Wojewódzki Konkurs Szopek Bożonarodzeniowych był projektem realizowanym w latach 2007-2019 w Przysieku. Idea konkursu nawiązywała do Konkursu Szopek Krakowskich. Celem konkursu było zachowanie tradycji budowania szopek bożonarodzeniowych, szczególnie nawiązujących do regionalnych elementów kultury, takich jak architektura, strój ludowy czy jego elementy np. haft. Autorem pomysłu na ten Konkurs był niżej podpisany. Dlaczego szopki? Przede wszystkim dlatego, że w młodości sam je tworzyłem, wtedy był to element tożsamości, ale też młodzieńczego buntu. Wszystko, co wiązało się z religią było źle widziane przez kierownictwo Internatu. Dla mojego pokolenia szopka była pokazaniem, że będziemy robić co chcemy, a nie co każą nam władze. Dzisiaj ten aspekt ma tylko wymiar historyczny.

Przez 13 lat Wojewódzki Konkurs Szopek Bożonarodzeniowych był realizowany w trzech kategoriach wiekowych: dla dzieci szkół podstawowych, młodzieży szkół ponadpodstawowych oraz dorosłych. Liczba zgłaszanych szopek oscylowała od 40 do 200 w zależności od roku. Najwięcej było prac najmłodszych dzieci, najmniej prac przysłali dorośli. Wśród prac był takie, które nawiązywały formą do znanych budynków z Regionu – kościołów czy zamków. Czasami stroje pastuszków nawiązywały do kujawskich barw. Drewno, włóczka czy piernik, to niektóre z materiałów, z których były wykonane szopki.

Pod względem artystycznym prace były bardzo zróżnicowane. Różnorodność ta brała się zarówno ze zastosowanych materiałów, jak i technik wykonania, ale też poziomu posiadanych umiejętności. Aby dokonać oceny, co roku było powoływane jury, którym przez lata przewodziła Bożena Olszewska z Muzeum Etnograficznego w Toruniu. W skład jury wchodzili artyści plastycy m.in. Wojciech Ociesa oraz pracownicy Urzędu Marszałkowskiego Województwa Kujawsko-Pomorskiego w Toruniu i Kujawsko-Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego. Jak podkreśliła przewodnicząca jury Bożena Olszewska: „Przy ocenie prac zwracano uwagę na nawiązanie do tradycji regionalnych, naturalny i oryginalny dobór materiałów oraz staranność wykonania i ogólne wrażenie estetyczne”. 
 
Efekty pracy artystów oraz oceny ich prac możecie Państwo zobaczyć poniżej.  
 
Dlaczego przygotowaliśmy tę retrospekcję? Bo w tym roku w okresie przedświątecznym spędzanym w domu, ze względu na epidemię, mamy więcej czasu dla wykonywania różnych, często już dawno nie wykonywanych zadań. Zachęcam do powrotu do dzieciństwa i przygotowania własnoręcznie szopki np. z piernika, którą można po Świętach zjeść.

Marek J. Nowacki

 

WOJEWÓDZKI KONKURS SZOPEK BOŻONARODZENIOWYCH
prace nagrodzone i wyróżnione w latach:  

 

2007        2008        2009        2010        2011        2012        2013       2014        2015       2016       2017        2018        2019

 

 

I  WOJEWÓDZKI KONKURS SZOPEK BOŻONARODZENIOWYCH  2007

 

kategoria: gimnazjum

 

I miejsce
Bartosz Gliniecki
Gimnazjum Publiczne w Lnianie

 

 

II miejsce
Tomasz Buczkowski
Gimnazjum Powiatowe w Tucholi

 

 

III miejsce
Aleksandra Smoleń, Dominik Wieczorek, Krzysztof Kawka
Zespół Szkół im. Ziemi Kujawskiej w Dąbrowie Biskupiej

 

 

 

kategoria: szkoły ponadgimnazjalne i dorośli

 

I miejsce
Mirosława Walicka
Górsk

 

 

II miejsce
Justyna Wrześniewska, Marta Tyrajska
Zespół Szkół im. Młodzieży Wiejskiej w Dobrzyniu nad Wisłą

 

 

III miejsce
Koło Rękodzielnicze
przy Gminnym Ośrodku Kultury w Dobrczu

 

wyróżnienie
Sebastian Podkański
Zespół Szkół w Łubiance (wg pomysłu p. Stanisławy Kardas)

 

 

wyróżnienie
Zespół Szkół i RCU
w Starym Brześciu

 

 

wyróżnienie
Ewa Grabowska, Dominika Cholewińska, Hubert Bieńkowski, Patryk Chełminiak
Zespół Szkół nr 14 w Bydgoszczy

 

 

 

do góry …:

II  WOJEWÓDZKI KONKURS SZOPEK BOŻONARODZENIOWYCH  2008

 

 

kategoria: szkoły podstawowe

 

I miejsce
Agata Karnowska
Szkoła Podstawowa w Elzanowie

 

 

II miejsce
Agata Gutowska, Katarzyna Grąbczewska, Ksenia Kubacka, Karolina Wojtyniak
Szkoła Podstawowa w Ciechocinie

 

III miejsce
Paula Jurek, Sara Weselska, Jakub Weselski, Dominik Sprawka, Kacper Ribszleger, Jagoda Pełka, Kamil Pełka, Dominik Pełka, Roksana Trykowska, Dominika Januszewska
Świetlica Środowiskowa w Gądeczu

 

 

 

kategoria: szkoły ponadpodstawowe

 

I miejsce
Jadwiga Lewandowska
Zespół Szkół Specjalnych w Kcyni

 

