Zioła dobre na wszystko – zastosowanie ziół
Wykłady szkoleniowy w wersji elektronicznej pn.
„Zioła dobre na wszystko – zastosowanie ziół w rolnictwie ekologicznym, kuchni i domowej apteczce”
Zapraszamy do zapoznania się z ekologicznym gospodarstwem zielarskim Państwa Wróbel znajdującym się w miejscowości Gołoty, gminie Unisław, powiecie chełmińskim. Rolnicy podzielą się swoją wiedzą i wieloletnim doświadczeniem w uprawie różnych gatunków ziół. Opowiedzą o właściwościach ziół oraz możliwości ich wykorzystania w rolnictwie ekologicznym, w kuchni, w kosmetyce oraz domowej apteczce. Zachęcamy do korzystania z doświadczeń gospodarzy oraz czerpania inspiracji z natury.
Tekst: Ilona Oleś
Materiał wideo: Damian Oparzela
Materiał wideo dofinansowany ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Toruniu.
Ruszyła nowa edycja konkursu AGROLIGA 2020
Ruszyła nowa edycja konkursu AGROLIGA 2020
Realizowana w ramach operacji „Konkurs AGROLIGA 2020 i 2021 – etap wojewódzki”
Konkurs AGROLIGA składa się z dwóch etapów: wojewódzkiego i krajowego. Pierwszy etap jest organizowany przez Wojewódzkie Ośrodki Doradztwa Rolniczego, gdzie wybierani są laureaci z poszczególnych województw. Etap krajowy jest przeprowadzany przez Redakcję Audycji Programu 1 TVP i Stowarzyszenie Agro Biznes Klub. Wyłonieni Mistrzowie w obu kategoriach z poszczególnych województw rywalizują między sobą o tytuł Krajowego Mistrza AGROLIGI. Konkurs został objęty Honorowym Patronatem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Prezesów: TVP S.A., ARiMR, KOWR i KRUS. Uczestnicy do konkursu mogą być zgłaszani przez doradcę ODR wypełniając odpowiednią kartę zgłoszenia dostępną poniżej:
Agroliga2020 – karta zgłoszenia – firma
Agroliga2020 – karta zgłoszenia – rolnik
Zgłoszenia w kategorii ROLNICY oraz FIRMY przyjmowane są do 14.08.2020 r. na adres:
Kujawsko – Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie
ul. Minikowo 1, 89-122 Minikowo
z dopiskiem „AGROLIGA 2020”
Konkurs AGROLIGA pozwala na prezentację dorobku rolnictwa i firm funkcjonujących w tym obszarze z terenu poszczególnych województw. Laureatami wojewódzkimi są rolnicy i przedstawiciele agro-przedsiębiorstw, którzy wyróżniają się osiąganymi efektami technologicznymi i ekonomicznymi, rozwijają swą działalność przy pomocy funduszy unijnych oraz wykazują zaangażowanie w życie lokalnej społeczności.
Przy wyborze Mistrza i Wicemistrza Wojewódzkiego w obu kategoriach komisja weźmie pod uwagę również: bezpieczeństwo pracy oraz estetykę obejścia i otoczenia gospodarstwa lub firmy.
Do pobrania:
Agroliga 2020 – regulamin
Odwiedź portal KSOW –http://ksow.pl
Zostań Partnerem Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich
Zapraszamy do udziału i życzymy powodzenia!
Za treść merytoryczną odpowiada Zachodniopomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Barzkowicach.
polskiebazarek.pl
Postępowanie z odpadami w gospodarstwie rolnym – obowiązki wobec BDO
Wykłady szkoleniowe w wersji elektronicznej
pn. „Postępowanie z odpadami w gospodarstwie rolnym – obowiązki wobec BDO”
Ustawa o odpadach określa podmioty, które zobowiązane są do uzyskania wpisu w Bazie danych odpadowych (BDO). Obowiązek ten spoczywa także na rolnikach gospodarujących na powierzchni powyżej 75 hektarów użytków rolnych, którzy w związku z prowadzoną działalnością są traktowani jako wytwórcy odpadów. Muszą więc uzyskać wpis do rejestru BDO, a tym samym prowadzić dokumentację za pomocą tego systemu.
