Relacje

W Grubnie zasiano wcześnie kukurydzę i zasadzono ziemniaki

Krajowe Dni Pola coraz bliżej. 20 kwietnia udało się wysiać 33 odmiany kukurydzy na kolekcji odmian w Grubnie. Dodatkowo, współorganizator tego przedsięwzięcia AGROSIEĆ Chełmno, założyła doświadczenie demonstracyjne z 26 nowymi rodami kukurydzy pozyskanymi od hodowców. Łącznie więc w tym roku na kolekcji będzie pokaźna liczba tego co najlepsze w hodowli odmian. Warunki pogodowe do siewu były bardzo sprzyjające. Siewu dokonano siewnikiem Kvernelad Optima H 6 – rzędowym do kukurydzy.
 

     

      
 

Jak zwykle obok pracowników Zakładu Rolnego Grubno w zasiewach pomagali uczniowie Technikum Rolniczego w Grubnie. To bardzo dobre zajęcia praktyczne dla uczniów, odbywające się zawsze pod okiem specjalistów KPODR Minikowo Oddział w Przysieku.

Sadzenie ziemniaków odbyło się w Grubnie w dniach 22 i 23 kwietnia. Sadzenia dokonano w sposób tradycyjny sadzarką dwurzędową. Założono poletka po 8 redlin każdej odmiany.
W tym sezonie prezentowanych jest 20 odmian 5 hodowli:
  –    PMHZ Strzekęcino sp. z o.o. (4 odmiany),
  –    HZ Zamarte sp. z o.o. (4 odmiany w tym 1 odporna na zarazę ziemniaka),
  –    Solana Polska sp. z o.o. (3 odmiany),
  –    EUROPLANT HZ sp. z o.o. (4 odmiany),
  –    AGRICO Polska sp. z o.o. (5 odmian).
 

     

     
Fot. W sadzeniu ziemniaków 22 kwietnia, pomagali uczniowie Technikum Rolniczego z Grubna.

Jak co roku na kolekcjach kukurydzy i ziemniaka w Grubnie, odbędą się we wrześniu specjalne szkolenia dla rolników, doradców i uczniów TR Grubno. Spotkanie dla zainteresowanych ziemniakami odbędzie się prawdopodobnie 3 września, z udziałem specjalisty z IHAR Bonin dr inż. Jerzego Osowskiego, a tematyka dotyczyć będzie porównania odporności odmian ziemniaka na choroby. Natomiast na spotkanie z kukurydzą zapraszam około 9 września. Spotkanie odbędzie się przede wszystkim z udziałem przedstawicieli hodowców odmian kukurydzy i dotyczyć będzie porównania odmian w jednolitej technologii gospodarstwa. W tym roku, oprócz kolekcji odmianowej, jest również demonstracja nowości hodowlanych, które poddane zostaną specjalnej ocenie hodowców.
 

      

     
Fot. Tak wyglądały spotkania, dotyczące ziemniaków i kukurydzy w Grubnie w ubiegłym sezonie.
 

Te same hodowle, w ramach przedsięwzięć towarzyszących Krajowym Dniom Pola w Minikowie, przekazały swoje odmiany do prezentacji na kolekcji w Minikowie oraz do specjalnej kolekcji odmian (głównie skrobiowe i ogólnoużytkowe), organizowanej pod potrzeby specjalistycznej konferencji jaka odbędzie się w Gospodarstwie specjalistycznym Pana Jana Grodzickiego w Goskowie pod Toruniem. To przedsięwzięcie pod nazwą „Innowacyjne rozwiązania w zakresie produkcji i przechowalnictwa ziemniaka” organizowane jest przy współpracy KPODR z IHAR Oddział Bonin i Oddział Jadwisin, a planowane jest na 4 sierpnia 2021 r.

 

Krajowe Dni Pola w Minikowie 19-20 czerwca.
Kujawsko-Pomorskie Dni Pola w Grubnie 12-13 czerwca. 

TUTAJ więcej informacji:
o lokalizacji poletek demonstracyjnych, zdjęcia poszczególnych odmian, a także filmy, artykuły i bieżące informacje z lustracji pól w Grubnie.

 

tekst:
Marek Radzimierski

Główny specjalista ds. zbóż

zdjęcia:
Marek Rząsa

Kujawsko-Pomorski Ośrodek
Doradztwa Rolniczego
Oddział w Przysieku

 

Szkolenie online pn. „Baza danych o produktach i opakowaniach oraz gospodarce odpadami (BDO) w produkcji rolniczej”

 

 

22 kwietnia 2021 roku w Kujawsko-Pomorskim Ośrodku Doradztwa Rolniczego w Minikowie odbyło się szkolenie online pn. „Baza danych o produktach i opakowaniach oraz gospodarce odpadami (BDO) w produkcji rolniczej”, które cieszyło się ogromnym zainteresowaniem ze strony uczestników.

            Wykładowcą prowadzącym spotkanie była Pani Joanna Szaciłło-Joppek, pracownik Urzędu Marszałkowskiego Województwa Kujawsko-Pomorskiego, która wygłosiła prelekcję dotyczącą zadań i korzyści płynących z wdrożenia Bazy BDO. Omówiono kogo dotyczy, gdzie i do kogo złożyć wniosek oraz jakie są kary za brak wpisu do Rejestru, a tym samym za nieprzestrzeganie prawa. Ważnym zagadnieniem poruszonym podczas spotkania były konsekwencje i ograniczenia jakie niesie za sobą brak wpisu do Rejestru BDO. Następnie przedstawiono sposób logowania do serwisu BDO z indywidualnego konta, a także funkcje użytkownika głównego i podrzędnego. Zaprezentowano zasady wypełnianie wniosku rejestracyjnego, tworzenie karty przekazania odpadu, prowadzenie karty ewidencji odpadu i częstotliwość obowiązku ewidencjonowania. Kolejno omówiono role i zakres odpowiedzialności jako: wytwórca, transportujący, odbierający. Wśród tematów poruszonych podczas szkolenia uwzględniono również moduł sprawozdawczości, ponieważ ilość odpadów wytworzonych i przekazanych należy przedłożyć w formie sprawozdania, odpowiedniemu Marszałkowi Województwa mając na względzie miejsce wytwarzania odpadów.