 

II miejsce
Dariusz Adamski
Gimnazjum w Sypniewie

 

 

III miejsce
Monika Młodzik
Zespół Szkół w Lubiewie

 

 

kategoria: dorośli

 

I miejsce
Bogumiła Stańczak-Kamyszek
Kruszyn

 

 

II miejsce
Krzysztof Jabłoński
Żnin

 

 

III miejsce
Henryka Kuk
Ostromecko

 

 

 

do góry …:

 

III  WOJEWÓDZKI KONKURS SZOPEK BOŻONARODZENIOWYCH  2009

 

 

kategoria: szkoły podstawowe

 

I miejsce
Weronika Mróz, Wiktoria Pluta
Niepubliczna Szkoła Podstawowa w Gąskach

 

 

II miejsce
Klaudia Łopacińska
Niepubliczna Szkoła Podstawowa w Racicach

 

 

III miejsce
Natalia Jastrzębska
Szkoła Podstawowa w Zelgnie

 

 

wyróżnienie
Patrycja Bużyńska
Niepubliczna Szkoła Podstawowa w Racicach

 

 

wyróżnienie
Bartek Kozłowski
Szkoła Podstawowa w Sławsku Wielkim

 

 

wyróżnienie
Julita Elmann
Gminny Ośrodek Kultury w Gąsawie, Świetlica Łysinin

 

 

 

kategoria: szkoły ponadpodstawowe

 

I miejsce
Sybilla Jaroszewska, Aleksandra Skibińska, Ewelina Kalinowska, Karolina Podczaska, Miłosz Nowak, Damian Borowski, Patrycja Puchalska
Zespół Szkół nr 1 CKP w Aleksandrowie Kujawskim

 

 

II miejsce
Justyna Miłkowska, Sylwia Stasiak, Milena Lamparska, Aleksandra Makowska
Zespół Szkół Inżynierii Środowiska w Toruniu

 

 

III miejsce
Zespół wykonawców
Świetlica Wiejska w Marcinkowie Górnym

 

 

wyróżnienie
Agnieszka Sobieraj, Anna Gackowska
Gimnazjum Publiczne w Lnianie

 

 

wyróżnienie
Monika Maciejewska
Świetlica w Marcinkowie Górnym

 

 

wyróżnienie
Jagoda Chowałko, Monika Śliwecka, Natalia Hojno, Patrycja Kaczmarczyk, Katarzyna Kłos
Zespół Szkół Inżynierii Środowiska w Toruniu

 

 

wyróżnienie
Monika Basińska
Gimnazjum w Sławęcinku

 

 

kategoria: dorośli

 

I miejsce
Bartłomiej Kędzierski
Przymuszewo

 

 

II miejsce
Jan Wójkiewicz
Szczutkowo

 

 

III miejsce
Kamila Pieniążek, Agnieszka Tylińska
Wójcin

 

 

wyróżnienie
Edyta Teszka
Tuchołka

 

 

wyróżnienie
Bogumiła Stańczak-Kamyszek
Kruszyn

 

 

wyróżnienie
Wojciech Kuczborski
Maksymilianowo

 

 

do góry …:

IV  WOJEWÓDZKI KONKURS SZOPEK BOŻONARODZENIOWYCH   2010

 

kategoria: szkoły podstawowe

 

I miejsce
Dorota i Łukasz Domańscy
Szkoła Podstawowa w Bądkowie

 

 

II miejsce
Szymon Kasiński
Szkoła Podstawowa w Czernikowie

 

 

III miejsce
Paweł Michalski
Szkoła Podstawowa w Zelgnie

 

 

wyróżnienie
Marta Luntkowska
Szkoła Podstawowa w Zelgnie

 

 

wyróżnienie
Iga Kalinowska, Kornelia Rózańska
Szkoła Podstawowa w Wielgiem

 

 

 

kategoria: szkoły ponadpodstawowe

 

 

I miejsce
Małgorzata, Agnieszka i Dariusz Budziszewscy
Gimnazjum Nr 1 w Brześciu Kujawskim

 

 

II miejsce
Radosław Kłyszejko
Zasadnicza Szkoła Zawodowa w Kcyni

 

 

III miejsce
Patryk Korczak
Gimnazjum Publiczne w Lnianie

 

 

wyróżnienie
Aleksandra Makowska, Milena Lamparska, Patrycja Politowska, Justyna Miłkowska, Sylwia Stasiak, Ewelina Marchlewska
Zespół Szkół Inżynierii Środowiska w Toruniu

 

 

wyróżnienie
Joanna Grzanka, Hanna Kruczkowska
Gimnazjum w Brzozie

 

 

 

kategoria: dorośli

 

I miejsce
Ryszard Dziedziczak
Włocławek

 

 

II miejsce
Bogumiła Stańczak-Kamyszek
Kruszyn

 

 

III miejsce
Jadwiga Matusziak
Chodecz

 

 

wyróżnienie
Grzegorz Stachurski
Pień

 

 

wyróżnienie
Przemysław Kozłowski
Grzeczna Panna

 

do góry …:

V  WOJEWÓDZKI KONKURS SZOPEK BOŻONARODZENIOWYCH   2011

 

 

kategoria: szkoły podstawowe

 

 

I miejsce
Julia i Adam Sieczkowscy
Szkoła Podstawowa 32 w Toruniu

 

 

II miejsce
Maciej Chaciński
Publiczna Szkoła Podstawowa w Stawkach

 

 

III miejsce
Michał Drzażdżewski
Szkoła Podstawowa w Świętosławiu

 