Zapraszamy do zapoznania się z materiałami, w których znajdziemy praktyczne porady związane z prowadzeniem systemu BDO od momentu pierwszej rejestracji do chwili utworzenia sprawozdania.
W poszczególnych filmach:
BDO – pierwsze logowanie i złożenie wniosku rejestracyjnego
Materiał przedstawia pierwsze logowanie do systemu BDO, złożenie wniosku rejestracyjnego wraz z zadeklarowaniem Działu XII, dotyczącego wytwórców odpadów.
BDO – przypisanie konta podmiotu i dodanie nowego użytkownika
Materiał przedstawia sposób przypisania konta podmiotu dla osób, które złożyły wniosek do końca 2019 roku w wersji papierowej i nadano im numer rejestrowy a także sposób dodania nowego użytkownika głównego i podrzędnego, którzy będą prowadzić rejestr.
BDO – złożenie wniosku aktualizacyjnego
Materiał przedstawia sposób złożenia wniosku aktualizacyjnego w systemie, gdy posiadamy już wpis do rejestru BDO, ale zmieniły się jakieś elementy związane z prowadzoną działalnością lub chcemy dodać nowe kody odpadów, które nie były wcześniej zadeklarowane.
BDO – utworzenie karty przekazania odpadów (KPO)
Materiał przedstawia sposób utworzenia KARTY PRZEKAZANIA ODPADÓW (KPO), w momencie gdy wytworzone odpady chcemy przekazać następnemu podmiotowi, który zajmie się ich przetworzeniem lub unieszkodliwieniem.
BDO – tworzenie karty ewidencji odpadów (KEO)
Materiał przedstawia sposób utworzenia KARTY EWIDENCJI ODPADÓW (KEO), w sytuacji gdy podczas swojej działalności wytworzymy odpady i chcemy wpisać je do rejestru, deklarując tym samym, że posiadamy je na stanie.
BDO – złożenie sprawozdania
Materiał przedstawiał sposób złożenia sprawozdania. Dane do sprawozdania pobieramy z prowadzonej w ciągu roku ewidencji.
Tekst: Joanna Szczęsna
Wykładowca: Joanna Szaciłło-Joppek
Materiał wideo: Damian Oparzela
Materiał wideo dofinansowany ze środków
Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Toruniu.
Wsparcie na inwestycje zwiększające odporność ekosystemów leśnych i ich wartość dla środowiska
Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie oddział w Krakowie zaprasza właścicieli lasów prywatnych na szkolenie e-learningowe pn. „Wsparcie na inwestycje zwiększające odporność ekosystemów leśnych i ich wartość dla środowiska w ramach poddziałania 8.5 PROW 2014-2020”, które odbędzie się w terminie 3 sierpnia – 11 września 2020 r.
Do udziału w szkoleniu zapraszamy właścicieli lasów prywatnych. Rekrutacja na szkolenie prowadzona jest w sposób ciągły (także w trakcie szkolenia) od 31.07.2020 r. do 14.08.2020 r Osoby zainteresowane uczestnictwem w szkoleniu prosimy o przesłanie karty zgłoszenia uczestnictwa mailem na adres: d.migocka@cdr.gov.pl.
Celem szkolenia jest dostarczenie informacji o możliwości i zasadach wsparcia inwestycji zwiększających odporność ekosystemów w lasach prywatnych oraz przekazanie wiedzy z tematyki leśnej objętej podziałaniem 8.5 PROW 2014-2020. Szkolenie prowadzone jest równolegle z ogłoszonym przez ARiMR naborem wniosków o przyznanie pomocy z podziałania.
Szkolenie składa się z czterech lekcji:
Lekcja 1: Wsparcie inwestycji leśnych w PROW 2014 – 2020
Lekcja 2: Wielofunkcyjne znaczenie lasu
Lekcja 3: Uzyskanie pomocy krok po kroku
Lekcja 4: Zagadnienia tematyki leśnej objęte poddziałaniem 8.5
Materiały szkoleniowe będą dostępne na platformie e-learningowej www.cdrkursy.edu.pl
Szkolenie jest bezpłatne.
Osoby zakwalifikowane na szkolenie otrzymają potwierdzenie przyjęcia wraz z indywidualnym loginem i hasłem dostępu oraz instrukcją logowania. O uczestnictwie w szkoleniu decyduje terminowe dopełnienie zgłoszenia.
Uczestnicy szkolenia otrzymają Zaświadczenie potwierdzające ukończenie formy edukacyjnej. Warunkiem otrzymania zaświadczenia jest udzielenie minimum 70% sumy poprawnych odpowiedzi z testu jednokrotnego wyboru.
Uczestnicy szkolenia zobowiązani są do posiadania indywidualnego konta poczty elektronicznej. Jedyną aplikacją konieczną do korzystania z narzędzia szkoleniowego jest przeglądarka internetowa.
Osoby do kontaktu:
– w sprawie organizacji i rekrutacji
Dorota Migocka – Zespół Metodyki i Doskonalenia Zawodowego, tel. 12 424 05 54, e-mail: d.migocka@cdr.gov.pl
– w sprawach technicznych
Bartłomiej Mitka – Zespół Promocji i Wydawnictw, tel. 12 424 05 40, e-mail: b.mitka@cdr.gov.pl
Krzysztof Kucia – Zespół Promocji i Wydawnictw, tel. 12 424 05 02, e-mail: k.kucia@cdr.gov.pl
– w sprawach merytorycznych szkolenia
Anna Ryczaj – Dział Rozwoju Obszarów Wiejskich, tel: 12 424 05 57, e-mail: a.ryczaj@cdr.gov.pl
Do pobrania:
– karta zgłoszenia uczestnictwa
Zapraszamy do udziału w szkoleniu!
150 tys. zł premii dla młodego rolnika – nabór wniosków przedłużony
Trwający od 3 czerwca 2020 r. nabór wniosków w ramach działania „Premie dla młodych rolników” został przedłużony. Młodzi rolnicy mogą je składać w oddziałach regionalnych Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa do 17 sierpnia.
To już 6. nabór wniosków w ramach działania „Premie dla młodych rolników”. Wsparcie jest zachętą dla młodego pokolenia do rozwijania rolniczego biznesu. Ze względu na popularność programu, ARiMR przedłużyła tegoroczną kampanię – młodzi rolnicy będą mieli dodatkowe dwa tygodnie na dopełnienie formalności. Oddziały regionalne Agencji będą przyjmowały wnioski do 17 sierpnia.
Kto może otrzymać „Premię dla młodego rolnika”?
Wsparcie mogą otrzymać osoby, które m. in.:
– w dniu złożenia wniosku mają nie więcej niż 40 lat;
– posiadają odpowiednie kwalifikacje zawodowe (lub uzupełnią je w ciągu 36 miesięcy od dnia doręczenia decyzji o przyznaniu pomocy);
– posiadają gospodarstwo rolne o powierzchni minimum 1 ha;
– rozpoczęły prowadzenie działalności rolniczej nie wcześniej niż 24 miesiące przed dniem złożenia wniosku;
– posiadają lub utworzą gospodarstwo o wielkości ekonomicznej mieszczącej się w przedziale od 13 tys. euro do 150 tys. euro;
– przedłożą biznesplan dotyczący rozwoju gospodarstwa.
Na co można przeznaczyć premię?
Premia musi w całości zostać przeznaczona na prowadzenie gospodarstwa lub przygotowanie do sprzedaży wytwarzanych w nim produktów rolnych. Minimum 70% premii należy przeznaczyć na inwestycje w środki trwałe. Środki będą wypłacane w dwóch ratach:
– 120 tys. zł – na wniosek o płatność, po spełnieniu przez młodego rolnika określonych warunków;
– 30 tys. zł – po realizacji biznesplanu.
Wnioski przyjmują oddziały regionalne ARiMR. Można je składać drogą elektroniczną, osobiście lub przesłać pocztą.
Prywatny las z dotacją z PROW
Rolnicy, którzy posiadają las, mogą ubiegać się w Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa o dotację z PROW na lata 2014-2020. Od 3 sierpnia do 11 września 2020 r. biura powiatowe ARiMR będą przyjmowały wnioski o przyznanie pomocy na inwestycje zwiększające odporność ekosystemów leśnych i ich wartość dla środowiska.