Przedsięwzięcie zostało zrealizowane w ramach projektu pn. „Człowiek, środowisko, integracja – kampania edukacyjno-informacyjna dla mieszkańców województwa kujawsko-pomorskiego” współfinansowanego ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Toruniu.

Jeśli jesteś zobowiązany do wpisu do Rejestru BDO, musisz wygenerować kartę przekazania odpadu oraz przygotować sprawozdanie – zachęcamy do obejrzenia szkolenia online.

 

Zapraszamy do obejrzenia szkolenia online:

 

Joanna Szczęsna-Kulewska

KPODR Minikowo

Pierwsza lustracja po siewach strączkowych i zbóż w Grubnie

 

W tym roku udało się zasiać rośliny strączkowe i zboża jare w optymalnym terminie. Strączkowe, bobik, wykę jarą i łubiny oraz groch wysiano 26 marca, natomiast zboża jare 31 marca. W tym sezonie warunki pogodowe oraz uwilgotnienie gleby były bardzo dobre, dzięki czemu siewy przeprowadzono bardzo sprawnie przy pomocy uczniów miejscowego Technikum Rolniczego.
Siewy okazały się bardzo skuteczne i dobrze wykonane, widać to było podczas pierwszej po siewach lustracji, którą wykonano w dniu 19 kwietnia.

    
Fot. Groch.

Rośliny strączkowe wschodzą bardzo dobrze i zaczęły rzędować. Bobik zaczął przebijać się na powierzchnię, widać także wyraźnie już wschody mieszanki strączkowo-gorczycowej, zasianej dodatkowo jako element programu Zielony Ład.

    
Fot. Jęczmień jary

    
Fot. Pszenżyto jare

Bardzo ładnie i równo wzeszły już zboża jare, pszenżyto, jęczmień i owies. Wyraźnie widać wyrzędowanie. Obsada jest pełna, stan wschodów bardzo dobry.

Przy okazji wykonano także przegląd ozimin, które wyglądają bardzo dobrze. Rzepak mimo uszkodzeń przez zwierzynę łowną (sarny, zające) doskonale się regeneruje i przy tej obsadzie gwarantuje dobry plon. Skuteczna okazała się także ochrona przed chowaczami, które w tym sezonie pokazały się wcześnie i zostały zwalczone pyretroidem jeszcze w marcu.


Fot. Rzepak intensywnie regeneruje się po zimie, mimo uszkodzeń przez sarny zające.

Pszenica ozima jest w końcowej fazie krzewienia, jest zdrowa, a obsada pełna.

     
Fot. Pszenica ozima dobrze rokuje.

Jęczmień ozimy i żyto ozime rozpoczęły już strzelanie w źdźbło, z tym że jęczmień nieco wyprzedza żyto. Pszenżyto też kończy krzewienie i zaczyna sposobić się do kolejnej fazy. Stan tych zbóż też nie budzi zastrzeżeń, ani pod względem zdrowotnym, ani pod kątem szkodników. Stwierdzono nieco większe zagrożenie ze strony chwastów zimujących, w związku z czym zalecono, aby dokonać korekty zachwaszczenia w oziminach, oraz przygotować się do wczesnych zabiegów chwastobójczych w zbożach jarych.

     

     
Fot. Żyto ozime i jęczmień ozimy rozpoczęły strzelanie w źdźbło.

Obecnie trwają prace przygotowawcze do wysiewu kukurydzy, sadzenia ziemniaków, wysiewy soi, gorczycy i facelii.
Od połowy maja, wszystkie poletka zostaną oznakowane tablicami i będzie można już je odwiedzać – do czego Państwa bardzo zachęcamy.

Krajowe Dni Pola w Minikowie 19-20 czerwca.
Kujawsko-Pomorskie Dni Pola w Grubnie 12-13 czerwca. 

Tutaj więcej informacji:
o lokalizacji poletek demonstracyjnych, zdjęcia poszczególnych odmian, a także filmy, artykuły i bieżące informacje z lustracji pól w Grubnie.

 

tekst:
Marek Radzimierski

Główny specjalista ds. zbóż

zdjęcia:
Marek Rząsa

Kujawsko-Pomorski Ośrodek
Doradztwa Rolniczego
Oddział w Przysieku

 

 

 

Strączkowe i zboża jare udało się zasiać w marcu

W tym sezonie przedwiośnie wyglądało nieco inaczej niż w poprzednich latach, mimo to udało się nam zasiać jeszcze w marcu rośliny strączkowe i zboża jare.  Siew Bobiku i wyki (7 odmian), łubinu (4 odmiany) i grochu (7 odmian), wykonaliśmy 26 marca. Siewu dokonano jak zwykle siewnikiem pneumatycznym Kverneland Optima. Natomiast zboża jare w tym: pszenica jara (19 odmian), pszenżyto jare (5 odmian), jęczmień jary (18 odmian), owies (10 odmian) udało się zasiać 31 marca. Oprócz tego, w tym dniu wysialiśmy 3 odmiany żyta jarego, które były wysiane także wcześniej – 15 października jako przewódki. Oba sposoby wysiewu, prezentowane są na tym samym bloku obok siebie, aby łatwiej było ocenić wartość siewu przewódkowego. Wysialiśmy także w tym dniu mieszankę strączkowo gorczycową (groch, łubin, wyka jara, gorczyca), jako demonstrację mieszanki poplonowej.

 
Fot. M.Radzimierski. 31 marca pogoda w Grubnie sprzyjała siewom.

Warunki do siewu zarówno 26 jak i 31 marca były bardzo dobre. Odpowiedniea temperatura i wilgotność gleby sprzyjały szybkim i sprawnym technicznie siewom. Przedsiewnie zastosowano nawożenie N,P,K,Mg,S.

 
Fot. M.Radzimierski. Jak zawsze, poletka to także miejsce praktyk dla uczniów szkoły rolniczej TR w Grubnie.

Zboża ozime i rzepak przezimowały bardzo dobrze, zostały zasilone azotem i teraz bardzo szybko regenerują się po zimie. Zwłaszcza rzepak, który został nieco uszkodzony przez zwierzęta (sarny i zające), a jak widać na zdjęciach, nie będzie to miało istotnego wpływu na demonstrację rzepaku, a więc i na plonowanie. 


Fot. M.Ślesar. Pszenica ozima w Grubnie – 1 marca 2021 roku.