 

wyróżnienie
Zuzanna Sobiecka, Natalia Rumińska, Mateusz Woźnicki, Adrian Grudecki, Michał Bednarski
Szkoła Podstawowa w Tłuchowie

 

 

wyróżnienie
Szkolny Klub Wolontariatu
Szkoła Podstawowa w Brześciu Kujawskim

 

 

wyróżnienie
Maciej Filip Andryszewski
Szkoła Podstawowa nr 1 w Ciechocinku

 

 

kategoria: szkoły ponadpodstawowe

 

 

I miejsce
Andżelika Gramza, Artur Kaniewski
Zespół Szkół i Placówek w Radziejowie

 

 

II miejsce
Natalia Jóźwiak, Monika Hołtyn, Klaudia Janowczyk, Paulina Fojcik, Damian Lewandowski, Natalia Nowak, Joanna Jagielska, Anna Lewandowska
Zespół Szkół nr 1 Centrum Kształcenia Praktycznego w Aleksandrowie Kujawskim

 

 

III miejsce
Jacek Borkowski
Zespół Szkół Drzewnych w Bydgoszczy

 

 

wyróżnienie
Joanna Tuchewicz
Technikum Żywienia Zespół Szkół w Skępem

 

 

wyróżnienie
Ewelina Piasecka
Publiczne Gimnnazjum Im. A. Mickiewicza w Topólce

 

 

 

kategoria: dorośli

 

I miejsce
Ryszard Dziedziczak
Włocławek

 

 

II miejsce
Anna Ostrowska
Gocanowo

 

 

III miejsce
Bogumiła Stańczak-Kamyszek
Kruszyn

 

 

wyróżnienie
Agnieszka Drelich-Magdziak
Bartniczka

 

 

wyróżnienie
Ewa Piór
Jeżewo

 

 

 

do góry …:

VI  WOJEWÓDZKI KONKURS SZOPEK BOŻONARODZENIOWYCH   2012

 

kategoria: szkoły podstawowe

 

I miejsce
Szkolne Koło Wolontariatu
Szkoła Podstawowa nr 1 w Brześciu Kujawskim

 

 

II miejsce
Justyna Zawiszewska, Łukasz Czajkowski
Zespół Szkół w Radziejowie

 

 

III miejsce
Martyna i Michał Mucha
Szkoła Podstawowa w Grzywnie

 

 

wyróżnienie
Filip Koprowski
Szkoła Podstawowanr 11 w Toruniu

 

 

wyróżnienie
Stowarzyszenie "Oratorium" w Toruniu
Praca zespołowa modelarzy

 

 

 

kategoria: szkoły ponadpodstawowe

 

I miejsce
Łukasz Bednarski
Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych w Kobylnikach

 

 

II miejsce
Jessica Scheffs
Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Bydgoszczy

 

 

III miejsce
Kacper Miązek
Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych w Kobylnikach

 

 

wyróżnienie
Samanta Lewandowska, Alicja Waryszewska,
Gimnazjum nr 4 we Włocławku

 

 

wyróżnienie
Alicja Wójcik
Publiczne Gimnnazjum nr 1 w Lnianie

 

 

 

kategoria: dorośli

 

I miejsce
Agnieszka Drelich-Magdziak
Bartniczka
 

 

II miejsce
Krzysztof Zawacki
Wichrowice

 

 

III miejsce
Anna Ostrowska
Gocanowo

 

 

wyróżnienie
Ryszard Dziedziczak
Włocławek

 

 

wyróżnienie
Bogumiła Stańczak-Kamyszek
Kruszyn

 

do góry …:

VII  WOJEWÓDZKI KONKURS SZOPEK BOŻONARODZENIOWYCH   2013

 

kategoria: szkoły podstawowe

 

I miejsce
Klaudia Lisowicz
Niepubliczna Szkoła Podstawowa w Racicach

 

 

II miejsce
Agata Wyszyńska
Szkoła Podstawowa w Wielgiem

 

 

III miejsce
Dominik i Kacper Osiak
Szkoła Podstawowa w Grzywnie

 

 

wyróżnienie
 

Hubert Bącalski
Szkoła Podstawowa w Stawkach

 

 

wyróżnienie
Julia Kozłowska –
Szkoła Podstawowa w Grzywnie

 

 

 

kategoria: szkoły ponadpodstawowe

 

I miejsce
Bartosz Kubiak
Gimnazjum nr 2 im. Janusza Korczaka w Piechcinie

 

 

II miejsce
Zofia Najmowicz
Gimnazjum nr 37 w Bydgoszczy

 

 

III miejsce
Mikołaj Michalak
Zespół Szkół  Drzewnych w Bydgoszczy

 

 

wyróżnienie
Katarzyna Kędzierska, Marlena Przerwa
Zespół Szkół im. Waleriana Łukasińskiego w Skępem

 

 

wyróżnienie
Dorota Pawlik
Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 5 im. Gen. Władysława Sikorskiego w Inowrocławiu

 

 

kategoria: dorośli

 

I miejsce
Krzysztof Zawacki
Wichrowice

 

 

II miejsce
Jolanta Domańska
Jaranowo

 

 

III miejsce
Agnieszka Drelich-Magdziak
Bartniczka
 

 

wyróżnienie
Bogumiła Stańczak-Kamyszek
Kruszyn

 

 

wyróżnienie
Karolina Bogdańska, Rafał Chaberski
Radziejów

 

 

 

do góry …:

VIII  WOJEWÓDZKI KONKURS SZOPEK BOŻONARODZENIOWYCH   2014

 

kategoria: szkoły podstawowe

 

