Relacja z operacji KSOW plus pn. Współczesne wyzwania hodowców kóz

19 i 20 września 2025 r. odbyła się konferencja pn. Współczesne wyzwania hodowców kóz. Pierwszym wyzwaniem dla organizatorów była zmiana wcześniejszego zamysłu – pokazu na warsztaty w ramach konferencji. Zmiana była spowodowana zagrożeniem pryszczycą w Polsce z powodu ognisk choroby w krajach sąsiednich, takich jak: Niemcy, Słowacja i Węgry. Polska podjęła działania prewencyjne mające na celu zminimalizowanie ryzyka choroby. Z tego względu Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie podjął decyzję o zorganizowaniu dla zainteresowanych warsztatów przetwórczych, gdzie miała miejsca prezentacja rozbioru tuszy koziej w Centrum Dziedzictwa Kulinarnego i Turystyki Wiejskiej w Minikowie. Był to warsztat kulinarny z mięsa koziego i prezentacja własnej działalności dotyczącej produkcji wielostronnego asortymentu żywności z koziny, połączona z degustacją wyrobów z gospodarstwa Pani Barbary Niedziejko, właścicielki Mazurskiego Gospodarstwa Ekologicznego w Sołdanach (warmińsko-mazurskie). Uczestnicy warsztatów przekonali się, że mięso kozie jest równie dobre jak mięso jagnięce czy wołowe. W sobotę, w Centrum Transferu Wiedzy i Innowacji im. Leona Janty-Połczyńskiego w Minikowie, rozpoczęła się konferencja, którą otworzył Ryszard Kamiński – zastępca Dyrektora KPODR w Minikowie. Wszystkie prezentacje przedstawiali specjaliści w danej dziedzinie, którzy od lat zajmują się zagadnieniami małych przeżuwaczy. Na podstawie własnych obserwacji oraz doświadczeń przybliżyli tematy, a także zaprezentowali wyzwania, z którymi hodowcy muszą się mierzyć podczas każdego sezonu. Tematami prezentacji były: organizacja stada, podstawy hodowli i użytkowania kóz, „od wykotu do wykotu” – wpływ żywienia na zdrowie i mleczność w każdym etapie produkcji, zasady prawidłowej korekcji racic na wybranych przykładach, optymalizacja gospodarki pastwiskowej, kontrole urzędowe – najważniejsze aspekty, rolniczy handel detaliczny, możliwości i strategie finansowania Wspólnej Polityki Rolnej. Prelegentami byli sami praktycy – hodowcy, jak i przedstawiciele świata nauki, inspekcji weterynaryjnej, doradztwa rolniczego: Marta Iwaszkiewicz – Perfekturama, Mariusz Dobies – Studium Małych Przeżuwaczy, Agnieszka Ceranowska –  Zagroda Walizerska, dr inż. Waldemar Zielewicz z Katedry Łąkarstwa i Krajobrazu Przyrodniczego z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, lek. wet. Marta Łętkowska -Zastępca Powiatowego Lekarza Weterynarii, Emilia i Krzysztof Witkowscy – KozieŁawy, Anna Mońko-Łanucha – główna specjalistka, KPODR w Minikowie. Była to druga już edycja spotkań dla hodowców, która odbywa się w naszym regionie. Zainteresowanie jest duże, więc na przyszłe lata przewidziano poszerzenie tego w formie online, aby osoby z krańca Polski mógły wziąć w niej udział. Według najnowszych danych z 2024 roku pogłowie kóz w Polsce wynosiło 63,5 tys. sztuk, co stanowi wzrost w porównaniu do lat poprzednich. Największymi ośrodkami hodowli są województwa wielkopolskie, mazowieckie i dolnośląskie. Kozy są często hodowane w mniejszych gospodarstwach, zwłaszcza ekologicznych i agroturystycznych. Chów kóz jest promowany jako alternatywa dla tradycyjnej produkcji zwierzęcej ze względu na niskie koszty utrzymania, ekologiczny potencjał i wysokie zapotrzebowanie rynkowe na produkty kozie, takie jak mleko, sery czy mięso. Kozy są stosunkowo łatwiejsze w hodowli od innych gatunków gospodarskich, dobrze adaptują się do różnych warunków, a produkty pochodzące z ich chowu cieszą się rosnącą popularnością. Czas odczarować złą sławę wokół chowu kóz. Wiele europejskich krajów takich jak Grecja, Hiszpania, Francja, Holandia produkuje kozie sery cieszące się dużą popularnością. Mleko kozie jest znane na całym świecie, od tradycyjnego spożycia w regionach śródziemnomorskich i bliskowschodnich, po rosnącą popularność jako produkt prozdrowotny i alternatywa dla mleka krowiego w wielu krajach, w tym w Polsce. Niejednokrotnie Polska okazała się liderem owiec, zwierząt futerkowych, trzody chlewnej, bydła (zarówno mlecznego jak i mięsnego) oraz oczywiście jest niekwestionowanym liderem w produkcji drobiu w Unii Europejskiej. Czekamy na dobrą passę i rozkwit w produkcji koziej. Mamy ku temu odpowiednie warunki, wiedzę i ciekawość konsumentów, która miejmy nadzieję, przerodzi się w wysoką skalę popytu, zarówno jeśli chodzi o mięso, jak i o przetwory z mleka koziego. Dodatkowo rolnicy mogą liczyć o wsparcie za płatność do kóz, dopłaty do ras zachowawczych czy w ramach Ekoschematu dobrostan zwierząt czy też inne programy typu rozwój małych gospodarstw gdzie można uzyskać dofinansowania na przetwórstwo.

Anna Mońko-Łanucha, KPODR w Minikowie