Pomocą objęte są lasy prywatne w wieku 11-60 lat o powierzchni od 0,1 ha do 20 ha – stanowiące własność lub współwłasność wnioskodawcy lub własność jego małżonka, które nie są objęte premią pielęgnacyjną PROW i dla których opracowany jest Uproszczony Plan Urządzenia Lasu, lub dla których zadania z zakresu gospodarki leśnej określa decyzja starosty.
Wsparcie przyznawane jest do powierzchni lasu, w którym realizowane są konkretne inwestycje. Dotację można otrzymać na przebudowę składu gatunkowego drzewostanu przez wprowadzenie w nim drugiego piętra lub przez dolesienie luk powstałych w wyniku procesu chorobowego. Pomoc przyznawana jest również na zróżnicowanie struktury drzewostanu przez wprowadzenie podszytu rozumianego jako dolna warstwa w drzewostanie, złożona z gatunków drzewiastych i krzewiastych, chroniących i uaktywniających glebę. Wnioskować można także o dofinansowanie
na założenie remizy rozumianej jako obszar, na którym są wprowadzane gatunki drzew i krzewów o dużym znaczeniu biocenotycznym. W ramach naboru przewidziana jest również pomoc na inwestycje w zakresie czyszczenia późnego rozumianego jako cięcia pielęgnacyjne polegające na rozluźnieniu drzewostanu przez usunięcie drzew niepożądanych. Właściciele lasów mogą otrzymać dodatkowe wsparcie na zabiegi ochronne przed zwierzyną.
Wysokość wsparcia zróżnicowana jest w zależności od rodzaju inwestycji oraz warunków, w jakich ma być realizowana. Na przebudowę składu gatunkowego drzewostanu przez wprowadzenie w nim drugiego piętra pomoc wynosi 8 137 zł/ha – w przypadku realizacji inwestycji na gruntach w warunkach korzystnych, a 9 249 zł/ha na gruntach o nachyleniu terenu powyżej 12°. Wsparcie przewidziane na przebudowę składu gatunkowego drzewostanu przez dolesianie luk powstałych w wyniku procesu chorobowego wraz z zabezpieczeniem pniaków po wyciętych drzewach na gruntach w warunkach korzystnych to 12 538 zł/ha, natomiast w przypadku gruntów o nachyleniu terenu powyżej 12° – 14 213 zł/ha. Na inwestycje w zróżnicowanie struktury drzewostanu przez wprowadzenie podszytu właściciele lasu mogą otrzymać 4 610 zł/ha na gruntach w warunkach korzystnych oraz 5 210 zł/ha na gruntach o nachyleniu terenu powyżej 12°. Z kolei w przypadku zakładania remizy dofinansowanie wynosi 848 zł, bez względu na powierzchnię realizacji inwestycji i rodzaj gruntu. Natomiast wysokość wsparcia na czyszczenie późne to 764 zł/ha – w przypadku realizacji inwestycji na gruntach w warunkach korzystnych, a 917 zł/ha na gruntach o nachyleniu terenu powyżej 12°.
Dodatkowo dofinansowanie na zabiegi ochronne przed zwierzyną, w przypadku wprowadzania drugiego piętra w drzewostanie lub podszytu, lub dolesiania luk, lub założenia remizy wynosi: 424 zł/ha na zabezpieczenie sadzonek repelentami; 1 488 zł/ha na zabezpieczenie sadzonek osłonkami oraz 8,82 zł/mb na ogrodzenie remizy siatką metalową o wysokości minimum 2 m.
Więcej informacji: na portalu internetowym – www.arimr.gov.pl, pod numerem bezpłatnej infolinii – tel. 800-38-00-84 oraz w punktach informacyjnych w biurach powiatowych i oddziałach regionalnych ARiMR.
Posadź własny las i weź pieniądze – nabór wniosków dobiega końca
Jeszcze tylko w tym tygodniu, rolnicy którzy chcą posadzić na swoich gruntach las, mogą składać wnioski o dofinansowanie. – Biura powiatowe ARiMR przyjmują dokumenty do końca lipca – przypomina rzecznik prasowy Agencji Paweł Mucha
„Wsparcie na zalesianie i tworzenie terenów zalesionych” skierowane jest do rolników, którzy są właścicielami, współwłaścicielami lub współmałżonkami właścicieli gruntów przeznaczonych do zalesienia. Poza rolnikami, beneficjentem tego programu mogą być również jednostki samorządu terytorialnego i jednostki organizacyjne gmin, powiatów oraz województw.