I miejsce
Szkolne Koło Wolontariatu
Szkoła Podstawowa nr 1 w Brześciu Kujawskim

 

 

II miejsce
Zuzanna Luber
Niepubliczna Szkoła Podstawowa w Racicach

 

 

III miejsce
Laura Tyszkiewicz
Szkoła Podstawowa nr 4 w Inowrocławiu

 

 

wyróżnienie
Dominika Kawula
Szkoła Podstawowa w Kowalewie Pomorskim

 

 

wyróżnienie
Wiktoria i Kosma Radzikowscy
Publiczna Szkoła Podstawowa w Stawkach

 

 

 

kategoria: szkoły ponadpodstawowe

 

I miejsce
Adam Michalski, Krzysztof Cygański
Zespół Szkół i Placówek w Radziejowie

 

 

II miejsce

Sandra Kwiatkowska
Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 5 im. Gen. Władysława Sikorskiego w Inowrocławiu

 

 

III miejsce
Katarzyna Kędzierska, Marlena Przerwa
Zespół Szkół im. Waleriana Łukasińskiego w Skępem

 

 

wyróżnienie
Maria Chabowska
Publiczne Gimnazjum im. M. Kopernika w Lnianie

 

 

wyróżnienie
Kacper Miązek
Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 5 im. Gen. Władysława Sikorskiego w Inowrocławiu

 

 

 

kategoria: dorośli

 

I miejsce
Ryszard Dziedziczak
Włocławek

 

 

II miejsce
Jolanta Maciejewska
Kończewice

 

 

wyróżnienie
Anna Bożek
Toruń

 

 

 

 

do góry …:

IX  WOJEWÓDZKI KONKURS SZOPEK BOŻONARODZENIOWYCH  2015

 

kategoria: szkoły podstawowe

 

I miejsce
Wiktoria Kamyszek
Szkoła Podstawowa nr 19 we Włocławku

 

 

II miejsce
Martyna Grabiec
Zespół Szkół im. Janusza Korczaka w Łubiance

 

 

III miejsce
Szkolne Koło Wolontariatu
Szkoła Podstawowa nr 1 w Brześciu Kujawskim

 

 

wyróżnienie
Wiktoria Jankowska
Szkoła Podstawowa w Wielgiem

 

 

 

kategoria: szkoły ponadpodstawowe

 

I miejsce
Julia Krupa
Zespół Szkół im. Janusza Korczaka w Łubiance

 

 

II miejsce
Katarzyna Kędzierska, Marlena Przerwa
Zespół Szkół im. Waleriana Łukasińskiego w Skępem

 

 

III miejsce
Ewelina Klimek
Zespół Szkół Zawodowych nr 2 w Koronowie

 

 

 

kategoria: dorośli

 

I miejsce
Agnieszka Drelich-Magdziak
Bartniczka

 

 

II miejsce
Stowarzyszenie Na Rzecz Rozwoju Wsi Pieranie
 

 

III miejsce
Izabela Goska
Orłowo

 

 

 

do góry …:

X  WOJEWÓDZKI KONKURS SZOPEK BOŻONARODZENIOWYCH  2016

 

kategoria: szkoły podstawowe

 

I miejsce
Natalia Rutkowska
Niepubliczna Szkoła Podstawowa w Racicach

 

 

II miejsce
Maria Żuchowska
Miejski Zespół Szkół w Skępem

 

 

III miejsce
Lena i Franciszek Chmielewicz
Szkoła Podstawowa w Grzywnie

 

 

 

kategoria: szkoły ponadpodstawowe

 

I miejsce
Mariusz Żebrowski
Zespół Szkół im. Młodzieży Wiejskiej w Dobrzyniu nad Wisłą

 

 

II miejsce
Julia Krupa
Zespół Szkół w Łubiance

 

 

III miejsce
Patrycja Szląskiewicz
Publiczne Gimnazjum im. H. Sienkiewicza w Wielgiem

 

 

 

 

kategoria: dorośli

 

I miejsce
Bogumiła Stańczak-Kamyszek
Kruszyn
 

 

II miejsce
Krzysztof Zawacki
Wichrowice

 

 

III miejsce
Małgorzata Barczykowska
Zgłowiączka

 

 

do góry …:

 

XI  WOJEWÓDZKI KONKURS SZOPEK BOŻONARODZENIOWYCH   2017

 

kategoria wiekowa: 6-13 lat

 

I miejsce
Aleksandra Krupa
Szkoła Podstawowa w Łubiance

 

 

II miejsce
Marcelina Jabłonka
Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Łochowie

 

 

III miejsce
Natalia Sztubecka
Szkoła Podstawowa w Wielgiem

 

 

wyróżnienie
Anna Maria Hohenberg
Szkoła Podstawowa w Białych Błotach

 

 

 

kategoria wiekowa: 14-18 lat

 

I miejsce
Natalia Bujanowska, Malwina Małecka
Zespół Szkół im. Waleriana Łukasińskiego w Skępem

 

 

II miejsce
Michał Sercow
Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Bydgoszczy

 

 

III miejsce
Anita Potaczek, Jagoda Runowska, Mateusz Koszacki
Szkoła Podstawowa nr 1 w Gniewkowie

 

 

wyróżnienie
Praca zbiorowa
klasa I Zespołu Szkół Inżynierii Środowiska w Toruniu

 

 

 

kategoria: dorośli

 

I miejsce
Małgorzata Barczykowska
Zgłowiączka

 

 

II miejsce
Bogumiła Stańczak-Kamyszek
Kruszyn

 

 

III miejsce
Krzysztof Zawacki
Wichrowice

 