Fot. M.Ślesar. Rzepak w Grubnie szybko się regeneruje – 2 marca 2021roku.

 

Zapraszamy na Krajowe Dni Pola do Minikowa 19-20 czerwca 2021, a także do odwiedzania kolekcji odmian w Grubnie. Kujawsko-Pomorskie Dni Pola Grubno 2021 planowane są na 12-13 czerwca. Zapraszamy także do odwiedzania naszej strony internetowej www.kpodr.pl na której można znaleźć wszelkie informacje o lokalizacji poletek demonstracyjnych, zdjęcia poszczególnych odmian, a także filmy i bieżące informacje z lustracji pól.

Relacje są dostępne na stronie www.kpodr.pl pod hasłem Krajowe Dni Pola Minikowo 2021  (kolekcja w Minikowie)
i Kujawsko-Pomorskie DNI POLA 2021 w Grubnie  (kolekcja w Grubnie).

 

Inne artykuły:

Kolekcja odmian w Grubnie przed zimą 25.11.2020

W Grubnie zasiano przewódki – lustracja –13.10.2020

Zasiano oziminy na XXV Kujawsko-Pomorskie DNI POLA w Grubnie  24.09.2020

Rzepak w Grubnie już zasiany 26.08.2020

 

tekst:
Marek Radzimierski

Główny specjalista ds. zbóż

 

„Od tradycji do nowoczesności- rezultaty Grupy Operacyjnej PRADAWNE ZIARNO”

 

12 marca br. odbyła się konferencja pn. „Od tradycji do nowoczesności – rezultaty Grupy Operacyjnej PRADAWNE ZIARNO”. Konferencja była podsumowaniem działań oraz wyników doświadczeń prowadzonych w ramach 3 letniego projektu pn. „Innowacje w uprawie, przetwórstwie i wprowadzaniu na rynek pierwotnych form pszenic okrągłoziarnowej i perskiej o podwyższonej wartości odżywczej”, współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach działania „Współpraca” PROW 2014-2020. Celem projektu  było opracowanie i wdrożenie innowacji w zakresie technologii uprawy, przetwórstwa i wprowadzania do obrotu innowacyjnych produktów z pierwotnych form pszenic okrągłoziarnowej i perskiej.

Konferencja była podsumowaniem  badań dot. kompleksowej oceny efektywności różnych technologii uprawy pierwotnych form pszenic uprawianych w systemie konwencjonalnym w Stacji Badawczej Wydziału Rolnictwa i Biotechnologii Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego w Bydgoszczy oraz  ekologicznym, w 5-ciu wytypowanych gospodarstwach o statusie ekologicznym.

Sytuacja epidemiologiczna zmusiła nas do przeprowadzenia konferencji w trybie on-line, mimo to jednak przedsięwzięcie cieszyło się bardzo dużym zainteresowaniem wśród rolników ekologicznych, konwencjonalnych, szkół rolniczych,  uczelni rolniczych, instytutów , jednostek certyfikujących oraz zakładów przetwórczych.

Tematyka konferencji obejmowała zagadnienia dot. pierwotnych gatunków zbóż, które na nowo zaczynają być odkrywane przez rolników, jak i konsumentów.  Stare gatunki zbóż z uwagi  na walory zdrowotne, żywieniowe i smakowe, coraz częściej są poszukiwane przez konsumentów szukających atrakcyjnej i funkcjonalnej żywności. W pogoni za zwiększeniem wydajności wielu pradawnych zbóż, często poddane mutacjom genetycznym, w przeciągu wielu lat zatraciły one  swe pierwotne właściwości zdrowotne,  jakościowe i smakowe. Dziś na nowo odkrywamy i doceniamy ich walory  odżywcze.

Społeczeństwo, które coraz częściej boryka się z chorobami cywilizacyjnymi, jak alergie pokarmowe, poszukuje alternatyw, które często odnajduje właśnie w pradawnych zbożach. Do łask wróciły pszenica orkisz, płaskurka, samopsza, a wyniki z doświadczeń prowadzonych w ramach powyższego  projektu, wskazują, że pszenica okrągłoziarnowa i perska, powinny być zauważone przez rolników, przetwórców  i konsumentów.

Jest to perspektywa dla gospodarstw ekologicznych, które poszukują nowych kierunków produkcji, a które mogłyby wprowadzić atrakcyjną ofertę handlową dla konsumentów preferujących zdrowy tryb życia.

 

Do pobrania:

Materiały konferencyjne Pradawne Ziarno

 

 

Zapraszamy do obejrzenia zapisu całej konferencji.

 

Film promocyjny:


Opracowała
Agnieszka Dobosz-Idzik
Zdj. Agnieszka Dobosz-Idzik, Damian Oparzela
Film promocyjny: Damian Oparzela
KPODR Minikowo

 


 

XI Zjazd Sadowników Województwa Kujawsko-Pomorskiego – video

Wszystkie osoby, które nie mały okazji zobaczyć
XI Zjazd Sadowników Województwa Kujawsko-Pomorskiego

zapraszamy do obejrzenia całego zapisu online

 

A tutaj można pobrać plik z materiałami konferencyjnymi

materiały konferencyjne 3.2.21

Exirel® 100 SE

 

Program:

 „Bio-Gen” – nowoczesne rozwiązania w produkcji ogrodniczej – Grzegorz Pruszyński, BIO-GEN, Bio-Lider

  Alternatywne wsparcie w ochronie roślin sadowniczych – Krzysztof Łęgocki, ICB Pharma

Ochrona roślin sadowniczych przed szkodnikami – dr Wojciech Piotrowski, Instytut Ogrodnictwa w Skierniewicach

Choroby sadów ziarnkowych i pestkowychdr Agata Broniarek Niemiec, Instytut Ogrodnictwa w Skierniewicach

 „Produkcja jabłek o wyższej jakości i o zmniejszonych pozostałościach substancji chemicznych z technologią ProNutiva” – Tomasz Sikora, doradca sadowniczy UPL Polska Sp z o.o.

