Jarosław Domiński
To będzie trudny rok dla roślin
Już dziś widać, że nie będzie łatwo w tym roku z uprawą roślin. Jesienią wielu rolników miało kłopoty z siewami rzepaku, ale w końcu nie wyszło źle. W końcu pojawiły się długo oczekiwane opady i zasiewy zbóż poszły gładko, a wschody okazały się bardzo dobre. Ale to już koniec dobrych wiadomości. No może niekoniecznie, bo zima okazała się bardzo lekka i nie było mrozu, a więc nic nie wymarzło. Niestety zabrakło śniegu i deszczu, i to pierwsza zła wiadomość. Stosunkowo ciepła i bardzo długa jesień, a następnie bardzo lekka zima przyniosły sporo problemów.
|
|
|
Także na kolekcji w Grubnie widać nierówny rzepak. Widać także chwasty zimujące oraz fragment pola rzepaku, który został zaorany.
Rzepak, choć powschodził wydawało się dobrze, to okazało się, że na bardzo wielu plantacjach susza w głębszych warstwach zrobiła swoje. Na wielu polach nie udało się zgromadzić na tyle wilgoci w warstwie wierzchniej gleb, aby wszystkie nasiona skiełkowały jednocześnie i okazało się, że są puste place w zasiewach, a co gorsze, na dużej części plantacji wschody rzepaku pojawiały się aż do połowy listopada. Dziś widać jak nierówne są plantacje rzepaku. Do tego stopnia, że są rolnicy, którzy zdecydowali się zaorać rzepak. Dla przykładu na polu w Starym Toruniu, na którym KPODR prowadzi sygnalizację, stwierdza się rzepak w 5–6 różnych fazach rozwojowych (20 marca – od 5–6 liści do fazy 1 rozgałęzienia). Co prawda im bliżej zbiorów rośliny będą przyspieszać i wyrównywać rozwój, ale i tak wpłynie to bardzo silnie na wydłużenie rozwoju łuszczyn i wydłuży dojrzewanie. To oznacza, że będą problemy przy dojrzewaniu i zbiorze.
Chowacz brukwiaczek
Dla rzepaku kolejnym problemem są i będą szkodniki. Bardzo ciepło w dzień i chłodne noce oraz duże nasłonecznienie powodują, że szkodniki takie jak chowacz brukwiaczek czy pchełki wychodzą „na raty” i trudno było i jest uchwycić moment najlepszy do ochrony. Żółte naczynia wystawione już w połowie lutego to bardzo dobry sposób do obserwacji nalotów. Początkowo brak było lub stwierdzano pojedyncze chrząszcze po 3 dniach, ale wystarczyły 2 noce bez przymrozków z temperaturą powyżej 10oC w dzień, by stwierdzić w naczyniu 20 chrząszczy chowacza po 3 dobach. To był intensywny nalot, ale następne 2 noce były z przymrozkami, po czym 1 noc bez przymrozku i znów – tym razem 10 chrząszczy. I znowu w nocy mróz. Miejmy nadzieję, że dzięki niskim nocnym temperaturom uszkodzenia przez chowacza nie będą zbyt duże choć wydaje się, że na niektórych plantacjach takich jak ta w Starym Toruniu wykonanie zabiegu jest niezbędne gdy tylko ociepli się, zwłaszcza w nocy. Nie wszędzie jest duże nasilenie tego szkodnika.
|
|
Pożółkłe liście to oznaka chorób na zbożach ozimych. Szczególnie dużo jest mącznika w jęczmieniu ozimym i niektórych odmianach pszenic, zwłaszcza sianych wcześnie.
