebiegu musi być spełnionych szereg warunków – dlatego czasami określane są jako okresy krytyczne. Najważniejsze warunki, jakie wtedy muszą być spełnione to: odpowiednia ilość wody, właściwa temperatura i dostępność wszystkich niezbędnych składników pokarmowych makro- i mikroelementów. To właśnie nie spełnienie tych warunków (np. susze, przymrozki) jest powodem strat w plonowaniu. Na przykładzie zbóż, w szczególności ozimych, prześledźmy najważniejsze takie zmiany i spróbujmy wyjaśnić jak my jako rolnicy możemy na nie wpływać.

Pierwsze doświadczenia i plany na przyszłość

Wywiad z Ryszardem Zarudzkim, dyrektorem Kujawsko-Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Minikowie.

GUS opublikował informację o wzroście dochodów z hektara użytków rolnych w 2019 r. Rozmija się ona z odczuciami rolników borykających się w ostatnich latach z niekorzystnymi warunkami pogodowymi. Dochody z produkcji rolniczej należy oceniać na tle utrzymującego się w tym czasie wysokiego wzrostu PKB, płacy minimalnej i wynagrodzeń w działach pozarolniczych. W profesjonalnych gospodarstwach rolnych, w których produkcja rolnicza jest głównym lub jedynym źródłem dochodów, ich poziom decyduje o standardzie życia rodziny oraz o możliwościach inwestycyjnych i rozwoju gospodarstwa. Bardzo ważna jest zatem odpowiedź na pytanie: co z dochodami z produkcji rolniczej?

Jesień to czas, w którym nasz ogród wymaga szczególnej troski. W tym okresie mamy wiele do zrobienia, aby odpowiednio przygotować rośliny na nadejście zimy. Najpowszechniejsze przyczyny strat w czasie zimy to przemarznięcie roślin, połamane pod naporem śniegu krzewy i gałęzie drzew oraz mrozowe pęknięcia kory. Warto więc wykonać kilka zabiegów jesienią, aby pomóc roślinom przetrwać zimę.

Według Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) około 2 000 gatunków owadów uznaje się za jadalne. Z szacunków wynika, że na jednego mieszkańca naszej planety przypada obecnie 40 ton jadalnych insektów.

W etapie wojewódzkim tegorocznej edycji konkursu AGROLIGA w kategorii firma zwycięzcą została Biogazownia Rypin spółka z o.o. Pojechałam do Starorypina Prywatnego razem ze Stanisławem Piątkowskim, członkiem komisji oceniającej gospodarstwa w konkursie, aby porozmawiać z prezesem Rafałem Zglinickim.

W konsekwencji postanowień aktów prawnych wprowadzonych przez Parlament Europejski w państwach członkowskich UE realizowane są strategie mające na celu ograniczenie emisji dwutlenku węgla oraz zwiększanie efektywności energetycznej. Działania te wiążą się m.in. z transformacją systemów energetycznych, a zgodnie z koncepcją Trias Energetica podstawą tworzenia zrównoważonych systemów energetycznych jest po pierwsze zmniejszanie zapotrzebowania energetycznego, następnie zwiększenie udziału energii odnawialnej w końcowym bilansie energii, a ostatecznie wykorzystanie efektywne paliw kopalnych przy zastosowaniu niskoemisyjnych technologii.

Gospodarstwa największe obciążone są skutkami finansowania wzmożonej modernizacji. Dostarczają duże i jednorodne partie surowców poszukiwane przez przetwórstwo, a produkcja rolnicza jest głównym lub jedynym źródłem ich dochodów. Dzięki odpowiedniej skali i zaawansowaniu technologicznemu są przygotowane do wdrożenia praktyk rolnictwa precyzyjnego, tak potrzebnych w działaniach prośrodowiskowych. Utrzymanie stabilnych i wystarczających dochodów gospodarstw większych ma więc duże znaczenie. Jednocześnie, z powodu wysokiej intensywności produkcji, tę grupę gospodarstw w największym stopniu dotkną skutki wdrażania Zielonego Ładu.

Wszystkie zwierzęta komunikują się między sobą oraz z ludźmi. Zwierzęta są doskonałymi nadawcami i odbiorcami sygnałów. Jednak ludzie nie zawszą potrafią je „odczytać” i zrozumieć.

Problem właściwego rozumienia „języka” zwierząt jest szczególnie ważny, gdy ma się do czynienia ze zwierzętami bardzo cennymi, np. rasowymi końmi wartymi setki tysięcy euro, ale nie tylko. Właściwe odczytanie sygnałów, które przekazują nam zwierzęta jest istotne np. w produkcji mleka, gdyż zła interpretacja tego, co widzimy, prowadzi do spadku produkcji, a tym samym pogarsza kondycję ekonomiczną gospodarstw mlecznych.