  „Nowa era odżywiania roślin  Synthos Agro”  – Anna Cyrkanowicz – Kierownik ds. kluczowych klientów, Magdalena Kostecka – Kierownik Produktu

 


 

Konferencja – Lokalne Partnerstwa Wodne szansą racjonalnej gospodarki wodnej …

 

28 stycznia w Kujawsko-Pomorskim Ośrodku Doradztwa Rolniczego w Minikowie odbyła się konferencja online pt: „Lokalne Partnerstwa Wodne szansą racjonalnej gospodarki wodnej w Województwie Kujawsko-Pomorskim”.

Spotkanie otworzył dr Ryszard Zarudzki, dyrektor KPODR w Minikowie. Głównym celem konferencji było wywołanie zainteresowania i przedstawienie warunków udziału oraz możliwości utworzenia Lokalnych Partnerstw Wodnych w kolejnych powiatach naszego województwa. Intencją organizacyjną było rozpoczęcie i wsparcie prac lokalnych interesariuszy przy tworzeniu partnerstw.

Do udziału w konferencji zaproszono przedstawicieli Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Bydgoszczy, Wojewody Kujawsko-Pomorskiego, Urzędu Marszałkowskiego oraz Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie. Poproszono Przewodniczących LPW w powiatach nakielskim i sępoleńskim o zapoznanie uczestników z zadaniami do wykonanie w najbliższym czasie. Wiodącymi tematami wystąpień było wsparcie finansowe działań związanych z poprawą gospodarski wodnej oraz założenia programowe Lokalnych Partnerstw Wodnych w Województwie Kujawsko-Pomorskim w 2020 i na 2021 r. Podsumowano pilotażowy program w powiatach Sępoleńskim i Nakielskim oraz zadania do realizacji w utworzonych Lokalnych Partnerstwach Wodnych.

Zapraszamy do obejrzenia konferencji online. Zamieszczamy cały materiał bez modyfikacji (prosimy oglądać na youtube od 7 min 30 s.) .

lub

https://kpodr.clickmeeting.com/webinar-recording/fLpW30a86

 

 

Do pobrania:
Założenia programowe tworzenia LPW w Województwie – M. Kołacz
Wsparcie racjonalnej gospodarki wodnej w ramach PROW 2014-2020
Pierwsze doświadczania w tworzeniu LPW w powiatach Sępoleńskim – Z. Lewandowski
Wsparcie finansowe działań związanych z poprawą gospodarski wodnej – P. Skonieczek
Krajowy System Doradztwa Rolniczego na rzecz racjonalnej gospodarki – K. Boczek
Możliwości wsparcia małej retencji wodnej w ramach Regionalnego – P. Mentkowski
LPW jako element racjonalnego gospodarowania zasobami – G. Smytry

Wizyta Sekretarz Stanu Anny Gembickiej w KPODR – o wyzwaniach dla doradztwa w 2021 r.

Sekretarz Stanu Anna Gembicka, 18 stycznia 2021 roku odwiedziła Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie.

Pani Wiceminister spotkała się z dyrekcją i kadrą kierowniczą oraz specjalistami Ośrodka. Pierwsza część spotkania odbyła sią w nowo otwartym Centrum Transferu Wiedzy i Innowacji im. Leona Janty-Połczyńskiego.  Dyrektor wspólnie z Kierownikami poszczególnych Działów, przedstawił zadania jakie realizuje doradztwo rolnicze. W poszczególnych wystąpieniach skoncentrowano się na informacjach dotyczących m.in. realizacji zadań związanych z innowacjami (np. grupy EPI), krótkich łańcuchów dostaw (e-skrzynka), czy działań związanych z  transferem wiedzy i usługami doradczymi. Nasze działania ukierunkowane są na ochronę środowiska i szeroko pojętą gospodarkę ekologiczną nie tylko w rolnictwie lecz również na obszarach wiejskich – podkreślali pracownicy ośrodka doradztwa.    

Pani Wiceminister Anna Gembicka w swoim wystąpieniu zadeklarowała chęć współpracy i otwartość na rzecz realizacji wspólnych zadań dotyczących rolnictwa i rozwoju wsi.

Podczas spotkania możliwe było również przekazanie głównych spraw związanych z organizacją Krajowych Dni Pola 2021, tym bardziej, że Pani Minister jako Przewodnicząca Rady Programowej ma istotne uprawnienia w przedmiotowej sprawie. W szczególności dotyczy to wspólnych uzgodnień dotyczących zaangażowania Instytutów Naukowych podległych Ministrowi Rolnictwa, udziału Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa jak również samego Ministerstwa. Warto pamiętać, że organizowane po raz drugi w Minikowie ogólnokrajowe „święto pola”, – jak podkreślił to Dyrektor Kujawsko-Pomorskiego Ośrodka Ryszard Zarudzki – to ważne wydarzenie w skali całego kraju, promujące i wyjaśniające znaczenie EUROPEJSKIEGO ZIELONEGO ŁADU NA POL@CH W POLSCE. To również kluczowe wydarzenie podkreślające wagę i znaczenie innowacji w rolnictwie, nowych odmian, kierunków prac hodowlanych, nowych technik stosowania środków ochronnych roślin czy nawozów mineralnych.

Spotkanie było również okazją do poznania zakresu działalności Centrum Dziedzictwa Kulinarnego i Turystki Wiejskiej, funkcjonującego przy Kujawsko-Pomorskim Ośrodku Doradztwa Rolniczego w Minikowie. To właśnie w takich Centrach rolnicy doskonalą swoje umiejętności jak przetwarzać żywność we własnym gospodarstwie. 

 

 

 

 

Wyniki XX edycji konkursu „Sposób na sukces”

Rozstrzygnięto XX edycja konkursu "Sposób na Sukces" na najlepsze działania kreujące przedsiębiorczość na obszarach wiejskich organizowanego przez Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie.

Spośród zgłoszeń Rada konkursowa wybrała 12 laureatów i 3 podmiotom przyznała wyróżnienie.

Niestety ze względu na panującą epidemię uroczysta gala finałowa nie może się odbyć. Jednak, aby zaprezentować finalistów, Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie zrealizowało film podsumowujący tegoroczne wydarzenie, w którym przedstawiono laureatów i wyróżnionych, stwarzając pamiątkę wirtualnej uroczystości.

Serdecznie zapraszamy do obejrzenia materiału.