W dalszym ciągu warunki pogodowe nie sprzyjają dobremu rozwojowi także roślin zbożowych, choć wydawało się, że jest inaczej. Widać jednak wyraźnie żółknące liście na wielu plantacjach i nie jest to objaw braku azotu. Teraz, mamy bardzo silne przymrozki nocami od –5oC, nawet do –9oC przy silnym nasłonecznieniu w ciągu dnia. Dodatkowo warunki sprzyjały chwastom i dużo trudniej będzie ja zwalczać, a na wielu roślinach od jesieni mamy już infekcje grzybowe i to one odpowiedzialne są za wygląd roślin – dominuje mączniak, który był już jesienią, a także septorioza i grzyby fuzaryjne. Te liście szybko odbarwiają się i usychają. Ze względu na silne przymrozki wykonywanie zabiegów herbicydowych i grzybobójczych jest niemożliwe lub bardzo ograniczone. Ta niekorzystna sytuacja dotyczy praktycznie wszystkich pól w naszym regionie. Najsilniej zainfekowany jest jęczmień ozimy i to na ten gatunek musimy szybko zwrócić uwagę i możliwie jak najszybciej wykonać zabieg fungicydowy T0 jak tylko ociepli się. To bardzo ważne. Generalnie podczas lustracji stwierdza się na niektórych odmianach pszenic nawet 70–90% roślin porażonych mącznikiem. W tym roku szybka ochrona przed chorobami od końca krzewienia – do fazy 2. kolanka, strzelania w źdźbło będzie konieczna praktycznie na wszystkich plantacjach zbóż ozimych. Tylko nieliczne plantacje zasiane w późniejszych terminach są zdrowsze i lepiej wyglądają niż zwykle – to nie jest normalne zjawisko, ale kto wie, czy nie będziemy się do tego musieli przyzwyczajać. Zmiany klimatu są dziś bardzo widoczne.
Marek Radzimierski
Kujawsko-Pomorski Ośrodek
Doradztwa Rolniczego
Fot. M. Rząsa
Nowy dyrektor KPODR – dr Ryszard Zarudzki
Od maja Kujawsko-Pomorskim Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego kieruje Ryszard Zarudzki, były wiceminister rolnictwa. Czwartego maja nominację wręczył w Minikowie w trakcie spotkania z kierownikami Ryszard Kamiński, były dyrektor KPODR, obecnie wiceminister rolnictwa.
– Jestem przygotowany do tej pracy – powiedział nowy dyrektor – kontaktowałem się wcześniej z pracownikami i wiem, co się obecnie dzieje w Ośrodku. Zatem zabieram się do roboty! Trzeba zmierzyć się z nowymi problemami. Wiem, że podejmuję się pracy w jednym z najlepszych ODR-ów w kraju. W tej chwili największym wyzwaniem jest zwalczanie skutków epidemii COVID-19, zadbanie o bezpieczeństwo żywnościowe, oraz przeciwdziałanie skutkom suszy i wdrażanie funduszy unijnych, głównie w ramach WPR.
Ryszard Zarudzki urodził się w 1959 r. Pochodzi z Wudzynka (gm. Dobrcz, woj. kujawsko-pomorskie), gdzie rodzice prowadzili gospodarstwo rolne, które przejął brat Witold. Po jego śmierci Ryszard Zarudzki zajął się prowadzeniem gospodarstwa. Ma wykształcenie wyższe, jest doktorem nauk rolniczych. Uczył się w Technikum Rolniczym w Karolewie. Naukę kontynuował na ATR w Bydgoszczy (Wydział Zootechniki). Przez cztery lata był podsekretarzem stanu w resorcie rolnictwa. Odpowiadał m. in. za ARiMR, doradztwo rolnicze, instytuty nadzorowane przez MRiRW, a przede wszystkim wdrażanie Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW 2014-2020) i w ostatnim okresie blisko dwóch lat pracy projektowaniem nowego okresu programowania Wspólnotowej Polityki Rolnej na lata 2021-2027.
300 tys. zł na odtworzenie potencjału produkcji rolnej
Od czwartku 7 maja rolnicy, którzy ponieśli w gospodarstwach straty spowodowane klęskami żywiołowymi bądź wystąpieniem afrykańskiego pomoru świń, mogą składać w ARiMR wnioski o przyznanie pomocy w ramach działania „Inwestycje odtwarzające potencjał produkcji rolnej”. – Termin naboru mija z końcem sierpnia – informuje Paweł Mucha, rzecznik prasowy ARiMR.