Działka, na której ma być prowadzona uprawa leśna musi mieć co najmniej 0,1 ha i szerokość większą niż 20 m, chyba że graniczy z lasem – wtedy nie ma znaczenia szerokość gruntu.
Do zalesienia można przeznaczyć maksymalnie 20 ha. W przypadku gruntów z sukcesją naturalną średni wiek drzew lub krzewów wyrosłych w wyniku zaprzestania użytkowania rolniczego nie może przekroczyć 20 lat. Aby takie grunty można było zalesić, wymóg posadzenia lasu musi wynikać z planu zalesienia sporządzonego przez Nadleśniczego Lasów Państwowych. To dokument, który należy dołączyć do wniosku o dotację.
W ramach tego działania rolnik może otrzymać trzy rodzaje premii:
– wsparcie na zalesianie
– premię pielęgnacyjną
– premię zalesieniową.
Wsparcie na zalesienie to jednorazowa, zryczałtowana płatność, która ma zrekompensować koszty wykonania zalesienia oraz jego ochronę. Jej wysokość wynosi od 8 307 zł/ha
do 12 707 zł/ha w zależności od grupy gatunków drzew użytych do zalesienia, rodzaju gruntu, nachylenia terenu czy sposobu zabezpieczenia uprawy leśnej. Dodatkowo można uzyskać pieniądze za ogrodzenie zalesionego terenu. Stawka za metr bieżący ogrodzenia wynosi
8,82 zł, a za zabezpieczenie drzewek 3 palikami – 1132 zł/ha.
Z kolei premia pielęgnacyjna wypłacana jest przez 5 lat w okresie objętym zobowiązaniem. Stawka tego wsparcia wynosi od 794 zł/ha do 1628 zł/ha.
Trzecia z możliwych do otrzymania w tym działaniu forma dotacji – premia zalesieniowa – stanowi zryczałtowaną płatność z tytułu pokrycia kosztów utraconych dochodów z działalności rolniczej. Wypłacana jest ona w wysokości 1215 zł/ha, corocznie przez 12 lat w okresie objętym zobowiązaniem.
Do otrzymania premii pielęgnacyjnej i zalesieniowej nie są uprawnione jednostki samorządu terytorialnego i jednostki organizacyjne gmin, powiatów oraz województw.
Na złożenie wniosków zostało zaledwie kilka dni. Biura Powiatowe ARiMR będą je przyjmowały tylko do najbliższego piątku, 31 lipca.
Wnioski można przekazywać za pośrednictwem platformy ePUAP, przesłać na elektroniczną skrzynkę podawczą lub wysłać rejestrowaną przesyłką pocztową. Dokumenty można także dostarczyć osobiście.
Łagodzenie skutków epidemii COVID-19 w sektorze przetwórstwa rybnego. 31 lipca rusza nabór wniosków.
Zakłady przetwórstwa rybnego to kolejny adresat, po armatorach statków rybackich, do którego trafi pomoc rekompensująca straty gospodarcze wynikające z epidemii COVID-19, wypłacana ze środków Programu Operacyjnego „Rybactwo i Morze”. Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa ogłosiła pierwszy z trzech planowanych naborów wniosków o wsparcie dla tej branży. Odbędzie się on w terminie 31 lipca – 6 sierpnia 2020 r.
O pomoc, która jest realizowana w ramach działania „Przetwarzanie produktów rybołówstwa i akwakultury”, mogą ubiegać się zakłady przetwórstwa rybnego, działające jako mikro, małe lub średnie przedsiębiorstwa, które roczny przychód netto będą dokumentowały na podstawie potwierdzonego przez Morski Instytut Rybacki – Państwowy Instytut Badawczy oświadczenia o rocznym przychodzie netto z tytułu sprzedaży produktów rybołówstwa lub akwakultury, w ramach działalności gospodarczej wykonywanej w zakresie kodu PKD 10.20.Z – Przetwarzanie i konserwowanie ryb, skorupiaków i mięczaków, ustalonego na podstawie dokumentów potwierdzających wypełnienie obowiązku statystycznego (RRW-20).