 

Kujawsko-Pomorski Wojewódzki Konkurs Szopek Bożonarodzeniowych – retrospekcja

 

Wojewódzki Konkurs Szopek Bożonarodzeniowych był projektem realizowanym w latach 2007-2019 w Przysieku. Idea konkursu nawiązywała do Konkursu Szopek Krakowskich. Celem konkursu było zachowanie tradycji budowania szopek bożonarodzeniowych, szczególnie nawiązujących do regionalnych elementów kultury, takich jak architektura, strój ludowy czy jego elementy np. haft. Autorem pomysłu na ten Konkurs był niżej podpisany. Dlaczego szopki? Przede wszystkim dlatego, że w młodości sam je tworzyłem, wtedy był to element tożsamości, ale też młodzieńczego buntu. Wszystko, co wiązało się z religią było źle widziane przez kierownictwo Internatu. Dla mojego pokolenia szopka była pokazaniem, że będziemy robić co chcemy, a nie co każą nam władze. Dzisiaj ten aspekt ma tylko wymiar historyczny.

Przez 13 lat Wojewódzki Konkurs Szopek Bożonarodzeniowych był realizowany w trzech kategoriach wiekowych: dla dzieci szkół podstawowych, młodzieży szkół ponadpodstawowych oraz dorosłych. Liczba zgłaszanych szopek oscylowała od 40 do 200 w zależności od roku. Najwięcej było prac najmłodszych dzieci, najmniej prac przysłali dorośli. Wśród prac był takie, które nawiązywały formą do znanych budynków z Regionu – kościołów czy zamków. Czasami stroje pastuszków nawiązywały do kujawskich barw. Drewno, włóczka czy piernik, to niektóre z materiałów, z których były wykonane szopki.

Pod względem artystycznym prace były bardzo zróżnicowane. Różnorodność ta brała się zarówno ze zastosowanych materiałów, jak i technik wykonania, ale też poziomu posiadanych umiejętności. Aby dokonać oceny, co roku było powoływane jury, którym przez lata przewodziła Bożena Olszewska z Muzeum Etnograficznego w Toruniu. W skład jury wchodzili artyści plastycy m.in. Wojciech Ociesa oraz pracownicy Urzędu Marszałkowskiego Województwa Kujawsko-Pomorskiego w Toruniu i Kujawsko-Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego. Jak podkreśliła przewodnicząca jury Bożena Olszewska: „Przy ocenie prac zwracano uwagę na nawiązanie do tradycji regionalnych, naturalny i oryginalny dobór materiałów oraz staranność wykonania i ogólne wrażenie estetyczne”. 
 
Efekty pracy artystów oraz oceny ich prac możecie Państwo zobaczyć poniżej.  
 
Dlaczego przygotowaliśmy tę retrospekcję? Bo w tym roku w okresie przedświątecznym spędzanym w domu, ze względu na epidemię, mamy więcej czasu dla wykonywania różnych, często już dawno nie wykonywanych zadań. Zachęcam do powrotu do dzieciństwa i przygotowania własnoręcznie szopki np. z piernika, którą można po Świętach zjeść.


Marek J. Nowacki

 

WOJEWÓDZKI KONKURS SZOPEK BOŻONARODZENIOWYCH
prace nagrodzone i wyróżnione w latach:  

 

2007        2008        2009        2010        2011        2012        2013       2014        2015       2016       2017        2018        2019

 

 

I  WOJEWÓDZKI KONKURS SZOPEK BOŻONARODZENIOWYCH  2007

 

kategoria: gimnazjum

 

I miejsce
Bartosz Gliniecki
Gimnazjum Publiczne w Lnianie

 

 

II miejsce
Tomasz Buczkowski
Gimnazjum Powiatowe w Tucholi

 

 

III miejsce
Aleksandra Smoleń, Dominik Wieczorek, Krzysztof Kawka
Zespół Szkół im. Ziemi Kujawskiej w Dąbrowie Biskupiej

 

 

 

kategoria: szkoły ponadgimnazjalne i dorośli

 

I miejsce
Mirosława Walicka
Górsk

 

 

II miejsce
Justyna Wrześniewska, Marta Tyrajska
Zespół Szkół im. Młodzieży Wiejskiej w Dobrzyniu nad Wisłą

 

 

III miejsce
Koło Rękodzielnicze
przy Gminnym Ośrodku Kultury w Dobrczu

 

wyróżnienie
Sebastian Podkański
Zespół Szkół w Łubiance (wg pomysłu p. Stanisławy Kardas)

 

 

wyróżnienie
Zespół Szkół i RCU
w Starym Brześciu

 

 

wyróżnienie
Ewa Grabowska, Dominika Cholewińska, Hubert Bieńkowski, Patryk Chełminiak
Zespół Szkół nr 14 w Bydgoszczy

 

 

 

do góry …:

II  WOJEWÓDZKI KONKURS SZOPEK BOŻONARODZENIOWYCH  2008

 

 

kategoria: szkoły podstawowe

 

I miejsce
Agata Karnowska
Szkoła Podstawowa w Elzanowie

 

 

II miejsce
Agata Gutowska, Katarzyna Grąbczewska, Ksenia Kubacka, Karolina Wojtyniak
Szkoła Podstawowa w Ciechocinie

 

III miejsce
Paula Jurek, Sara Weselska, Jakub Weselski, Dominik Sprawka, Kacper Ribszleger, Jagoda Pełka, Kamil Pełka, Dominik Pełka, Roksana Trykowska, Dominika Januszewska
Świetlica Środowiskowa w Gądeczu

 

 

 

kategoria: szkoły ponadpodstawowe

 

I miejsce
Jadwiga Lewandowska
Zespół Szkół Specjalnych w Kcyni

 

 

II miejsce
Dariusz Adamski
Gimnazjum w Sypniewie

 

 

III miejsce
Monika Młodzik
Zespół Szkół w Lubiewie

 

 

kategoria: dorośli

 

I miejsce
Bogumiła Stańczak-Kamyszek
Kruszyn

 

 

II miejsce
Krzysztof Jabłoński
Żnin

 

 

III miejsce
Henryka Kuk
Ostromecko

 

 

 

do góry …:

 

 III  WOJEWÓDZKI KONKURS SZOPEK BOŻONARODZENIOWYCH  2009

 

 

kategoria: szkoły podstawowe

 

I miejsce
Weronika Mróz, Wiktoria Pluta
Niepubliczna Szkoła Podstawowa w Gąskach

 