O pomoc z PROW 2014-2020 mogą ubiegać się rolnicy, którzy ponieśli straty spowodowane przez co najmniej jedną z następujących klęsk żywiołowych: powódź, deszcz nawalny, suszę, przymrozki wiosenne, ujemne skutki przezimowania, obsunięcie się ziemi, lawinę, grad, huragan, uderzenie pioruna. Ponadto o wsparcie mogą wnioskować rolnicy, którym powiatowy lekarz weterynarii nakazał, w drodze decyzji, zabicie świń lub zniszczenie zwłok świń w celu zwalczania ASF.
Dotacje są dostępne dla tych, którzy ponieśli straty w roku, w którym jest składany wniosek o przyznanie pomocy lub w co najmniej jednym z dwóch lat poprzednich.
Wysokość strat w uprawach rolnych, zwierzętach gospodarskich czy rybach uprawniająca do starania się o pomoc musi wynieść co najmniej 30 proc. średniej rocznej produkcji rolnej lub straty te muszą dotyczyć składnika gospodarstwa, którego odtworzenie wymaga poniesienia kosztów kwalifikujących się do objęcia wsparciem. Wysokość poniesionych strat, jakie powstały w gospodarstwie, określa komisja powołana przez wojewodę.
Natomiast w przypadku wstąpienia afrykańskiego pomoru świń o pomoc mogą ubiegać się rolnicy, którym powiatowy lekarz weterynarii nakazał zabicie świń lub zniszczenie ich zwłok w celu zwalczania ASF, a w dniu wydania tej decyzji świnie te stanowiły co najmniej 30 proc. świń będących w posiadaniu tego gospodarza.
Maksymalna kwota wsparcia, jaką może otrzymać rolnik w całym okresie realizacji PROW 2014-2020, wynosi do 300 tys. zł, z tym że nie może przekroczyć ona poziomu 80 proc. kosztów kwalifikowanych.
W przypadku wystąpienia klęsk żywiołowych dotacja może być przyznana na inwestycje odtwarzające zniszczone składniki gospodarstwa, np. na odtworzenie plantacji wieloletnich, sadów, odbudowę zniszczonych budynków czy zakup nowych maszyn lub urządzeń rolniczych. Z kolei rolnik, którego gospodarstwo zostało poszkodowane przez ASF, dotację może otrzymać na inwestycje, które nie są związane z produkcją świń.
W związku z ogłoszonym w Polsce stanem epidemii, która ograniczyła możliwość osobistego załatwiania spraw przez rolników w placówkach ARiMR, wnioski można przekazywać do oddziałów regionalnych w następujący sposób: w formie dokumentu elektronicznego na elektroniczną skrzynkę podawczą, za pośrednictwem platformy ePUAP lub przesyłką rejestrowaną nadaną w placówce Pocztą Polskiej. Wnioski można również dostarczyć do specjalnych wrzutni, które ustawione są w placówkach terenowych Agencji.
Ponad pół miliona wniosków o dopłaty bezpośrednie
W tym roku rolnicy po raz trzeci przez internet składają wnioski o przyznanie płatności bezpośrednich i obszarowych z PROW. Do środy 29 kwietnia do ARiMR wpłynęło ich ponad
pół miliona. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi podjął decyzję o przedłużeniu do 15 czerwca 2020 r. terminu składania wniosków.
W ubiegłym roku o dopłaty bezpośrednie i obszarowe PROW wnioskowało ponad 1,3 mln rolników. W obecnej kampanii, do środy 29 kwietnia do ARiMR wpłynęło 529 tys. wniosków. W tym roku wnioski o dopłaty rolnicy będą mogli składać do 15 czerwca 2020 r. Dotyczy to płatności bezpośrednich oraz obszarowych z PROW (w ramach działań: rolno-środowiskowo-klimatycznego, rolnictwo ekologiczne, dobrostan zwierząt oraz płatności ONW i premii zalesieniowej).
Utrzymana została także możliwość złożenia papierowego oświadczenia potwierdzającego brak zmian w stosunku do wniosku z roku poprzedniego. I w tym przypadku rolnicy dostali więcej czasu
na dostarczenie dokumentów. Z powodu epidemii koronawirusa, zgodnie z zapisami ustawy o COVID-19, oświadczenia można składać w terminie 15 dni kalendarzowych po odwołaniu epidemii
(stanu zagrożenia epidemicznego), ale nie później niż do ostatniego dnia składania wniosków
o przyznanie płatności, czyli do 15 czerwca 2020 r. Do środy 29 kwietnia do Agencji wpłynęło 180 tys. oświadczeń potwierdzających brak zmian w 2020 r. w odniesieniu do wniosku o przyznanie płatności złożonego w roku 2019.
Wnioski i oświadczenia będzie można składać również po 15 czerwca 2020 r., z tym, że za każdy dzień roboczy opóźnienia (do 10 lipca 2020 r.) należna kwota płatności zostanie pomniejszona o 1 proc.
Oświadczenia można obecnie przekazywać do biur powiatowych ARiMR w następujący sposób: wysłać je pocztą, złożyć poprzez platformę ePUAP lub przesłać zeskanowane dokumenty pocztą elektroniczną na adres mailowy biura powiatowego (dostępne na www.arimr.gov.pl w zakładce kontakt/adresy e-mail biur powiatowych), a oryginał dostarczyć w terminie późniejszym. Dokumenty można również pozostawić w udostępnionych przy wejściach do biur powiatowych wrzutniach. Jest jeszcze inna dostępna ścieżka: rolnicy uprawnieni do złożenia oświadczenia mogą zalogować się do aplikacji eWniosekPlus i wysłać wniosek przez internet.
Rolnicy, którzy mają techniczne problemy z wypełnieniem wniosku mogą kontaktować się telefonicznie z biurami powiatowymi ARiMR (www.arimr.gov.pl zakładka kontakt) lub pod bezpłatnym numerem infolinii 800 38 00 84.
Inwestycje odtwarzające potencjał produkcji rolnej
Szanowni Państwo,
Uprzejmie informuję, iż w dniu dzisiejszym ukazało się w prasie i na stronie internetowej administrowanej przez ARiMR ogłoszenie Prezesa ARiMR o możliwości składania wniosków o przyznanie pomocy na operacje typu „Inwestycje odtwarzające potencjał produkcji rolnej” w ramach poddziałania „Wsparcie inwestycji w odtwarzanie gruntów rolnych i przywracanie potencjału produkcji rolnej zniszczonego w wyniku klęsk żywiołowych, niekorzystnych zjawisk klimatycznych i katastrof”. objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 w terminie od dnia 7.05.2020 r. do dnia 31.08.2020 r.
Jednocześnie uprzejmie informuję, iż dokumenty aplikacyjne zamieszczone na stronie internetowej ARiMR, na potrzeby powyższego naboru, nie uległy zmianie, natomiast zapisy Instrukcji wypełniania wniosku o przyznanie pomocy uszczegółowiono, m. in. w zakresie regulacji wynikających z:
– wejścia w życie w dniu 18 kwietnia br. ustawy z dnia 16 kwietnia 2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (Dz.U. poz. 695), która w art. 53 zmieniła ustawę z dnia 20 lutego 2015 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020;
– zmiany ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r. o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności obowiązującej od dnia 1 października 2019 r., zgodnie z którymi odrębny numer identyfikacyjny może również uzyskać każdy małżonek i współposiadacz, jeżeli zamierza ubiegać się o pomoc finansową na operacje typu „Inwestycje odtwarzające potencjał produkcji rolnej”.
Mając na uwadze powyższe, zwracam się z uprzejmą prośbą o rozpowszechnienie powyższej informacji tak, aby trafiła ona do jak najszerszego kręgu potencjalnych jej odbiorców.
Z wyrazami szacunku,
Jolanta Duchnik
Dyrektor
Departament Działań Inwestycyjnych
Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa
ul. Poleczki 33, 02-822 Warszawa
tel. 22 318 47 90/IP: 10790
Wypłata dopłat do materiału siewnego na finiszu
Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa finalizuje wypłatę dopłat do zużytego do siewu lub sadzenia materiału siewnego kategorii elitarny lub kwalifikowany za rok 2019 r. Do 29 kwietnia 2020 r. wypłaciła rolnikom z tego tytułu 62 mln zł.
W ubiegłym roku do ARiMR wpłynęło prawie 70 tys. wniosków o przyznanie dopłat do materiału siewnego. Na realizację programu ich wypłat w kampanii 2019 przeznaczono 75 mln zł.Do 29 kwietnia 2020 r. ARiMR wypłaciła około 62 mln zł dla ponad 56 tys. rolników.
Rada Ministrów rozporządzeniem z 5 marca 2020 r. ustaliła stawki dopłat do 1 ha powierzchni gruntów ornych obsianych lub obsadzonych materiałem siewnym kategorii elitarny lub kwalifikowany. Wyniosły one: 68,59 zł – w przypadku zbóż i mieszanek zbożowych lub mieszanek pastewnych, 109,74 zł – w przypadku roślin strączkowych i 342,95 zł – w przypadku ziemniaków.
W 2020 r. zmienił się termin naboru wniosków o dopłaty do materiału siewnego. Będzie je można składać w biurach powiatowych ARiMR od 25 maja do 25 czerwca 2020 r.
Pomoc suszowa – ARiMR sukcesywnie realizuje wypłaty
Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa wznowiła wypłaty pomocy suszowej dla gospodarstw rolnych poszkodowanych w 2019 roku w wyniku suszy, huraganu, gradu, deszczu nawalnego, przymrozków wiosennych lub powodzi. W ciągu zaledwie czterech dni na konta rolników Agencja przelała kolejne 93 mln zł.
280 mln zł – to najnowsza pula środków na realizację wypłat z tytułu tzw. pomocy suszowej, która w ostatnim czasie wpłynęła na konta ARiMR. W niespełna cztery dni, Agencja wypłaciła poszkodowanym rolnikom ponad 93 mln zł. ARiMR realizuje wypłaty pomocy suszowej na bieżąco w miarę otrzymywanych na ten cel środków.
Po ubiegłorocznej suszy rolnicy złożyli prawie 355 tys. wniosków o odszkodowania z tytułu poniesionych strat na kwotę ponad 2,3 mld zł.
Konkurs WWF na Rolnika Roku regionu Morza Bałtyckiego – odwołany
Szanowni Państwo,
z przykrością informujmy, że konkurs WWF na Rolnika Roku regionu Morza Bałtyckiego 2020 został odwołany.
Uważamy, że w obecnej chwili jest to jedyna słuszna decyzja. Przy aktualnych ograniczeniach nie jesteśmy w stanie odbyć wizyt w gospodarstwach, nie ma również pewności co do możliwości zorganizowania krajowego finału późną wiosną oraz międzynarodowej finałowej gali jesienią.
W imieniu organizatorów
WERONIKA KOSIŃ
WWF POLAND
biuro: +48 22 660 44 33
kom: +48 604 261 525
wkosin@wwf.pl | www.wwf.pl
Zamawianie produktów i usług w podmiotach ekonomii społecznej
Szanowni Państwo,
zwracamy się z prośbą o rozpowszechnienie informacji dotyczącej zamawiania produktów i usług w podmiotach ekonomii społecznej w związku z przeciwdziałaniem skutkom wystąpienia COVID-19.
Wszystkie podmioty ekonomii społecznej (PES), w szczególności przedsiębiorstwa społeczne (PS), które oferują produkty lub usługi mogące przyczynić się do zwalczania skutków epidemii COVID-19, zachęcamy do zgłaszania się do właściwych terytorialnie Ośrodków Wsparcia Ekonomii Społecznej (OWES).
W związku z rekomendacją Ministra Funduszy i Polityki Regionalnej, dotyczącą działań podejmowanych w projektach OWES w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych, wprowadzona została możliwość zastosowania mechanizmu wsparcia PES i PS poprzez dokonywanie przez OWES zakupów od tych podmiotów produktów lub usług związanych z przeciwdziałaniem skutkom wystąpienia COVID-19.
Zakupy będą dokonywane w PES, w tym PS, dotkniętych skutkami wystąpienia COVID-19 w celu zapewnienia tym podmiotom zamówień oraz umożliwienia dalszego funkcjonowania i mogą obejmować m. in. środki higieniczne i ochrony osobistej, usługi cateringowe, transportowe, usługi społeczne świadczone w społeczności lokalnej, organizację i wynajem miejsc kwarantanny, usługi czyszczenia i odkażania.
Aktualny wykaz OWES znajduje się pod poniższym adresem: https://wykazowes.ekonomiaspoleczna.gov.pl/
Anna Moskwa-Wysokińska
Departament Ekonomii Społecznej i Solidarnej
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej
tel. 0-22 461 61 36
www.ekonomiaspoleczna.gov.pl
Wydłużone terminy w ARiMR
W związku z utrudnieniami wynikającymi z ogłoszonego w Polsce stanu epidemii oraz zaleceniami rządu i służb sanitarnych dotyczących rozprzestrzeniania się wirusa SARS-CoV-2 – „koronawirusa" bieg terminów przewidzianych przepisami prawa krajowego dotyczących postępowań prowadzonych przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu na ten okres.
Powyższe rozwiązanie umożliwia beneficjentom Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa dotrzymanie określonych w prawie krajowym terminów do dokonania czynności po zakończeniu obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19.
Pomimo zawieszenia biegu terminów Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w dalszym ciągu kontynuuje rozpatrzenie wniosków oraz będzie podejmować działania w celu realizacji wszystkich swoich zadań (np. kierować do beneficjentów pisma wzywające do złożenia wyjaśnień lub korekt i uzupełnień).
Należy jednak pamiętać, że termin wskazany w pismach, wezwaniach jest zawieszony/względnie nie rozpoczyna swojego biegu do ogłoszenia zakończenia stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19.
Nie ma przeszkód do tego, aby beneficjenci/rolnicy, którzy otrzymali pismo/wezwanie dokonywali czynności w związku ze złożonymi wnioskami. Zgodnie z przepisami ustawy, jeżeli podmiot dopełni czynności do dokonania których został wezwany albo wynika to z innych zobowiązań wobec Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (np. bezpośrednio z treści umowy, warunków określonych w decyzji warunkowej o przyznaniu pomocy), czynności te będą uznane za wykonane skutecznie w terminie ich rzeczywistego dokonania.
Niezależnie od powyższego, wnioski o przyznanie płatności na rok 2020 (płatności bezpośrednie i płatności w ramach PROW 2014-2020) składane w 2020 roku, powinny być składane w terminach określonych dla tych płatności.
Należy nadmienić, że z uwagi na utrudnienia spowodowane rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 termin naboru wniosków o przyznanie pomocy:
– na operacje typu „Modernizacja gospodarstw rolnych” w ramach poddziałania „Wsparcie inwestycji w gospodarstwach rolnych” w obszarze nawadniania w gospodarstwie został wydłużony do 20 lipca 2020 r.
– na operacje typu „Inwestycje zapobiegające zniszczeniu potencjału produkcji rolnej” w ramach poddziałania „Wsparcie inwestycji w środki zapobiegawcze, których celem jest ograniczenie skutków prawdopodobnych klęsk żywiołowych, niekorzystnych zjawisk klimatycznych i katastrof” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 został wydłużony do 17 czerwca 2020 r.
– w ramach płatności bezpośrednich oraz płatności obszarowych w ramach PROW (dotyczy działania Rolnictwo ekologiczne, działania Dobrostan zwierząt, płatności ONW, Działania rolno-środowiskowo-klimatycznego oraz premii w ramach działania zalesieniowego) został wydłużony do 15 czerwca 2020 r.
Łukasz Piotrowski
Kujawsko-Pomorski
Ośrodek Doradztwa Rolniczego
w Minikowie
Źródło: https://www.arimr.gov.pl/