Konferencja pn. „Zielony Ład jako szansa na zwiększenie bioróżnorodności w produkcji rolniczej”.

18.10.2022r. w Minikowie w formie online obyła się konferencja pn. „Zielony Ład jako szansa na zwiększenie bioróżnorodności w produkcji rolniczej”. Zainteresowanie tematem było spore. 102 osoby wzięły udział w wydarzeniu, które zostało zorganizowane przez Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie oraz Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Toruniu. Wśród uczestników byli m.in. rolnicy, doradcy rolni, samorządowcy oraz osoby zainteresowane przedstawianymi tematami.

Pan Ryszard Zarudzki, zastępca dyrektora Kujawsko-Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Minikowie dokonał oficjalnego otwarcia i przywitał zgromadzonych słuchaczy oraz prelegentów. Pan dyrektor określił konferencję, jako wydarzenie przygotowujące rolników do składania wniosków o przyznanie płatności bezpośrednich od 15.03.2023r., pokazanie sposobu efektywnego wykorzystania możliwości wskazanych w Krajowym Planie Strategicznym. Zaznaczył, iż ekoschematy są dobrowolne dla rolnika, ale jeśli rolnik z nich odpowiednio skorzysta, wówczas zaprocentuje to nie tylko w postaci otrzymanych płatności bezpośrednich, ale również pozytywnie wpłynie na kondycję gospodarstwa. Pan Dyrektor Zarudzki zachęcał wszystkich zgromadzonych do korzystania ze szkoleń i wydarzeń, które skierowane są dla rolników i wszystkich zainteresowanych danymi tematami.

Pierwszy wykład przeprowadził pan dr inż. Mirosław Korzeniowski, prezes Stowarzyszenia AGROEKOTON. Stowarzyszenie wspiera i propaguje przyjazne dla środowiska innowacje w rolnictwie i ogrodnictwie. Temat wystąpienia to „Krajowy Plan Strategiczny, Ekoschematy szansą na zwiększenie bioróżnorodności i szansą dla wszystkich rolników?”. Prelegent omówił definicje związane z Europejskim Zielonym Ładem i nowym Krajowym Planem Strategicznym. Podkreślił, iż według niego bioróżnorodność nie jest cofaniem się do rolnictwa ekstensywnego. To korzystanie z nowych technologii, które poprawiają stan środowiska naturalnego, innowacje  i proekologiczne formy gospodarowania.  Pan Korzeniowski omówił jedną z kluczowych strategii związanych z Europejskim Zielonym Ładem czyli strategię bioróżnorodności, która znacząco będzie wpływać na kształt polskiego rolnictwa. Tu rolnicy będą zobligowani m.in. do zagospodarowania 25% gruntów rolnych na potrzeby rolnictwa ekologicznego oraz promowanie agroekologii, odtworzenie zdegradowanych ekosystemów oraz zaprzestanie dalszego niszczenia przyrody. Przywrócenie różnych elementów krajobrazu na co najmniej 10% gruntów rolnych. Ograniczenie stosowania pestycydów i związanego z nim ryzyka o co najmniej 50%. To tylko niektóre z narzędzi i działań wspierających bioróżnorodność w rolnictwie. Pan Korzeniowski omówił także wyczekiwaną przez rolników, którzy uczestniczyli w konferencji kwestię dotyczącą ekoschematów, podział na działania, proponowane kwoty dla rolników. Przedstawił również działania, które warto podjąć w każdym gospodarstwie na rzecz zwiększenia bioróżnorodności z uwzględnieniem celów środowiskowych i opłacalności produkcji rolniczej. Została omówiona także interwencja rolnictwa ekologicznego, która obowiązywać będzie od 2023 roku, proponowane formy i wysokość wsparcia. Prelegent podzielił się z uczestnikami wydarzenia  przykładami dobrych praktyk na rzecz bioróżnorodności realizowanych w ramach projektów AGROEKOTON.