 

II miejsce
Klaudia Łopacińska
Niepubliczna Szkoła Podstawowa w Racicach

 

 

III miejsce
Natalia Jastrzębska
Szkoła Podstawowa w Zelgnie

 

 

wyróżnienie
Patrycja Bużyńska
Niepubliczna Szkoła Podstawowa w Racicach

 

 

wyróżnienie
Bartek Kozłowski
Szkoła Podstawowa w Sławsku Wielkim

 

 

wyróżnienie
Julita Elmann
Gminny Ośrodek Kultury w Gąsawie, Świetlica Łysinin

 

 

 

kategoria: szkoły ponadpodstawowe

 

I miejsce
Sybilla Jaroszewska, Aleksandra Skibińska, Ewelina Kalinowska, Karolina Podczaska, Miłosz Nowak, Damian Borowski, Patrycja Puchalska
Zespół Szkół nr 1 CKP w Aleksandrowie Kujawskim

 

 

II miejsce
Justyna Miłkowska, Sylwia Stasiak, Milena Lamparska, Aleksandra Makowska
Zespół Szkół Inżynierii Środowiska w Toruniu

 

 

III miejsce
Zespół wykonawców
Świetlica Wiejska w Marcinkowie Górnym

 

 

wyróżnienie
Agnieszka Sobieraj, Anna Gackowska
Gimnazjum Publiczne w Lnianie

 

 

wyróżnienie
Monika Maciejewska
Świetlica w Marcinkowie Górnym

 

 

wyróżnienie
Jagoda Chowałko, Monika Śliwecka, Natalia Hojno, Patrycja Kaczmarczyk, Katarzyna Kłos
Zespół Szkół Inżynierii Środowiska w Toruniu

 

 

wyróżnienie
Monika Basińska
Gimnazjum w Sławęcinku

 

 

kategoria: dorośli

 

I miejsce
Bartłomiej Kędzierski
Przymuszewo

 

 

II miejsce
Jan Wójkiewicz
Szczutkowo

 

 

III miejsce
Kamila Pieniążek, Agnieszka Tylińska
Wójcin

 

 

wyróżnienie
Edyta Teszka
Tuchołka

 

 

wyróżnienie
Bogumiła Stańczak-Kamyszek
Kruszyn

 

 

wyróżnienie
Wojciech Kuczborski
Maksymilianowo

 

 

do góry …:

IV  WOJEWÓDZKI KONKURS SZOPEK BOŻONARODZENIOWYCH   2010

 

kategoria: szkoły podstawowe

 

I miejsce
Dorota i Łukasz Domańscy
Szkoła Podstawowa w Bądkowie

 

 

II miejsce
Szymon Kasiński
Szkoła Podstawowa w Czernikowie

 

 

III miejsce
Paweł Michalski
Szkoła Podstawowa w Zelgnie

 

 

wyróżnienie
Marta Luntkowska

Szkoła Podstawowa w Zelgnie

 

 

wyróżnienie
Iga Kalinowska, Kornelia Rózańska
Szkoła Podstawowa w Wielgiem

 

 

 

kategoria: szkoły ponadpodstawowe

 

 

I miejsce
Małgorzata, Agnieszka i Dariusz Budziszewscy
Gimnazjum Nr 1 w Brześciu Kujawskim

 

 

II miejsce
Radosław Kłyszejko
Zasadnicza Szkoła Zawodowa w Kcyni

 

 

III miejsce
Patryk Korczak
Gimnazjum Publiczne w Lnianie

 

 

wyróżnienie
Aleksandra Makowska, Milena Lamparska, Patrycja Politowska, Justyna Miłkowska, Sylwia Stasiak, Ewelina Marchlewska
Zespół Szkół Inżynierii Środowiska w Toruniu

 

 

wyróżnienie
Joanna Grzanka, Hanna Kruczkowska
Gimnazjum w Brzozie

 

 

 

kategoria: dorośli

 

I miejsce
Ryszard Dziedziczak
Włocławek

 

 

II miejsce
Bogumiła Stańczak-Kamyszek
Kruszyn

 

 

III miejsce
Jadwiga Matusziak
Chodecz

 

 

wyróżnienie
Grzegorz Stachurski
Pień

 

 

wyróżnienie
Przemysław Kozłowski
Grzeczna Panna

 

do góry …:

V  WOJEWÓDZKI KONKURS SZOPEK BOŻONARODZENIOWYCH   2011

 

 

kategoria: szkoły podstawowe

 

 

I miejsce
Julia i Adam Sieczkowscy
Szkoła Podstawowa 32 w Toruniu

 

 

II miejsce
Maciej Chaciński
Publiczna Szkoła Podstawowa w Stawkach

 

 

III miejsce
Michał Drzażdżewski
Szkoła Podstawowa w Świętosławiu

 

 

wyróżnienie
Zuzanna Sobiecka, Natalia Rumińska, Mateusz Woźnicki, Adrian Grudecki, Michał Bednarski
Szkoła Podstawowa w Tłuchowie

 

 

wyróżnienie
Szkolny Klub Wolontariatu

Szkoła Podstawowa w Brześciu Kujawskim

 

 

wyróżnienie
Maciej Filip Andryszewski

Szkoła Podstawowa nr 1 w Ciechocinku

 

 

kategoria: szkoły ponadpodstawowe

 

 

I miejsce
Andżelika Gramza, Artur Kaniewski

Zespół Szkół i Placówek w Radziejowie

 

 

II miejsce
Natalia Jóźwiak, Monika Hołtyn, Klaudia Janowczyk, Paulina Fojcik, Damian Lewandowski, Natalia Nowak, Joanna Jagielska, Anna Lewandowska
Zespół Szkół nr 1 Centrum Kształcenia Praktycznego w Aleksandrowie Kujawskim

 

 

III miejsce
Jacek Borkowski

Zespół Szkół Drzewnych w Bydgoszczy

 

 

wyróżnienie
Joanna Tuchewicz
Technikum Żywienia Zespół Szkół w Skępem

 

 

wyróżnienie
Ewelina Piasecka
Publiczne Gimnnazjum Im. A. Mickiewicza w Topólce

 

 

 

kategoria: dorośli

 

I miejsce
Ryszard Dziedziczak
Włocławek

 

 