Unia Europejska przyjęła strategię od pola do stołu, w której zakłada zmniejszenie do 2030 r. stosowania pestycydów o 50% oraz ograniczenie stosowania nawozów o co najmniej 20% (w celu zmniejszenia strat składników pokarmowych o co najmniej 50%, nie dopuszczając przy tym do pogorszenia żyzności gleby). Pola w krajach Unii Europejskiej różnią się bardzo pod względem intensywności stosowania nawozów i pestycydów. Różnice wynikają ze specyfiki przeszłości każdego kraju, kierunku produkcji, wielkości gospodarstw itp. W tej sytuacji nie będzie łatwo znaleźć zrozumiały i skuteczny sposób ograniczania negatywnych skutków stosowania nawozów i pestycydów.

Na terenach wystawowych Minikowa już po raz siódmy odbyła się Jesienna Wystawa Ogrodnicza „JESIEŃ w OGRODZIE” połączona z promocją karpia nakielskiego pn. „KARP NIE TYLKO NA ŚWIĘTA”. Organizatorami byli: Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego i Gospodarstwo Rybackie w Ślesinie. Tego dnia działo się bardzo dużo, a to za przyczyną kilku jednocześnie odbywających się imprez: Pokazu Drobnego Inwentarza oraz Pikniku Lotniczego, którego organizatorem była Sfora Nakielska.

Dynia to uniwersalne warzywo o wszechstronnym wykorzystaniu w kuchni. Z miąższu dyni można przygotować zupę i sernik, a także np. muffiny, placki, kotlety, racuchy czy farsz do naleśników. Pestki dodać do sałatki lub ciasta, a z oleju zrobić dressing do sałatki. Do potraw można wykorzystywać tartą surową dynię (np. do placków) lub też usmażoną albo ugotowaną w kawałkach (np. do makaronu). Do wielu dań i deserów wykorzystywane jest też purée z pieczonej dyni.

Odmiany zbóż ozimych
rekomendowane do uprawy w województwie kujawsko-pomorskim w 2020 roku i nowości odmianowe.

Wyniki doświadczeń odmianowych prowadzonych w ramach Porejestrowego doświadczalnictwa odmianowego (PDO) stanowią podstawę tworzonej corocznie od 2004 roku Listy odmian zalecanych (LOZ) do uprawy na obszarze województwa. Znajdują się na niej odmiany, które wyróżniają się na tle pozostałych, wysokim potencjałem plonotwórczym lub/i innymi korzystnymi cechami rolniczo-użytkowymi. Tworzenie Listy ma na celu ułatwienie  podjęcia decyzji o wyborze odpowiedniej odmiany do uprawy w określonych warunkach klimatyczno-glebowych danego województwa.

Wizyta w Kurzej Hacjendzie

Przedstawiamy Państwu historię pewnej rodziny, która pokochała życie na wsi i zwierzęta, którymi się otacza. Mieliśmy okazję gościć państwa Smoter – Annę i Damiana z synem Erykiem na wielu wystawach organizowanych przez Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego, podczas których zdobywali wyróżnienia i tytuły czempionów.

Soja za zboże?

Czy rolnicy w Polsce dobrze kalkulują, że nie podejmują uprawy strączkowych? Dlaczego na polach jest za duży udział zbóż, a za mały strączkowych. A może soja pomoże?

Dożynki w Nowej Wsi Królewskiej

W kościele parafialnym pw. św. Jana Chrzciciela w Nowej Wsi Królewskiej odbyły się Dożynki Diecezji Toruńskiej. Za plony dziękowali rolnicy, rolnicy ekologiczni i pszczelarze. Mszy św. koncelebrowanej przewodniczył ks. biskup toruński Wiesław Śmigiel. Wśród koncelebransów byli: ksiądz kanonik Zbigniew Gański, duszpasterz diecezjalny rolników, ksiądz kanonik Jacek Dudziński, duszpasterz diecezjalny pszczelarzy oraz duszpasterze rolników z poszczególnych dekanatów diecezji toruńskiej.

Uprawa rzepaku ozimego, to szereg wyzwań dla gospodarstw. W ostatnich kilku latach plantatorzy zmagają się z licznymi problemami agrotechnicznymi w uprawie tej rośliny. Jednakże, przed zakupem materiału siewnego, warto zwrócić uwagę i poświęcić kilka minut, aby ocenić realne szanse swego gospodarstwa co do prowadzenia uprawy rzepaku ozimego. Co należy wziąć pod uwagę? To pytanie niejednemu rolnikowi spędzało sen z powiek, myślę że ten krótki materiał odpowie Państwu na kilka pytań.

W maju minęło 40 lat pracy kolegi Waldemara Poświaty. Jest on jednym z najdłużej pracujących obecnie pracowników naszego Ośrodka. Zaczynał od pracy w terenie, w biurze w Wąbrzeźnie. Następnie od 1985 roku pracował w Minikowie. Od lat znany jest jako specjalista do spraw ekonomiki, a także edukator rolników i doradców. Człowiek niezwykle życzliwy i ciepły, zawsze stara się rozwiązać problem, z jakim do niego przychodzą klienci.

Unia Europejska przyjęła strategie od pola do stołu i o bioróżnorodności współtworzące Europejski Zielony Ład. W latach 60. ubiegłego wieku Norman Borlaug wyhodował odmiany pszenicy odporne na wyleganie, które na wysokie nawożenie reagowały wzrostem plonów. To był początek zielonej rewolucji karmiącej świat. W dowód uznania hodowca otrzymał w 1970 r. Pokojową Nagrodę Nobla. Dzisiaj stajemy przed nowymi globalnymi wyzwaniami, w tym ocieplaniem się klimatu, wyczerpywaniem się fosforytów oraz brakiem wody. W rolnictwie musimy poszukać nowych, bardziej zrównoważonych metod rozwoju. Konieczna jest nowa, zieleńsza rewolucja (greener revolution).

Przyszłość polskiego rolnictwa w dobie zmian klimatycznych, wyludniania wsi i troski o środowisko. To tytuł wideokonferencji, która odbyła się 22 i 23 czerwca br. w ramach Krajowych Dni Pola Minikowo 2020. Celem konferencji było przybliżenie aktualnych zagadnień współczesnego polskiego rolnictwa.

Dla producentów warzyw na Kujawach to kolejny trudny rok. Pogoda nie rozpieszcza, zwłaszcza producentów warzyw ciepłolubnych.

Ostatnie majowe przymrozki w rejonie Włocławka wystąpiły 22 maja. Tak dużych spadków temperatury w tym okresie nie pamiętają nawet starsi producenci.

Rolnicza Polska od lat szczyci się narastającą nadwyżką eksportu na importem, która w 2019 roku osiągnęła ponad 11,0 mld euro. Dodatnie saldo handlu zagranicznego produktami rolno-spożywczymi skrywa jednak poważne wyzwanie: podobnie jak w UE nasza produkcja zwierzęca oparta jest na imporcie pasz białkowych. Doświadczenia okresu pandemii pomagają uwidocznić, co się stanie, gdy przerwane zostaną międzynarodowe łańcuchy dostaw.

W dniach 20–23 czerwca w Kujawsko-Pomorskim Ośrodku Doradztwa Rolniczego w Minikowie odbyły się Krajowe Dni Pola.  To unikalne w skali kraju wydarzenie, zorganizowane po raz pierwszy po prawie piętnastu latach przerwy, było wspólnym przedsięwzięciem KPODR, Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego im. J. J. Śniadeckich w Bydgoszczy przy współpracy z Polską Izbą Nasienną, Centralnym Ośrodkiem Badania Odmian Roślin Uprawnych (COBORU), Stacją Doświadczalną Oceny Odmian w Chrząstowie.

Lokalne Partnerstwa ds. Wody

Ostatnie dwa lata, poprzez suszę, pokazały jak wiele jest do zrobienia w zakresie zaopatrzenia obszarów wiejskich w wodę. Narastające problemy z dostępnością wody dla rolnictwa i obszarów wiejskich wynikają z wielu przyczyn. Niewątpliwie jedną z barier instytucjonalnych prowadzących do nie w pełni optymalnego wykorzystania środków publicznych z różnych źródeł alokowanych na zarządzanie zasobami wody w rolnictwie jest fragmentacja obecnego systemu. Podjęta inicjatywa Lokalnych Partnerstw Wodnych ma na celu zacieśnienie współpracy wszystkich podmiotów działających na szczeblu regionalnym i lokalnym w zakresie gospodarowania wodą.

Uczciwa odpowiedź na to pytanie brzmi jak refren popularnej piosenki przed mundialem w Barcelonie: „tego nie wie nikt”. Praktycznie wszystkie krajowe oraz światowe prognozy i szacunki z końca ubiegłego roku nie przewidywały lub nie doszacowały: skali, zasięgu i czasu trwania pojawiających się kolejnych groźnych, niekorzystnych uwarunkowań dotykających praktycznie cały świat. Mimo zapowiadanego spowolnienia gospodarczego na świecie wynikającego z cyklu gospodarczego spodziewano się, że przebieg procesów gospodarczych nie będzie istotnie odbiegał od średnich wieloletnich. Także publikowane od początku 2019 r. prognozy dotyczące stanu polskiego i światowego  rynku żywnościowego w 2020 r. były umiarkowanie pozytywne. Wskazywały, że mimo zapowiadanego spowolnienia gospodarczego na świecie, niesprzyjających warunków przyrodniczych w wielu regionach globu spowodowanych zmianami klimatu, sytuacja na głównych rynkach żywnościowych będzie stabilna.

Poglądy na temat wartości odżywczych i zdrowotnych mięsa wieprzowego są różne, aczkolwiek panuje powszechna opinia, iż owe mięso zawiera dużą ilość cholesterolu i nasyconych kwasów tłuszczowych, które negatywnie wpływają na zdrowie ludzi. Związane jest to z brakiem wiedzy na temat produktów wieprzowych oraz sprzecznymi wynikami badań na temat wartości odżywczych. Jednakże świadomość konsumencka i zapotrzebowanie na regionalne produkty rośnie. Możemy zaobserwować coraz większe zainteresowanie konsumentów pochodzeniem produktów. Interesuje ich w jakich warunkach były utrzymywane zwierzęta, czym były żywione, czy miały zachowany odpowiedni dobrostan.

Państwo Monika i Dariusz Bartczakowie otrzymali w zeszłym roku Grand Prix w kategorii produkcja zwierzęca w XVI edycji ogólnopolskiego konkursu „Rolnik Pomorza i Kujaw”. Pojechałam do Samszyc w gminie Osięciny, aby przeprowadzić wywiad z laureatami.

Ile ziemi, ile pozostałych aktywów na wyposażeniu rolnika jest wymagane dla uzyskania zadowalającej wydajności i dochodowości pracy? Porównujemy wpływ wyposażenia pracującego w ziemię i pozostały majątek na efekty pracy dla podstawowych typów rolniczych (TF) gospodarstw w woj. kujawsko-pomorskim. Przedmiotem porównań są gospodarstwa specjalizujące się w chowie zwierząt ziarnożernych (świnie, drób) TF50, z bydłem mlecznym (TF45), polowe (TF15) oraz gospodarstwa wielostronne (TF80).

MAJ 2020

W numerze….

.			Zagrożenie COVID-19                                                                                                                                                                                                                       Informacja dla rolników, plantatorów Zalecenia Głównego Inspektora Sanitarnego Podstawowe wymagania Osoby chore i wykazujące objawy chorobowe nie mogą pracować w zakładach spożywczych, dotyczy to również rolników i ich rodzin. Wynika to zarówno z ogólnych wymagań higienicznych przy produkcji żywności, jak również z aktualnego zagrożenia Covid-19. Dlatego też konieczne jest unikanie bliskiego kontaktu z każdą osobą, która ma objawy chorobowe ze strony układu oddechowego (kichanie, kaszel).
			Jaki będzie maj?                                                                                                                                                                                                                      Piszę ten artykuł w połowie kwietnia. Masowo ruszyły siewy warzyw, takich jak marchew i cebula. Oczywiście co bardziej niecierpliwi posiali te warzywa oraz pietruszkę znacznie wcześniej. Obecnie na Kujawach jest bardzo sucho. Czasami też dość mocno wieją wiatry i uprawione pola zamieniają się w pustynie. W tym czasie producenci warzyw kapustnych zaczynają też nasadzenia w otwartym gruncie.
			Cyfryzacja w rolnictwie                                                                                                                                                                                                                      W dzisiejszych czasach technologie rozwijają się w niewiarygodnie szybkim tempie. Również w codziennej pracy rolnicy z całej Polski sięgają po coraz to nowsze rozwiązania. Teraz prawie wszyscy posiadają telefon komórkowy, a co drugi rolnik ma w nim dostęp do internetu. Nowoczesne modele aparatów (tzw. smartfony) pozwalają na instalowanie przez użytkowników różnych aplikacji. Specjalnie z myślą o rolnikach powstały programy na telefony, które można wykorzystywać w zarządzaniu gospodarstwem. Stanowią one przydatny element ułatwiający powszednią pracę.
			Kodeks Etyki Żywnościowej                                                                                                                                                                                                                      Szybki rozwój wymiany międzynarodowej, wzrost liczby pośredników i oderwanie producenta od bezpośrednich relacji z konsumentem sprawia, że rośnie znaczenie stosowania zbiorów zasad etycznych na poszczególnych etapach łańcucha żywnościowego. Polska jest ważnym producentem żywności, który dzięki wysokiej jakości swoich produktów, zwłaszcza dzięki niskiej zawartości różnego rodzaju wtórnych dodatków i zanieczyszczeń, cieszy się dobrą renomą. Zdarzające się nieprawidłowości są efektem działań znikomej, ale niestety zauważalnej grupy nieuczciwych podmiotów, co wpływa na wizerunek całej branży producentów żywności.