 

 

 

do góry …:

XII  WOJEWÓDZKI KONKURS SZOPEK BOŻONARODZENIOWYCH   2018

 

kategoria wiekowa: 6-13 lat

 

I miejsce
Wiktoria Kamyszek
Kruszyn

 

 

II miejsce
Paweł Trojanowicz
Niepubliczna Szkoła Podstawowa w Racicach

 

 

III miejsce
Natalia Sztubecka
Szkoła Podstawowa w Wielgiem

 

 

wyróżnienie
Marta Zdunek
Szkoła Podstawowa w Białych Błotach

 

 

 

 

kategoria wiekowa: 14-18 lat

 

I miejsce
Maria Helena Żukowska
Szkoła Podstawowa w Skępem

 

II miejsce
Praca zbiorowa
Gimnazjum nr 2 w Koronowie

 

 

III miejsce
Klaudia Jarosz
Gimnazjum nr 2 w Koronowie

 

 

wyróżnienie
Natalia i Jakub Jagas
Zespół Szkół w Skępem

 

 

wyróżnienie
Martyna Czerwińska

Szkoła Podstawowa w Wielgiem

 

 

 

kategoria: dorośli

 

I miejsce
Patrycja Kraszewska
Koronowo

 

 

II miejsce
Bogumiła Stańczak-Kamyszek
Kruszyn
 

 

III miejsce
Małgorzata Barczykowska
Zgłowiączka

 

 

wyróżnienie
Ryszard Dziedziczak
Włocławek

 

 

 

 

do góry …:

XIII  WOJEWÓDZKI KONKURS SZOPEK BOŻONARODZENIOWYCH   2019

 

 

kategoria wiekowa: 6-13 lat

 

I miejsce
Natalia Sztubecka
Szkoła Podstawowa w Wielgiem

 

 

II miejsce
Hubert Krzemiński
Szkoła Podstawowa w Łubiance

 

 

III miejsce
Martyna Walczewska
Społeczna Językowa Szkoła Podstawowa w Toruniu

 

 

wyróżnienie
Gabriela Wróblewska
Szkoła Podstawowa w Stawkach

 

 

wyróżnienie
Aleksandra Kalinowska
Szkoła Podstawowa w Wielgiem

 

 

 

 

kategoria wiekowa: 14-18 lat

 

I miejsce
Wiktoria Kamyszek
Kruszyn

 

 

II miejsce
Klaudia Jarosz
Koronowo

 

 

III miejsce
Maria Helena Żuchowska
Zespół Szkół w Lipnie

 

 

wyróżnienie
Sandra Edyk
Koronowo

 

 

 

 

 

kategoria: dorośli

 

I miejsce
Małgorzata Barczykowska
Zgłowiączka

 

 

II miejsce
Bogumiła Stańczak-Kamyszek
Kruszyn

 

 

wyróżnienie
Agnieszka Bożek
Grębocin

 

 

 

 

do góry …:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Kształtowanie patriotyzmu konsumenckiego a hodowla trzody chlewnej to konferencja online, która odbyła się 2 grudnia br. zorganizowana przez Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie przy współpracy z Instytutem Zootechniki Państwowym Instytutem Badawczym, Wojewódzkim Inspektoratem Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych, Polskim Związkiem Hodowców i Producentów Trzody Chlewnej „POLSUS” oraz z Ogólnopolskim Stowarzyszeniem „Wieprz Polski”.

Konferencję otworzył Pan Ryszard Zarudzki Dyrektor Kujawsko-Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Minikowie, który w swojej wypowiedzi zaznaczył jak wielkie znaczenie dla rynku polskiego, a w szczególności dla branży rolniczej ma patriotyzm konsumencki.  Zwrócił uwagę na coraz to większe wymagania i świadomość klientów co do wysokojakościowych produktów, którym czoła muszą stawiać hodowcy trzody chlewnej i przetwórcy.  Przytoczył również przykład współpracy producentów i różnych podmiotów jakim jest Konsorcjum pn. System jakości gwarancją dobrej wieprzowiny, która w ramach działania Współpraca objętego PROW na lata 2014-2020 złożyła wniosek na realizację projektu do Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, którego celem jest wytworzenie wysokojakościowej wieprzowiny pozyskiwanej od świń żywionych paszami niemodyfikowanymi genetycznie.

Jednym z zadań Ośrodka Doradztwa Rolniczego jest przekazywanie wiedzy poprzez organizowanie konferencji, szkoleń, kursów i seminariów. Tym razem edukacja rolników odbyła się online. Pierwszym prelegentem był Pan Kamil Urbański z Polskiego Związku Hodowców i Producentów Trzody Chlewnej „POLSUS”, który przedstawił charakterystykę ras ojcowskich i matecznych, stan liczbowy świń w okręgu północnym w stadach zarodowych, a także opisał zalety i jakość mięsa wieprzowego.

Następnym prezenterem była Pani dr hab. Magdalena Szyndler-Nędza z Instytutu Zootechniki Państwowego Instytutu Badawczego, która przedstawiła obszerny zakres nt. ras rodzimych. Z przedstawionej prezentacji można było się dowiedzieć jakie są zalety hodowli świń ras rodzimych, jakie są cele programu ochrony zasobów genetycznych świń, jak można do niego przystąpić i jakie są potrzebne dokumenty. Zostały omówione podstawowe zasady udziału w programie certyfikacji „Rasa rodzima” wraz z obowiązującym regulaminem. Zostało również pokazane występowanie świń ras chronionych w Polsce, a także liczba loch i stad na przestrzeni lat. Bardzo ciekawym tematem stała się odmienność fenotypowa od ras nowoczesnych. Pani doktor zaprezentowała zalety mięsa wieprzowego pochodzącego od świń ras rodzimych, a także przedstawiła listę produktów tradycyjnych MRiRW.

Podczas konferencji przeznaczonej patriotyzmowi konsumenckiego nie moglibyśmy pominąć kwestii związanej ze znakiem PRODUKT POLSKI, dzięki któremu konsument dostaje możliwość szybkiego odnalezienia na półkach w sklepie produktów pochodzenia krajowego. O tym znaku opowiedział Pan Waldemar Sieńko Dyrektor Wojewódzkiego Inspektoratu Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych. Oprócz tego zwrócono uwagę również na znak Wyprodukowano bez stosowania GMO. Są to znaki dobrowolne, ale muszą być udowodnione i nie mogą wprowadzać w błąd, muszą być rzetelne i podparte dowodami.  Poruszono obowiązki podmiotów przystępujących do systemu oznakowania, zasady kontroli, a także kary za naruszenie przepisów ustawy. Pan Waldemar Sieńko wspomniał również, że od 30 września 2020 r. wszedł w życie obowiązek znakowania mięsa sprzedawanego na wagę z grafiką kraju pochodzenia produktu.

Ostatnim przemawiającym był Pan Sławomir Homeja Prezes Ogólnopolskiego Stowarzyszenia „Wieprz Polski”, który opisał działalność Stowarzyszenia i możliwości współpracy z producentami, opowiedział o patriotyzmie konsumenckim oraz wspomniał o znakach, które można użyć do wyróżnienia produktów mięsnych.

Podczas konferencji pokazano czynniki, które wpływają na budowanie postaw konsumenckich, a mianowicie patriotyzmu konsumenckiego. Zachęcam do zwracania uwagi przy wyborze produktów na znaki oraz pochodzenie. Dzięki temu będziemy wspierać przedsiębiorców, rolników, a w konsekwencji wspieramy nasz rynek krajowy. Pamiętajmy, że to od nas zależy.

Prezentacje użyte w czasie konferencji do pobrania:

Zalety hodowli świń ras rodzimych i znak RASY RODZIME

Znaki Produkt Polski i Wyprodukowano bez stosowania GMO

KSZTAŁTOWANIE PATRIOTYZMU KONSUMENCKIEGO A HODOWLA TRZODY CHLEWNEJ

Materiały  z Konferencji zostały udostępnione w celach edukacyjnych. Zabrania się publikacji prezentacji i materiałów zawartych w celach komercyjnych, czerpania indywidualnych korzyści materialmych

Tekst: Daria Rucińska

Fot.: Anna Mońko-Łanucha
KPODR w Minikowie

 

 

Trudno przewidzieć jaka będzie sytuacja z pandemią koronavirusa COVID-19. Jednak doświadczenia tegoroczne sporo nas nauczyły i zmobilizowały do nowego podejścia w prezentowaniu nowości odmianowych. Przez internet można propagować dość skutecznie nowe idee i pokazywać to co najlepsze. Jednocześnie, w przypadku kolekcji polowych, można skorzystać z lustracji indywidualnie lub grupowo bezpośrednio na polu. Zapraszamy do odwiedzania kolekcji w Minikowie, Grubnie, Chrząstowie, Falęcinie w innych okresach niż tylko wyznaczone na początku czerwca Dni Pola. Internet daje możliwość zobaczenia i zapoznania się wirtualnie z kolekcjami, a dostępność pól daje możliwość osobistego zapoznanie się z propozycjami firm nasiennych i innych. W Minikowie prezentowane są najlepsze technologie i odmiany w warunkach nawadniania. W Grubnie odmiany prezentowane są w warunkach technologii ustalonej przez gospodarstwo, bez nawadniania i w jednakowych warunkach agrotechnicznych w konkretnych warunkach pogodowych danego roku. W Chrząstowie i Falęcinie prezentowane są odmiany w formie doświadczeń PDO – na 2 poziomach technologicznych z ochroną i bez ochrony.
26 sierpnia w Grubnie, zasiano siewnikiem Kverneland Accord, 29 odmian rzepaku ozimego. Zboża zasiano 24 września, przy czym wysiano 43 odmiany pszenicy ozimej, 10 odmian jęczmienia ozimego, 10 odmian żyta ozimego oraz 14 odmian pszenżyta ozimego. 15 października wysiano także 3 odmiany przewódkowe żyta jarego HR Smolice, (3 tygodnie po siewie zbóż ozimych).
Przyszedł już czas na podsumowanie zasiewów i sprawdzenie, jak rośliny przygotowały się do zimowego spoczynku. Takiej lustracji dokonano na kolekcji w Grubnie w dniu 25 listopada.
Rzepak ozimy, zasiany na blokach 2A i 2B możemy ocenić jako dość dobry. Obsada roślin na poletkach powinna zagwarantować odpowiednią obsadę zdrowych roślin na wiosnę. Nieco niższa ocena wynika z dwóch stwierdzonych faktów. Po pierwsze, wschody nie były wyrównane przez co rośliny wykazują pewne zróżnicowanie w wyglądzie – mają szyjkę korzeniową o średnicy od 8 do nawet 15 mm i różnią się ilością liści – od 8 do 12. Jednak większość roślin ma bardzo dobrze zbudowany, zdrowy korzeń i prawidłową rozetę liści, dobrze skupionych wokół szyjki korzeniowej.

   

Wszystkie odmiany wyglądają dobrze, a większość roślin jest w bardzo dobrej kondycji i dobrze przygotowana do zimy.