II miejsce
Anna Ostrowska
Gocanowo

 

 

III miejsce
Bogumiła Stańczak-Kamyszek
Kruszyn

 

 

wyróżnienie
Agnieszka Drelich-Magdziak
Bartniczka

 

 

wyróżnienie
Ewa Piór
Jeżewo

 

 

 

do góry …:

VI  WOJEWÓDZKI KONKURS SZOPEK BOŻONARODZENIOWYCH   2012

 

kategoria: szkoły podstawowe

 

I miejsce
Szkolne Koło Wolontariatu

Szkoła Podstawowa nr 1 w Brześciu Kujawskim

 

 

II miejsce
Justyna Zawiszewska, Łukasz Czajkowski
Zespół Szkół w Radziejowie

 

 

III miejsce
Martyna i Michał Mucha
Szkoła Podstawowa w Grzywnie

 

 

wyróżnienie
Filip Koprowski
Szkoła Podstawowanr 11 w Toruniu

 

 

wyróżnienie
Stowarzyszenie "Oratorium" w Toruniu

Praca zespołowa modelarzy

 

 

 

kategoria: szkoły ponadpodstawowe

 

I miejsce
Łukasz Bednarski

Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych w Kobylnikach

 

 

II miejsce
Jessica Scheffs
Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Bydgoszczy

 

 

III miejsce
Kacper Miązek
Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych w Kobylnikach

 

 

wyróżnienie
Samanta Lewandowska, Alicja Waryszewska,
Gimnazjum nr 4 we Włocławku

 

 

wyróżnienie
Alicja Wójcik
Publiczne Gimnnazjum nr 1 w Lnianie

 

 

 

kategoria: dorośli

 

I miejsce
Agnieszka Drelich-Magdziak
Bartniczka

 

 

II miejsce
Krzysztof Zawacki
Wichrowice

 

 

III miejsce
Anna Ostrowska
Gocanowo

 

 

wyróżnienie
Ryszard Dziedziczak
Włocławek

 

 

wyróżnienie
Bogumiła Stańczak-Kamyszek
Kruszyn

 

do góry …:

VII  WOJEWÓDZKI KONKURS SZOPEK BOŻONARODZENIOWYCH   2013

 

kategoria: szkoły podstawowe

 

I miejsce
Klaudia Lisowicz
Niepubliczna Szkoła Podstawowa w Racicach

 

 

II miejsce
Agata Wyszyńska
Szkoła Podstawowa w Wielgiem

 

 

III miejsce
Dominik i Kacper Osiak
Szkoła Podstawowa w Grzywnie

 

 

wyróżnienie
 

Hubert Bącalski
Szkoła Podstawowa w Stawkach

 

 

wyróżnienie
Julia Kozłowska

Szkoła Podstawowa w Grzywnie

 

 

 

kategoria: szkoły ponadpodstawowe

 

I miejsce
Bartosz Kubiak

Gimnazjum nr 2 im. Janusza Korczaka w Piechcinie

 

 

II miejsce
Zofia Najmowicz
Gimnazjum nr 37 w Bydgoszczy

 

 

III miejsce
Mikołaj Michalak

Zespół Szkół  Drzewnych w Bydgoszczy

 

 

wyróżnienie
Katarzyna Kędzierska, Marlena Przerwa
Zespół Szkół im. Waleriana Łukasińskiego w Skępem

 

 

wyróżnienie
Dorota Pawlik
Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 5 im. Gen. Władysława Sikorskiego w Inowrocławiu

 

 

kategoria: dorośli

 

I miejsce
Krzysztof Zawacki
Wichrowice

 

 

II miejsce
Jolanta Domańska
Jaranowo

 

 

III miejsce
Agnieszka Drelich-Magdziak
Bartniczka

 

 

wyróżnienie
Bogumiła Stańczak-Kamyszek
Kruszyn

 

 

wyróżnienie
Karolina Bogdańska, Rafał Chaberski
Radziejów

 

 

 

do góry …:

VIII  WOJEWÓDZKI KONKURS SZOPEK BOŻONARODZENIOWYCH   2014

 

kategoria: szkoły podstawowe

 

I miejsce
Szkolne Koło Wolontariatu

Szkoła Podstawowa nr 1 w Brześciu Kujawskim

 

 

II miejsce
Zuzanna Luber
Niepubliczna Szkoła Podstawowa w Racicach

 

 

III miejsce
Laura Tyszkiewicz
Szkoła Podstawowa nr 4 w Inowrocławiu

 

 

wyróżnienie
Dominika Kawula
Szkoła Podstawowa w Kowalewie Pomorskim

 

 

wyróżnienie
Wiktoria i Kosma Radzikowscy

Publiczna Szkoła Podstawowa w Stawkach

 

 

 

kategoria: szkoły ponadpodstawowe

 

I miejsce
Adam Michalski, Krzysztof Cygański

Zespół Szkół i Placówek w Radziejowie

 

 

II miejsce

Sandra Kwiatkowska
Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 5 im. Gen. Władysława Sikorskiego w Inowrocławiu

 

 

III miejsce
Katarzyna Kędzierska, Marlena Przerwa
Zespół Szkół im. Waleriana Łukasińskiego w Skępem

 

 

wyróżnienie
Maria Chabowska
Publiczne Gimnazjum im. M. Kopernika w Lnianie

 

 

wyróżnienie
Kacper Miązek
Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 5 im. Gen. Władysława Sikorskiego w Inowrocławiu

 

 

 

kategoria: dorośli

 

I miejsce
Ryszard Dziedziczak
Włocławek

 

 

II miejsce
Jolanta Maciejewska
Kończewice

 

 

wyróżnienie
Anna Bożek
Toruń

 

 

 

 

do góry …:

IX  WOJEWÓDZKI KONKURS SZOPEK BOŻONARODZENIOWYCH  2015

 

kategoria: szkoły podstawowe

 

I miejsce
Wiktoria Kamyszek
Szkoła Podstawowa nr 19 we Włocławku

 

 

II miejsce
Martyna Grabiec
Zespół Szkół im. Janusza Korczaka w Łubiance

 

 

III miejsce
Szkolne Koło Wolontariatu

Szkoła Podstawowa nr 1 w Brześciu Kujawskim

 

 

wyróżnienie
Wiktoria Jankowska
Szkoła Podstawowa w Wielgiem

 