Pomoc finansową przyznaje się w formie wypłaty premii – określonej w umowie o dofinansowanie, na realizację operacji w zakresie wsparcia kapitału obrotowego –
w wysokości 5 proc. rocznego przychodu netto.
Kolejne nabory wniosków w ramach tego działania odbędą się we wrześniu i pod koniec bieżącego roku.
Wnioski o dofinansowanie przyjmują oddziały regionalne ARiMR. Można je składać osobiście lub rejestrowaną przesyłką pocztową.
300 tys. zł na odtworzenie potencjału gospodarstwa
Rolnicy, którzy ponieśli w gospodarstwach straty spowodowane klęskami żywiołowymi bądź wystąpieniem afrykańskiego pomoru świń, mają czas do 31 sierpnia 2020 r., by złożyć wnioski i skorzystać ze wsparcia finansowego w ramach PROW na lata 2014-2020.
O pomoc w ramach działania „Inwestycje odtwarzające potencjał produkcji rolnej” mogą ubiegać się rolnicy, którzy ponieśli straty spowodowane przez co najmniej jedną z następujących klęsk żywiołowych: powódź, deszcz nawalny, suszę, przymrozki wiosenne, ujemne skutki przezimowania, obsunięcie się ziemi, lawinę, grad, huragan, uderzenie pioruna. Ponadto o wsparcie mogą wnioskować rolnicy, którym powiatowy lekarz weterynarii nakazał, w drodze decyzji, zabicie świń lub zniszczenie zwłok świń w celu zwalczania ASF.
Dotacje są dostępne dla tych, którzy ponieśli straty w roku, w którym jest składany wniosek o przyznanie pomocy lub w co najmniej jednym z dwóch lat poprzednich. Wysokość strat w uprawach rolnych, zwierzętach gospodarskich czy rybach uprawniająca do starania się o pomoc musi wynieść co najmniej 30 proc. średniej rocznej produkcji rolnej oraz straty te muszą dotyczyć składnika gospodarstwa, którego odtworzenie wymaga poniesienia kosztów kwalifikujących się do objęcia wsparciem.
Wysokość poniesionych strat, jakie powstały w gospodarstwie, określa komisja powołana przez wojewodę.
Natomiast w przypadku wstąpienia afrykańskiego pomoru świń o pomoc mogą ubiegać się rolnicy, którym powiatowy lekarz weterynarii nakazał zabicie świń lub zniszczenie ich zwłok w celu zwalczania ASF, a w dniu wydania tej decyzji stanowiły one co najmniej 30 proc. świń będących w posiadaniu tego gospodarza.
Maksymalna kwota wsparcia, jaką można otrzymać, wynosi do 300 tys. zł, z tym że nie może przekroczyć ona poziomu 80 proc. kosztów kwalifikowanych.
W przypadku wystąpienia klęsk żywiołowych, jeżeli zniszczony składnik gospodarstwa był ubezpieczony, wówczas wysokość pomocy pomniejsza się o kwotę odszkodowania uzyskanego z tytułu jego ubezpieczenia. Ponadto, jeżeli rolnik nie zawarł umowy obowiązkowego ubezpieczenia upraw, a będzie ubiegał się o pomoc na odtworzenie plantacji chmielu, sadów, plantacji krzewów owocowych gatunków owocujących efektywnie dłużej niż 5 lat, wówczas kwotę pomocy na odtworzenie tego składnika pomniejsza się o połowę.
Dotację na pokrycie strat spowodowanych klęskami żywiołowymi można przeznaczyć na inwestycje odtwarzające zniszczone składniki gospodarstwa, np. na odtworzenie plantacji wieloletnich, sadów, odbudowę zniszczonych budynków czy zakup nowych maszyn lub urządzeń rolniczych.
Z kolei rolnik, którego gospodarstwo zostało poszkodowane przez ASF, dotację może otrzymać na inwestycje, które nie są związane z produkcją świń.
Wnioski przyjmują oddziały regionalne ARiMR. Można je składać osobiście, drogą elektroniczną lub rejestrowaną przesyłką pocztową.
Więcej informacji: na portalu internetowym – www.arimr.gov.pl, pod numerem bezpłatnej infolinii – tel. 800-38-00-84 oraz w punktach informacyjnych w biurach powiatowych i oddziałach regionalnych ARiMR.