Mimo corocznych napomnień Państwowej Straży Pożarnej, Policji, Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa czy innych urzędów, każdej wiosny wybuchają pożary spowodowane wypalaniem traw i nieużytków rolnych. Są one szkodliwe dla środowiska i stanowią ogromne zagrożenie dla życia. Tegoroczna aura, niezwykle sucha, szczególnie sprzyja powstawaniu czy rozprzestrzenianiu się pożarów.  W tym roku odnotowano już ponad 20 tys. tego typu zdarzeń, w wyniku których śmierć poniosło 8 osób, a 62 zostały ranne. Dlatego po raz kolejny przestrzegamy – wypalanie traw i nieużytków rolnych jest niebezpieczne i grożą za to surowe kary.

Wypalanie łąk, pastwisk, ugorów i trzcinowisk jest praktyką niebezpieczną dla życia, zdrowia i mienia, zakazaną, a także nieuzasadnioną agrotechnicznie. Ten proces prowadzi do nieodwracalnych, niekorzystnych zmian w środowisku naturalnym – ziemia wyjaławia się, naturalny rozkład resztek roślinnych oraz asymilacja azotu z powietrza zostają zahamowane. Do atmosfery przedostaje się szereg szkodliwych zarówno dla ludzi, jak i zwierząt, związków chemicznych. Pożary często wymykają się spod kontroli i przenoszą na pobliskie lasy i zabudowania, powodując ogromne zagrożenie i nierzadko dotkliwe straty.

Według informacji zamieszczonych na stronie Komendy Głównej Państwowej Straży Pożarnej do 25 marca 2022 r. strażacy interweniowali już ponad 20 tys. razy przy pożarach traw i nieużytków rolnych. W ogniu śmierć poniosło 8 osób, a 62 zostały ranne. Wraz z pożarami traw strażacy odnotowali aż 920 pożarów w lasach, w których 5 osób odniosło obrażenia, a 2 straciły życie. Większość tego typu interwencji miała miejsce w marcu.

Należy pamiętać, że wypalania traw zakazują przepisy ustaw o ochronie przyrody i o lasach, a kodeks wykroczeń przewiduje za to karę nagany, aresztu lub grzywny, której wysokość może wynieść nawet 20 tys. zł. Co więcej, jeśli w wyniku podpalenia traw dojdzie do pożaru, który sprowadzi zagrożenie życia wielu osób albo zniszczenia mienia dużych rozmiarów, sprawca podlega karze pozbawienia wolności nawet do 10 lat.

Prawo do nakładania kar ma również Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. By ubiegać się o płatności bezpośrednie oraz płatności obszarowe PROW, rolnicy są zobligowani m.in. do niewypalania gruntów rolnych. Złamanie tego zobowiązania grozi nałożeniem kary finansowej zmniejszającej wszystkie otrzymywane płatności od 1 proc. wzwyż – w zależności od stopnia winy rolnika. Wyższe kary przewidziane są dla tych, którzy świadomie wypalają grunty rolne. Muszą oni liczyć się z obniżeniem płatności nawet o 25 proc. Agencja może również pozbawić beneficjenta całej kwoty płatności bezpośrednich za dany rok, jeśli stwierdzone zostanie uporczywe nieprzestrzeganie zakazu wypalania traw.

Od 2015 r. ARiMR za wypalanie gruntów rolnych nałożyła sankcje na 137 rolników w łącznej wysokości ponad 235 tys. zł.

Wnioski o wsparcie hodowcy loch i prosiąt, których gospodarstwa zagrożone są utratą płynności finansowej w związku z ograniczeniami na rynku rolnym spowodowanymi epidemią COVID-19, mogą składać do 29 kwietnia 2022 r. Dotychczas do Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa po taką pomoc zgłosiło się 7,16 tys. rolników. Ubiegają się o wsparcie w kwocie 145,8 mln zł. ARiMR rozpoczęła wypłatę pieniędzy, a na konta 3,6 tys. rolników wpłynęło już ponad 84 mln zł z tego tytułu.

Dofinansowanie przysługuje właścicielom mikro-, małych lub średnich przedsiębiorstw, którzy na dzień 15 listopada 2021 r. prowadzili utrzymujące świnie gospodarstwo, a w okresie od 15 listopada 2021 r. do 31 marca 2022 r. urodziło się lub urodzi w nim minimum 10 prosiąt. Oznakowanie tych zwierząt musi być zgłoszone do ARiMR do 15 kwietnia 2022 r.

Wysokość wsparcia wynosi 1000 zł za każdych 10 prosiąt – jednak do 500 tys. zł dla jednego producenta trzody chlewnej. Może on złożyć więcej niż jeden wniosek dotyczący świń urodzonych od 15 listopada 2021 r. do 31 marca 2022 r., przy czym o pomoc do danej sztuki można się ubiegać tylko jeden raz.

Wnioski przyjmują biura powiatowe ARiMR. Dokumenty można złożyć osobiście, przesłać za pośrednictwem elektronicznej skrzynki podawczej ePUAP lub nadać przesyłką rejestrowaną w placówce Poczty Polskiej. O terminowości decyduje data wpływu do placówki Agencji.

Nabór wniosków o wsparcie dla hodowców loch i prosiąt, których gospodarstwa zagrożone są utratą płynności finansowej w związku z ograniczeniami na rynku rolnym spowodowanymi epidemią COVID-19, rozpoczął się 15 lutego 2022 r.

Po raz ósmy Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa umożliwia młodym rolnikom ubieganie się bezzwrotną premię z budżetu Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020. Nabór wniosków potrwa od 31 marca do 29 maja 2022 roku.

Kim jest młody rolnik

Z premii dla młodych rolników mogą skorzystać osoby, które m.in. w dniu złożenia wniosku mają nie więcej niż 40 lat, posiadają odpowiednie kwalifikacje zawodowe lub zobowiążą się do ich uzupełnienia w ciągu 36 miesięcy od dnia doręczenia decyzji o przyznaniu pomocy. Starający się o to wsparcie powinni być właścicielami gospodarstwa o powierzchni co najmniej 1 hektara, ale nie mogą wejść w jego posiadanie wcześniej niż 24 miesiące przed dniem złożenia wniosku o przyznanie pomocy. Młody rolnik musi również posiadać lub utworzyć, najpóźniej w ciągu 9 miesięcy od otrzymania decyzji o przyznaniu pomocy, gospodarstwo o wielkości ekonomicznej mieszczącej się w przedziale od 13 tys. euro do 150 tys. euro. Jego powierzchnia powinna być równa co najmniej średniej powierzchni gospodarstwa w kraju, a w województwach o średniej niższej od krajowej, powierzchnia nowoutworzonego gospodarstwa powinna osiągnąć wielkość średniej wojewódzkiej.

Tyle wynosi premia

W ramach wsparcia młodzi rolnicy mogą otrzymać 150 tys. zł premii. Jest ona wypłacana w dwóch ratach. Pierwszą w wysokości 120 tys. zł otrzymuje się po spełnieniu warunków do przyznania pomocy, a druga rata płatności – 30 tys. zł – trafia do młodych rolników po realizacji biznesplanu. Otrzymane środki powinny być przeznaczone na prowadzenie gospodarstwa lub przygotowanie do sprzedaży wytwarzanych w nim produktów rolnych. Minimum 70 proc. otrzymanej kwoty należy zainwestować w środki trwałe. Przyznane przez ARiMR wsparcie można wykorzystać np. na zakup gruntów, maszyn, stada podstawowego zwierząt bądź prace budowlane.

Gdzie i kiedy z wnioskiem

Od 31 marca do 29 maja 2022 r. oddziały regionalne ARiMR właściwe ze względu na miejsce położenia gospodarstwa będą przyjmować dokumenty od adeptów rolnictwa zainteresowanych wsparciem. Wnioski można dostarczyć osobiście, przesłać przesyłką rejestrowaną nadaną w placówce Poczty Polskiej lub złożyć elektronicznie – za pośrednictwem skrzynki podawczej ePUAP.

Tegoroczny nabór jest już ósmym z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014-2020. Dotychczas w ramach wszystkich przeprowadzonych naborów finansowanych z budżetu PROW 2014-2020 podpisanych zostało prawie 26 tys. umów o przyznaniu pomocy na kwotę ok. 3,27 mld zł.

15 marca ARiMR rozpoczęła przyjmowanie wniosków o płatności bezpośrednie i obszarowe z PROW za 2022 rok. Od ubiegłego roku dokumenty można składać wyłącznie drogą elektroniczną. Główną zmianą w tegorocznym naborze jest wprowadzenie uzupełniającej płatności podstawowej (UPP).

Wnioski o dopłaty można składać od 15 marca do 16 maja 2022 r. Kto złoży wniosek po tym terminie – jednak nie później niż do 10 czerwca 2022 r. – będzie miał pomniejszone należne płatności o 1 proc. za każdy roboczy dzień opóźnienia. Natomiast zmiany do już złożonych wniosków będzie można wprowadzać bez żadnych konsekwencji do 31 maja 2022 r. Poprawki złożone po tym terminie, lecz nie później niż do 10 czerwca 2022 r., będą wiązały się z pomniejszeniem należnych płatności o 1 proc. za każdy dzień zwłoki.

W rozpoczynającej się właśnie kampanii ponownie wprowadzona została uzupełniająca płatność podstawowa do wybranych upraw a także gruntów ornych, na których nie jest prowadzona uprawa roślin. Wykaz roślin, do których przysługuje uzupełniająca płatność podstawowa, obejmuje aż 13 kategorii, a pełna lista znajduje się na portalu ARiMR (https://www.gov.pl/web/arimr/uzupelniajaca-platnosc-podstawowa-upp-2022).

Kolejna istotna zmiana dotyczy rolników zainteresowanych płatnościami w ramach działania rolno-środowiskowo-klimatycznego. W tym roku liczba pakietów wchodząca w skład tych płatności została poszerzona o dwa nowe:

• Pakiet 8. Ekstensywne użytkowanie łąk i pastwisk;
• Pakiet 9. Retencjonowanie wody.

W tegorocznym naborze, tak samo jak w ubiegłym roku, wnioski o płatności bezpośrednie i obszarowe z PROW składa się wyłącznie elektronicznie, lecz wprowadzona został pewna techniczna zmiana. W zeszłym roku można było zalogować się bezpośrednio do aplikacji eWniosekPlus, wypełnić formularz i wysłać go do ARiMR, natomiast w tym roku dostać się do tej aplikacji będzie można jedynie za pośrednictwem Platformy Usług Elektronicznych (PUE), która została udostępniona na portalu ARiMR. Wszystkie dane dostępu – login i hasło – z których dotychczas korzystał rolnik ubiegający się o płatności bezpośrednie oraz płatności obszarowe PROW, pozostają bez zmian. Uruchomienie Platformy Usług Elektronicznych jest kolejnym krokiem na drodze do usprawnienia komunikacji pomiędzy rolnikiem a ARiMR – co też przełoży się na przyspieszenie wypłaty beneficjentom należnych środków.

Rolnicy, którzy nie mają komputerów lub obawiają się, że sami nie poradzą sobie z wypełnieniem wniosku przez internet, mogą liczyć na pomoc techniczną pracowników Agencji. W każdym biurze powiatowym ARiMR będzie przygotowane specjalne stanowisko komputerowe, przy którym nasi eksperci będą pomagać w przygotowaniu i składaniu wniosków.

Przypominamy, że rolnik ubiegający się o płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego, płatności ONW, płatność rolno-środowiskowo-klimatyczną (PROW 2014-2020), płatność ekologiczną (PROW 2014-2020) musi posiadać prawo do użytkowania gruntów wskazanych we wniosku. Może to być uregulowane w formie np. aktu własności, umowy dzierżawy czy umowy ustnej.

W ubiegłym roku wnioski o dopłaty bezpośrednie złożyło ok. 1,3 mln rolników. Trwa realizacja wypłat z tego tytułu. Dotychczas do rolników trafiło ok. 14,62 mld zł z tytułu dopłat bezpośrednich i ok. 2,87 mld zł w ramach płatności obszarowych z PROW za 2021 r.

Od 29 marca 2022 r. będzie się można ubiegać o wsparcie finansowe na „Modernizację gospodarstw rolnych” w dwóch obszarach – rozwój produkcji prosiąt oraz nawadniania w gospodarstwie. Wnioski będą przyjmowane przez ARiMR do 27 maja 2022 r.

O dofinansowanie inwestycji w produkcję prosiąt (obszar A) mogą się ubiegać rolnicy m.in. posiadający gospodarstwo rolne o powierzchni od 1 ha do 300 ha, którego wielkość ekonomiczna wynosi od 13 tys. euro do 250 tys. euro lub prowadzący dział specjalny produkcji rolnej. Wyjątek stanowią gospodarstwa osób wspólnie składających wniosek. W takim przypadku wielkość ekonomiczna pojedynczego gospodarstwa może być mniejsza niż 13 tys. euro, przy czym suma wielkości ekonomicznej wszystkich gospodarstw musi wynosić co najmniej 15 tys. euro, a po zrealizowaniu inwestycji w każdym gospodarstwie powinna osiągnąć co najmniej 13 tys. euro. Rolnik musi udokumentować osiągnięcie przychodu z działalności rolniczej w wysokości co najmniej 5 tys. zł. Warunek ten nie dotyczy prowadzących działalność rolniczą przez okres krótszy niż 12 miesięcy, które poprzedzają miesiąc złożenia wniosku o przyznanie pomocy.

Inwestycja zrealizowana w tym obszarze wsparcia musi doprowadzić do osiągnięcia wzrostu wartości dodanej brutto w gospodarstwie (GVA) co najmniej o 10 proc.

Refundacji w ramach inwestycji w obszarze rozwoju produkcji prosiąt podlegają m.in. koszty budowy, przebudowy, remontu połączonego z modernizacją budynków lub budowli wykorzystywanych do produkcji rolnej; koszty zakupu lub leasingu, zakończonego przeniesieniem prawa własności, nowych maszyn, urządzeń, wyposażenia do produkcji rolnej, w tym przygotowania do sprzedaży produktów rolnych wytwarzanych w gospodarstwie, do wartości rynkowej majątku; koszty budowy albo zakupu elementów infrastruktury technicznej wpływających bezpośrednio na warunki prowadzenia działalności rolniczej. Oprócz tego refundacją są objęte tzw. koszty ogólne, czyli te związane z przygotowaniem i realizacją inwestycji. Mogą to być np. koszty przygotowania dokumentacji technicznej – kosztorysów, projektów architektonicznych lub budowlanych, ocen lub raportów oddziaływania na środowisko, dokumentacji geologicznej i tym podobnych. Są to również koszty sprawowania nadzoru inwestorskiego lub autorskiego oraz związane z kierowaniem robotami budowlanymi, ale również opłaty za konsultacje, doradztwo na temat zrównoważenia środowiskowego i gospodarczego. Koszty ogólne nie mogą jednak przekroczyć 10 proc. pozostałych kosztów kwalifikowalnych.

Limit wsparcia, jakie można otrzymać w całym okresie realizacji PROW 2014-2020 w obszarze rozwój produkcji prosiąt, to 900 tys. zł., lecz w przypadku inwestycji niezwiązanych bezpośrednio z budową, modernizacją budynków inwentarskich, w tym ich wyposażeniem, maksymalna wysokość pomocy wynosi 200 tys. zł. Wsparcie jest, co do zasady, przyznawane w postaci refundacji części kosztów kwalifikowanych. Standardowo wynosi 50 proc., a w przypadku gdy ubiega się o nie młody rolnik lub gdy robi to wspólnie kilku gospodarzy, poziom dofinansowania jest wyższy i sięga 60 proc.

Z kolei wsparcie inwestycji w nawadnianie skierowane jest do rolników, którzy posiadają gospodarstwo rolne o powierzchni od 1 ha do 300 ha lub prowadzą produkcję w zakresie działów specjalnych produkcji rolnej. Przyznanie pomocy nie jest natomiast uzależnione od wielkości ekonomicznej gospodarstwa oraz wykazania wzrostu GVA. Starający się o to wsparcie musi udokumentować osiągnięcie przychodu z działalności rolniczej w wysokości co najmniej 5 tys. zł. Podobnie jak miało to miejsce w przypadku obszaru A, wymóg ten dotyczy prowadzących działalność rolniczą przez okres krótszy niż 12 miesięcy, które poprzedzają miesiąc złożenia wniosku o przyznanie pomocy.

Wsparcie można otrzymać na wykonanie nowego nawodnienia, ulepszenie istniejącej instalacji nawadniającej oraz ulepszenie instalacji nawadniającej wraz z powiększeniem nawadnianego obszaru. Poza tym dofinansowanie obejmuje koszty wykonanie ujęć wody, zakup nowych maszyn i urządzeń wykorzystywanych do nawadniania w gospodarstwie, budowy albo zakupu elementów infrastruktury technicznej niezbędnych do nawadniania.

Maksymalna kwota pomocy, jaką można otrzymać w całym okresie realizacji PROW 2014-2020 w tym obszarze, to 100 tys. zł. Wsparcie przyznawane jest w postaci refundacji części kosztów kwalifikowanych. Standardowo wynosi 50 proc., a w przypadku gdy o środki finansowe ubiega się młody rolnik, poziom dofinansowania sięga 60 proc.

Zainteresowani pomocą będą mogli składać wnioski jednocześnie w obu obszarach. Dokumenty przyjmować będą biura powiatowe i odziały regionalne Agencji w okresie od 29 marca do 27 maja 2022 r. Dokumenty będzie można składać osobiście, przekazywać za pośrednictwem platformy ePUAP, a także wysyłać rejestrowaną przesyłką pocztową nadaną w placówce Poczty Polskiej.