Kolejny omawiany temat to „Bioróżnorodność gleby, to jej żyzność. Jak zmniejszyć nawożenie i zwiększyć plony?”. Pan dr inż. Jerzy Próchnicki niezależny ekspert rolniczy, współzałożyciel i członek zarządu Polskiego Stowarzyszenia Rolnictwa Zrównoważonego "ASAP" omówił stan gleb na świecie oraz w naszym kraju i potrzebę ich regeneracji. Zacytował prof. dr hab. Tomasza Twardowskiego który mówił, iż „Rolnictwo jest działaniem, które jednoznacznie ogranicza bioróżnorodność”. Pan Próchnicki podkreślał jak ważne są działania wspierające różnorodność zarówno na powierzchni gleby, jak i w glebie. Nieodpowiednia dbałość o glebę, jej dobrą kondycję powoduje długotrwałe i często widoczne dla rolnika dopiero po wielu latach skutki w postaci obniżonych plonów i zwiększonych nakładów na produkcję. Zostały omówione przyczyny utraty żyzności gleb i skutki dla gospodarki wodnej oraz zmian klimatycznych. Wykładowca przypomniał uczestnikom informacje dotyczące powstawania próchnicy: od zaorania resztek pożniwnych mija do 15 lat aby wytworzyć tzw. próchnicę aktywną, od 15 do 100 lat na stworzenie próchnicy ustabilizowanej i ponad 100 lat na powstanie próchnicy trwałej. Musimy cały czas mieć na uwadze, iż próchnica tworzy się długo, ale można ją szybko zniszczyć nieodpowiednimi działaniami. Na degradację gleb wpływa: zła gospodarka materią organiczną (sprzedaż słomy, brak nawozów organicznych), – nadużywanie nawozów syntetycznych, zwłaszcza azotowych, monokultura oraz postępująca erozja. Pan Próchnicki przedstawił zagadnienie znaczenia bioróżnorodności w glebach dla produktywności i opłacalności produkcji żywności. Wskazał, iż brak jakiegokolwiek elementu gleby (wody, porów glebowych, materii organicznej glebowej, substancji mineralnych) powoduje ograniczenie lub wykluczenie jej przydatności dla produkcji rolnej. Zostały omówione również praktyczne przykłady działań rolnika w celu odbudowy bioróżnorodności i żyzności gleby. Tu, dbałość o odpowiednie pH gleby, ponieważ odczyn jest czynnikiem decydującym o jakości gleby. Konieczność zwiększenia ilość substancji organicznej w glebie poprzez np. systemy uprawy bezorkowej z mulczowaniem, uprawę roślin przeznaczanych na przyoranie, pokrycie gleby roślinami lub ich pozostałościami przez możliwie długi czas, wykorzystanie wszelkich substancji organicznych, np. resztek pozbiorowych, obornika, kompostów, pofermentu, osadów, kondycjonerów glebowych. Do działań tych zaliczamy również zapobieganie erozji gleby poprzez stosowanie np. uprawy bezorkowej, mulczowania, stosowanie zmianowania przeciwerozyjnego  – uprawa roślin chroniących glebę przed zmywem (np. trawy i bobowate) lub zboża ozime, wsiewek międzyplonów i poplonów. Prelegent podkreślał, iż głównym celem rolnictwa precyzyjnego, w tym zoptymalizowanego nawożenie gleby i roślin, jest osiągnięcie jak najlepszego efektu ekonomicznego, a nie maksymalizacja plonu za wszelką cenę. Pan Jerzy Próchnicki zakończył swój wykład słowami „Chroń bioróżnorodność. Chroń swoją glebę. Chroń swoją przyszłość”.

Ostatni z tematów „Bioprodukty na rynku polskim – asortyment, korzyści środowiskowe i ekonomiczne stosowania, ograniczenia” przedstawiła pani dr hab. Anna Gorczyca, prof. Uniwersytetu Rolniczego im. Hugona Kołłątaja w Krakowie. Pani profesor od początku swojej kariery naukowej prowadzi badania związane z biologiczną ochroną roślin. Wykłada szereg przedmiotów związanych z ochroną roślin i zieloną biotechnologią. Pani Gorczyca omówiła podział bioproduktów, by uporządkować wiedzę na ich temat i przekazać informacje dotyczące ich dostępności na rynku polskim. Bioprodukty dzielimy na: zwalczające agrofagi – biologiczne środki ochrony roślin (biopestycydy, makroorganizmy) i wpływające na ilość i jakość plonów (biostymulatory, bionawozy). Zostały przedstawione korzyści wynikające ze stosowania bioproduktów zarówno w rolnictwie ekologicznym jaki i konwencjonalnym. To m.in. ochrona roślin przed chorobami i szkodnikami, ograniczenie występowania chwastów konkurujących z uprawami czy poprawa dostępności azotu i zaopatrzenia roślin w składniki pokarmowe. Prelegentka omówiła poszczególne grupy bioproduktów z uwzględnieniem ich funkcji, korzyści, zastosowania i przykładowych cen. Podkreśliła, iż bioprodukty, które wpływają na ilość i jakość plonów to bionawozy i biostymulatory, a różnica między nimi polega na wykorzystywanej ilości. Bionawozy stosowane są w dużych dawkach, a biostymulatory to związki, które działają w niskich stężeniach, tu wykorzystujemy małe ilości tych związków do stymulacji roślin do wzrostu i dzięki temu osiągamy korzystny wpływ na ochronę środowiska. Pani profesor podczas wystąpienia szczegółowo omówiła poszczególne grupy biostymulatorów, bionawozów oraz bioproduktów zwalczających agrofagi – biopestycydy i makroorganizmy. Pani Anna Gorczyca zakończyła swój wykład stwierdzeniem, iż ma nadzieję na dynamiczny rozwój rynku bioproduktów i coraz mniejsze stosowanie przez rolników środków chemicznych w swoich gospodarstwach.

Ochrona środowiska naturalnego i utrzymanie bioróżnorodności na odpowiednim poziomie jest bardzo ważnym tematem, który dotyczy całego społeczeństwa. Odpowiedzialne i mądre rolnictwo wspiera środowisko, dlatego tak ważna jest edukacja społeczeństwa poprzez wskazywanie dobrych rozwiązań i sposobów uprawy roli.

Zapis video Konferencji:

Relacja:
Natalia Czyżewska-Suchoń
KPODR w Minikowie