 

 

kategoria: szkoły ponadpodstawowe

 

I miejsce
Julia Krupa
Zespół Szkół im. Janusza Korczaka w Łubiance

 

 

II miejsce
Katarzyna Kędzierska, Marlena Przerwa
Zespół Szkół im. Waleriana Łukasińskiego w Skępem

 

 

III miejsce
Ewelina Klimek
Zespół Szkół Zawodowych nr 2 w Koronowie

 

 

 

kategoria: dorośli

 

I miejsce
Agnieszka Drelich-Magdziak
Bartniczka

 

 

II miejsce
Stowarzyszenie Na Rzecz Rozwoju Wsi Pieranie

 

 

III miejsce
Izabela Goska
Orłowo

 

 

 

do góry …:

X  WOJEWÓDZKI KONKURS SZOPEK BOŻONARODZENIOWYCH  2016

 

kategoria: szkoły podstawowe

 

I miejsce
Natalia Rutkowska
Niepubliczna Szkoła Podstawowa w Racicach

 

 

II miejsce
Maria Żuchowska
Miejski Zespół Szkół w Skępem

 

 

III miejsce
Lena i Franciszek Chmielewicz
Szkoła Podstawowa w Grzywnie

 

 

 

kategoria: szkoły ponadpodstawowe

 

I miejsce
Mariusz Żebrowski

Zespół Szkół im. Młodzieży Wiejskiej w Dobrzyniu nad Wisłą

 

 

II miejsce
Julia Krupa
Zespół Szkół w Łubiance

 

 

III miejsce
Patrycja Szląskiewicz

Publiczne Gimnazjum im. H. Sienkiewicza w Wielgiem

 

 

 

 

kategoria: dorośli

 

I miejsce
Bogumiła Stańczak-Kamyszek
Kruszyn

 

 

II miejsce
Krzysztof Zawacki
Wichrowice

 

 

III miejsce
Małgorzata Barczykowska
Zgłowiączka

 

 

do góry …:

 

XI  WOJEWÓDZKI KONKURS SZOPEK BOŻONARODZENIOWYCH   2017

 

kategoria wiekowa: 6-13 lat

 

I miejsce
Aleksandra Krupa
Szkoła Podstawowa w Łubiance

 

 

II miejsce
Marcelina Jabłonka
Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Łochowie

 

 

III miejsce
Natalia Sztubecka
Szkoła Podstawowa w Wielgiem

 

 

wyróżnienie
Anna Maria Hohenberg
Szkoła Podstawowa w Białych Błotach

 

 

 

kategoria wiekowa: 14-18 lat

 

I miejsce
Natalia Bujanowska, Malwina Małecka

Zespół Szkół im. Waleriana Łukasińskiego w Skępem

 

 

II miejsce
Michał Sercow
Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Bydgoszczy

 

 

III miejsce
Anita Potaczek, Jagoda Runowska, Mateusz Koszacki
Szkoła Podstawowa nr 1 w Gniewkowie

 

 

wyróżnienie
Praca zbiorowa
klasa I Zespołu Szkół Inżynierii Środowiska w Toruniu

 

 

 

kategoria: dorośli

 

I miejsce
Małgorzata Barczykowska
Zgłowiączka

 

 

II miejsce
Bogumiła Stańczak-Kamyszek
Kruszyn

 

 

III miejsce
Krzysztof Zawacki
Wichrowice

 

 

 

 

do góry …:

XII  WOJEWÓDZKI KONKURS SZOPEK BOŻONARODZENIOWYCH   2018

 

kategoria wiekowa: 6-13 lat

 

I miejsce
Wiktoria Kamyszek
Kruszyn

 

 

II miejsce
Paweł Trojanowicz
Niepubliczna Szkoła Podstawowa w Racicach

 

 

III miejsce
Natalia Sztubecka
Szkoła Podstawowa w Wielgiem

 

 

wyróżnienie
Marta Zdunek
Szkoła Podstawowa w Białych Błotach

 

 

 

 

kategoria wiekowa: 14-18 lat

 

I miejsce
Maria Helena
Żukowska
Szkoła Podstawowa w Skępem

 

II miejsce
Praca zbiorowa
Gimnazjum nr 2 w Koronowie

 

 

III miejsce
Klaudia Jarosz
Gimnazjum nr 2 w Koronowie

 

 

wyróżnienie
Natalia i Jakub Jagas
Zespół Szkół w Skępem

 

 

wyróżnienie
Martyna Czerwińska

Szkoła Podstawowa w Wielgiem

 

 

 

kategoria: dorośli

 

I miejsce
Patrycja Kraszewska
Koronowo

 

 

II miejsce
Bogumiła Stańczak-Kamyszek
Kruszyn

 

 

III miejsce
Małgorzata Barczykowska
Zgłowiączka

 

 

wyróżnienie
Ryszard Dziedziczak
Włocławek

 

 

 

 

do góry …:

XIII  WOJEWÓDZKI KONKURS SZOPEK BOŻONARODZENIOWYCH   2019

 

 

kategoria wiekowa: 6-13 lat

 

I miejsce
Natalia Sztubecka
Szkoła Podstawowa w Wielgiem

 

 

II miejsce
Hubert Krzemiński
Szkoła Podstawowa w Łubiance

 

 

III miejsce
Martyna Walczewska
Społeczna Językowa Szkoła Podstawowa w Toruniu

 

 

wyróżnienie
Gabriela Wróblewska
Szkoła Podstawowa w Stawkach

 

 

wyróżnienie
Aleksandra Kalinowska
Szkoła Podstawowa w Wielgiem

 

 

 

 

kategoria wiekowa: 14-18 lat

 

I miejsce
Wiktoria Kamyszek
Kruszyn

 

 

II miejsce
Klaudia Jarosz
Koronowo

 

 

III miejsce
Maria Helena Żuchowska
Zespół Szkół w Lipnie

 

 

wyróżnienie
Sandra Edyk
Koronowo

 

 

 

 

 

kategoria: dorośli

 

I miejsce
Małgorzata Barczykowska
Zgłowiączka

 

 

II miejsce
Bogumiła Stańczak-Kamyszek
Kruszyn

 

 

wyróżnienie
Agnieszka Bożek
Grębocin

 

 

 

 

do góry …: