Dzień Rzepaku
Międzynarodowy Dzień Rzepaku EURORZEPAK 2025 Minikowo
To już po raz jedenasty, a szósty w Minikowie, odbył się Międzynarodowy Dzień Rzepaku EURORZEPAK. Wydarzenie zostało objęte Patronatem polskiej prezydencji w Radzie UE oraz Patronatem honorowym Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi Czesława Siekierskiego. Podczas spotkania rozmawiano na temat wyzwań stojących przed producentami rzepaku. Tematem przewodnim wydarzenia była – Redukcja śladu węglowego w uprawie rzepaku a praktyczne aspekty dla rolnictwa.
Międzynarodowy Dzień Rzepaku został zorganizowany przez Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie, Krajowe Zrzeszenie Producentów Rzepaku i Roślin Białkowych oraz Polskie Stowarzyszenie Producentów Oleju.
Już od samego rana liczne grupy zainteresowanych rolników odwiedzały kolekcję odmianową rzepaku ozimego, przygotowaną w ramach Kujawsko-Pomorskich Dni Pola. Na kolekcji odmian swoją wiedzą i doświadczeniem rolnikom służył Adam Piszczek, główny specjalista ds. roślin oleistych, techniki rolniczej i bhp, który omówił szczegółowo to, co znajduje się na kolekcji oraz poprowadził dyskusję nt. problemów, z jakimi borykali się rolnicy na wiosnę. Następnie odwiedzający dokonali przeglądu zasianych odmian rzepaku ozimego. Na pytania dotyczące poszczególnych odmian na miejscu odpowiadali przedstawiciele firm nasiennych.
Po polowym spacerze rolnicy przeszli do Centrum Transferu Wiedzy i Innowacji im. Leona Janty-Połczyńskiego, gdzie odbywała się dalsza część wydarzenia. Frekwencja dopisała, w wydarzeniu uczestniczyło ponad 270 osób, w tym rolnicy z województwa kujawsko-pomorskiego i innych regionów Polski, przyszli rolnicy – uczniowie ZSCKR w Samostrzelu, przedstawiciele firm i instytucji związanych z branżą rolniczą oraz doradcy rolniczy. Przywitania uczestników i otwarcia wydarzenia dokonali dyrektor KPODR w Minikowie Łukasz Urbański, prezes KZPRiRB Juliusz Młodecki oraz prezes PSPO Mariusz Szeliga.
Następnie odbyła się inauguracyjna debata ekspertów, którą poprowadził pan Karol Bujoczek Dyrektor Wydawniczy – Przewodniczący Rady Redaktorów w Polskie Wydawnictwo Rolnicze Sp. z o.o.. W tym bloku tematycznym zostały omówione działania zmierzające do wzrostu efektywności uprawy rzepaku. Przedstawiciele firmy Czajkowski Maszyny Sp. z o.o. pan Szymon Błaszkiewicz oraz pan Maciej Grobelny omówili zalety uprawy pasowej. Pan Rafał Filip z firmy Saatbau Polska Sp. z o.o., która w Minikowie prezentuje najwięcej odmian rzepaku ozimego mówił o postępie hodowlanym, jako nastąpił tej wymagającej roślinie oraz o zacierającej się różnicy w plonowaniu pomiędzy odmianami populacyjnymi a mieszańcowymi. Kolejnym ekspertem omawiającym wzrost efektywności uprawy rzepaku był przedstawiciel branży chemicznej, pan Piotr Kotowski z Timac Agro Polska Sp. z o.o. Produkt tej firmy wykorzystywane są na poletkach odmianowych w Minikowie. Zaprezentował on ofertę firmy oraz mechanizmy działania poszczególnych produktów, które umożliwiają optymalizację nawożenia. Ostatnim prelegentem w debacie ekspertów był pan Dominik Szymborski z firmy Syngenta Polska Sp. z o.o., który zaprezentował szeroki wachlarz produktów i usług firmy umożliwiający optymalizację produkcji i poprawę efektywności uprawy roślin.
Następnie rozpoczął się panel rzepakowy finansowany z Funduszu Promocji Roślin Oleistych składający się z wykładów wprowadzających oraz międzynarodowej debaty ekspertów. Pierwszym prelegentem był dr hab. Jerzy Kozyra z Instytutu Upraw Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach, który omówił temat „Ślad węglowy rzepaku jako miernik efektywności uprawy”. Zwrócił on uwagę w jaki sposób można mierzyć i jak wykorzystać mierniki w redukcji śladu węglowego nie tylko w omawianej w Minikowie roślinie jaką jest rzepak, ale też w innych gatunkach. Pokazał także możliwości i sposoby redukcji CO2. Kolejną prezentacje pt. „Emisje rolnicze w kontekście konkurencyjności polskiego łańcucha olejarskiego” omówił dyrektor generalny PSPO pan Adam Stępień.
Nieodzownym punktem Międzynarodowego Dnia Rzepaku jest debata ekspercka, podczas której przedstawiciele organizacji producentów roślin oleistych zrzeszonych w Copa-Cogeca oraz European Oilseed Alliance z Polski – Juliusz Młodecki, Adam Stępień, Niemiec – Stephan Arens, Finlandii – Max Schulman, Francji – Claude Soude oraz Rumuni – Alexandru-Valentin Țachianu rozmawiali na temat perspektyw uprawy rzepaku w Europie. Zwracano uwagę na szanse ale także wyzwania jakie pojawiają się w tym kontekście w związku z realizacją unijnych celów środowiskowo-klimatycznych.
W wyniku międzynarodowej debaty sformułowano następujące wnioski i rekomendacje (tu kliknij by przejść do szczegółów):
- Rzepak jest i pozostanie najważniejszą rośliną oleistą uprawianą w Europie.
- Rzepak jest rośliną o wyjątkowym znaczeniu dla rolnictwa, gospodarki i środowiska.
- Optymalizacja wykorzystania środków do produkcji rolnej, w szczególności nawożenia, jest kluczowa nie tylko dla ograniczenia emisji związanych z uprawą rzepaku, ale również dla jej opłacalności ekonomicznej.
- Europejscy rolnicy potrzebują dostępu do nowych rozwiązań hodowlanych, które umożliwią dostosowanie odmian roślin uprawnych do zmieniających się warunków klimatycznych oraz rosnącej presji biotycznej.
- Rolnictwo oferuje szeroki wachlarz narzędzi wspierających walkę ze zmianami klimatycznymi.
- Rzepak jako multifunkcyjna roślina oleisto-białkowa odgrywa również kluczową rolę w płodozmianie i prawidłowej agrotechnice.
- Konieczne jest utrzymanie możliwości realizacji celów OZE w transporcie poprzez stosowanie biopaliw produkowanych z europejskich surowców rolnych także po 2030 roku.
Wkrótce będzie można obejrzeć zapis video debat oraz poszczególnych wykładów na kanale YouTube KPODR w Minikowie.
EURORZEPAK rozpoczął cykl imprez realizowanych w ramach Kujawsko-Pomorskich Dni Pola Minikowo 2025. Rolnicy mogli zobaczyć i ocenić odmiany rzepaku ozimego na kolekcji, prezentowane przez hodowców z Polski jak i z zagranicy. W kolekcji zaprezentowanych jest 45 różnych odmian. Rzepaki zostały wysiane w tradycyjny sposób tzn. po orce oraz w uproszczeniu. Zostało wytyczone stanowisko, które od kilku lat służy nam za pole pokazowe w uprawie uproszczonej. Ponad to uczestnicy wydarzenia mogli odwiedzić i porozmawiać na licznych stoiskach firmowych z przedstawicielami z branży nasiennej, ochrony roślin, nawożenia i mechanizacji rolnictwa.
Autorzy tekstu. Adam Piszczek, Dawid Skotnicki
Autor Zdjęć: Jarosław Domiński
EURORZEPAK 2025
Rekomendacje i postulaty z konferencji
1. Rzepak jest i pozostanie najważniejszą rośliną oleistą uprawianą w Europie.
Jego dynamiczny rozwój w ciągu ostatnich 15 lat był napędzany zapotrzebowaniem na olej ze strony sektora biopaliw, który objęty jest ścisłymi regulacjami środowiskowymi w całym łańcuchu dostaw, określonymi w ramach tzw. kryteriów zrównoważonego rozwoju. W związku z rosnącymi ambicjami UE w zakresie dekarbonizacji transportu, coraz większa presja wywierana jest na redukcję emisji gazów cieplarnianych z biopaliw konwencjonalnych wytwarzanych z surowców rolnych i europejskie rolnictwo musi odpowiedzieć na te wyzwania.
2. Rzepak jest rośliną o wyjątkowym znaczeniu dla rolnictwa, gospodarki i środowiska.
Stabilizuje dochody rolników, stanowi cenne źródło białka paszowego, dostarcza surowiec dla przemysłu olejarskiego i biopaliwowego, a jednocześnie wspiera bioróżnorodność na obszarach wiejskich. Jako rolnicy aktywnie kształtujemy krajobraz, tworząc charakterystyczne żółte pola rzepaku, które są nie tylko symbolem wiosny, ale też świadectwem nowoczesnego i zrównoważonego rolnictwa.
3. Optymalizacja wykorzystania środków do produkcji rolnej, w szczególności nawożenia, jest kluczowa nie tylko dla ograniczenia emisji związanych z uprawą rzepaku, ale również dla jej opłacalności ekonomicznej.
Dlatego dostrzegamy potrzebę prowadzenia szeroko zakrojonych działań edukacyjnych i szkoleniowych, ukierunkowanych na transfer wiedzy do rolników i szybką adaptację nowoczesnych technik oraz narzędzi wspierających redukcję śladu węglowego w rolnictwie.
4. Europejscy rolnicy potrzebują dostępu do nowych rozwiązań hodowlanych, które umożliwią dostosowanie odmian roślin uprawnych do zmieniających się warunków klimatycznych oraz rosnącej presji biotycznej.
Dlatego apelujemy o pilne umożliwienie wykorzystywania przez hodowców Nowych Technik Genomowych (NGT). Odrzucenie tej technologii byłoby krokiem wstecz i zaprzepaszczeniem szansy na rozwój nowoczesnego, zrównoważonego rolnictwa. Potrzebujemy rozsądnych, opartych na nauce regulacji, które zapewnią równowagę między postępem, bezpieczeństwem i uczciwą konkurencją – z korzyścią dla rolników, konsumentów i środowiska.
5. Rolnictwo oferuje szeroki wachlarz narzędzi wspierających walkę ze zmianami klimatycznymi,
co powinno zostać dostrzeżone przez szerokie spektrum europejskiego społeczeństwa. Wzywamy zatem instytucje europejskie i rządy krajowe do podejmowania działań ukierunkowanych na budowanie świadomości na temat korzyści środowiskowych płynących ze zrównoważonej działalności rolniczej w Unii Europejskiej.
6. Rzepak jako multifunkcyjna roślina oleisto-białkowa odgrywa również kluczową rolę w płodozmianie i prawidłowej agrotechnice.
Skuteczna ochrona przed agrofagami jest niezbędnym warunkiem osiągnięcia przez rolników plonów zapewniających opłacalność produkcji, przy jednoczesnym zachowaniu bezpieczeństwa żywności dla konsumentów. Dlatego apelujemy o zatrzymanie dalszego wycofywania substancji aktywnych, jeśli równocześnie nie zostaną zapewnione równie skuteczne i ekonomicznie dostępne alternatywy dla rolników w Unii Europejskiej. Obecnie nie dysponujemy wystarczającą liczbą narzędzi do skutecznego wdrażania Integrowanej Ochrony Roślin, a uprawa rzepaku szczególnie dotkliwie odczuwa brak skutecznych zapraw nasiennych, dla których brakuje alternatyw w postaci działań prewencyjnych.
7. Konieczne jest utrzymanie możliwości realizacji celów OZE w transporcie poprzez stosowanie biopaliw produkowanych z europejskich surowców rolnych także po 2030 roku.
Będzie to miało znaczenie nie tylko dla przyszłości uprawy rzepaku w UE, ale również dla bezpieczeństwa dostaw paliw, a wręcz strategiczne znaczenie w kontekście bezpieczeństwa żywnościowego i paszowego Europy. Decydenci polityczni i regulatorzy muszą być świadomi, że obecnie rozważane alternatywy, takie jak odpady, są równie ograniczone jak surowce rolnicze wykorzystywane do produkcji biopaliw. Potrzebujemy wszystkich dostępnych opcji, pod warunkiem ich ścisłej certyfikacji.