Po drugie stwierdzono żerowanie szkodników – śmietki kapuścianej oraz pędraków chrabąszcza majowego. Okazało się, że najbardziej uszkodzone są największe rośliny rzepaku, a więc te które wschodziły jako pierwsze. Jednak ogólna ocena wyglądu roślin pozwala z optymizmem patrzeć na przyszłość. Wykonane zabiegi chwastobójcze zdecydowanie ograniczyły presję chwastów. Stosowano także intensywna ochronę chemiczną przed szkodnikami i chorobami.

  

Widać zróżnicowanie wielkości korzenia najwcześniej wschodzących roślin i rodzaje ich uszkodzeń przez szkodniki oraz dobrą skuteczność herbicydu.

Żyto ozime oraz przewódki żyta jarego zasiano na bloku 3 A. Stan wszystkich odmian żyta jest bardzo dobry. Zyto ozime w pełni się rozkrzewiło i ma już 5-6 pędów, natomiast przewódki żyta jarego mają 2 3 liście. Jeśli nie będzie spadku temperatur, część roślin rozpocznie krzewienie co nie będzie korzystne ze względu na przezimowanie. To będzie bardzo ciekawe doświadczenie. Siew przewódek nastąpił 15 października i rośliny żyta jarego rozwinęły się bardzo dobrze. To wpływ długiej ciepłej jesieni. Lepiej było by gdyby przed zimą rośliny były nieco mniej rozwinięte, mają wtedy większą odporność na niskie temperatury – ale zobaczymy, może będzie bardzo dobrze.

 

     

Żyto ozime jest bardzo dobrze rozkrzewione i w bardzo dobrej kondycji.

 

     

Przewódki żyta jarego rozpoczynają blok 3A. Wschody są równe i bardzo dobre, obecnie w fazie 2-3 liści.

 

Na bloku 3 B zasiano jęczmień ozimy i pszenżyto ozime. Obsada roślin po wschodach jest dobra, stan roślin również nie budzi większych zastrzeżeń. Rośliny jęczmienia ozimego dobrze się już rozkrzewiły i mają 4-5 pędów. Minusem są tu nieco większe oznaki chorób na najstarszych liściach. Pszenżyto jest na etapie 3-4 rozkrzewień i oznak chorób na liściach mniej niż w jęczmieniu.

     

Jęczmień ozimy na bloku 3 B jest dobrze rozkrzewiony. Na starszych liściach widoczne niewielkie zmiany chorobowe.

 

     

Tak wyglądają rośliny pszenżyta przed zimą.

Jak zawsze pszenica ozima spośród zbóż cieszy się największym zainteresowaniem rolników naszego regionu. To zrozumiałe, gdyż ma ona dla regionu obok kukurydzy i jęczmienia największe znaczenie. W Grubnie na jubileuszowe XXV Dni Pola, na blokach 1 A i 1 B wysiano 43 odmiany pszenicy ozimej. Wysiane w optymalnym terminie odmiany pszenic bardzo dobrze, równo wzeszły i rozkrzewiły się. Obecnie rośliny mają 2-3 pędy i są w bardzo dobrej kondycji. Zastosowana ochrona herbicydowa na razie jest skuteczna, stan zdrowotny roślin również nie budzi zastrzeżeń.

     

Pszenica ozima wzeszła równo i wygląda bardzo dobrze przed zimą.

 

Podsumowując trzeba stwierdzić, że warunki tegorocznej jesieni sprzyjały zasiewom ozimin. W stosunku do roku ubiegłego stan poletek demonstracyjnych jest znacznie lepszy w przypadku rzepaku, a zbóż równie dobry jak w bardzo udanym roku ubiegłym. O ile zimą nie wystąpią istotne zagrożenia, a zwłaszcza wymarzanie i wysmalanie, rośliny ozime powinny w dobrej kondycji dotrwać do wiosny.

Zapraszamy do korzystania z naszej oferty demonstracyjnej Krajowych Dni Pola w Minikowie i imprez towarzyszących.
Relacje są dostępne na stronie www.kpodr.pl pod hasłem Krajowe Dni Pola Minikowo 2021 (kolekcja w Minikowie)
i Kujawsko-Pomorskie DNI POLA 2021 w Grubnie  (kolekcja w Grubnie).

 

Inne artykuły:

W Grubnie zasiano przewódki – lustracja –13.10.2020

Zasiano oziminy na XXV Kujawsko-Pomorskie DNI POLA w Grubnie  24.09.2020

Rzepak w Grubnie już zasiany 26.08.2020

 

 

 

tekst:
Marek Radzimierski
Główny specjalista ds. zbóż

zdjęcia:
Marek Rząsa

Kujawsko-Pomorski Ośrodek
Doradztwa Rolniczego
Oddział w Przysieku

 

 

 

 

 

Konferencja pn. „Rolnictwo sprzymierzeńcem bioróżnorodności”, która odbyła się 25.11.2020r. w formie online cieszyła się ogromnym zainteresowaniem. Została dofinansowana ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Toruniu. Uczestniczyli w niej m.in. przedstawiciele instytucji działających na rzecz ochrony środowiska i rolnictwa, pracownicy parków krajobrazowych, nadleśnictw, doradcy rolni, przyrodnicy i oczywiście rolnicy. Słuchaczy przywitał pan dr Ryszard Zarudzki, dyrektor Kujawsko-Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Minikowie. Pan dyrektor nakreślił jak wielkie znaczenie dla rolnictwa ma zachowanie bioróżnorodności. Przedstawił rolę i miejsce różnorodności biologicznej w europejskich strategiach rozwoju obszarów wiejskich. Również w czytelny sposób przełożył kwestię wspierania, a w wielu przypadkach dopiero budowy bioróżnorodności  na poziomie gospodarstwa rolnego.

Tematyka wykładów została tak dobrana, żeby pokazać społeczeństwu jak ważna jest ochrona bioróżnorodności i jak wielką rolę w tym procesie pełnią rolnicy. Rolnictwo odgrywa kluczową rolę w zachowaniu różnorodności biologicznej. To rolnicy jako jedni z pierwszych odczuwają skutki utraty różnorodności biologicznej, ale są też jednymi z pierwszych, którzy będą czerpać korzyści z jej odbudowy. Dzięki różnorodności biologicznej rolnicy mogą łatwiej zapewnić nam bezpieczną, zdrową żywność w dobrej cenie, tym samym osiągając dochód umożliwiający im dobre funkcjonowanie i rozwój. Jednocześnie niektóre praktyki rolnicze są główną przyczyną spadku różnorodności biologicznej. Dlatego ważne jest, aby edukować rolników, zachęcać do stosowania w pełni zrównoważonych praktyk.

Poprawa stanu różnorodności ekosystemów rolniczych spowoduje wzrost odporności sektora na zmianę klimatu. Kryzys klimatyczny i kryzys różnorodności biologicznej są ze sobą nierozerwalnie związane. Zmiana klimatu przyspiesza degradację środowiska naturalnego, powodując susze, powodzie i pożary lasów. Niszczenie przyrody i jej niezrównoważona eksploatacja są z kolei głównymi czynnikami wywołującymi zmianę klimatu. Związek między tymi kryzysami oznacza jednak, że ich rozwiązania też są powiązane. Przyroda jest również ważnym sojusznikiem w walce ze zmianą klimatu. Wywiera wpływ na klimat, a rozwiązania oparte na zasobach przyrody, takie jak ochrona i przywracanie terenów podmokłych, torfowisk,  ekosystemów przybrzeżnych, zrównoważone gospodarowanie obszarami morskimi, lasami, użytkami zielonymi oraz glebami rolnymi, będą miały zasadnicze znaczenie dla redukcji emisji i przystosowania się do zmiany klimatu.

Z uwagi na to, że nasz Ośrodek zajmuje się przede wszystkim edukacją rolników, wykłady zostały poświęcone możliwości zwiększania bioróżnorodności w gospodarstwach rolnych. Pierwszy wykład pn. Bioróżnorodność gospodarstw rolnych skuteczną ochroną środowiska zaprezentowała pani Katarzyna Kupczak z Centrum Rozwoju Rolnictwa i Ogrodnictwa w Krakowie. Podczas tego wykładu uczestnicy  dowiedzieli się jak duży wpływ na kształtowanie różnorodności biologicznej ma działalność człowieka. Prelegentka podkreślała ogromną rolę jaką odgrywa prawidłowy płodozmian w gospodarstwie. Jest on podstawą do tego, żeby zmniejszyć lub nawet wyeliminować stosowanie środków ochrony roślin oraz nawożenia mineralnego. Odpowiedni dobór gatunków roślin, prawidłowe następstwo  po sobie, wykorzystanie zjawiska allelopatii w znaczący sposób ogranicza ilość agrofagów w uprawach. Zwrócono uwagę na potrzebę powiększania warstwy próchniczej, która decyduje o żyzności gleby i bez której nie jest możliwe zachowanie równowagi biologicznej oraz uzyskanie zdrowych plonów. Podkreślono również potrzebę uprawy roślin pyłko i nektarodajnych, gdyż przekłada się to na troskę o owady zapylające. Wiadomo, że bez obecności zapylaczy plony obniżą się w drastyczny sposób, a  uprawa wielu gatunków roślin nie będzie możliwa.

Drugi wykład również przedstawiony przez panią Katarzynę Kupczak dotyczył Znaczenia i uprawy roślin wysokobiałkowych. Pewnie wiele osób zastanawia się dlaczego rośliny wysokobiałkowe omawiano podczas konferencji dotyczącej bioróżnorodności. Z punktu widzenia rolnictwa rośliny wysokobiałkowe są niezwykle cennymi roślinami, których niestety w Polsce uprawia się zbyt mało. Wysoka zawartość białka w ziarnach tych roślin jest bardzo ważna ze względu na bezpieczeństwo białkowe kraju. Rośliny białkowe wchodzą w symbiozę z bakteriami brodawkowymi, które mają zdolność wiązania azotu atmosferycznego. Uprawa roślin białkowych w gospodarstwie rolnym przekłada się na mniejsze zużycie syntetycznych nawozów azotowych, a to z kolei oznacza mniejsze skażenie gleby, wód gruntowych, a w konsekwencji Bałtyku. Ważną cechą roślin wysokobiałkowych są właściwości strukturotwórcze. Poprawiają właściwości fizyko-chemiczne gleby, zwiększają zawartość próchnicy, zużywają mniej wody w porównaniu z innymi roślinami. Każdy hektar obsiany roślinami bobowatymi jest wielkim ukłonem w kierunku środowiska. Wiele roślin wysokobiałkowych ma również duże znaczenie dla owadów zapylających.

Wykład pn. Agroleśnictwo  – sposób na zrównoważony ekosystem rolniczy zaprezentowała pani Barbara Baj Wójtowicz z Uniwersytetu w Oxfordzie. Prelegentka jest inicjatorką grupy operacyjnej Agroleśnictwo w Dolinie Zielawy. Agroleśnictwo to bardzo ciekawa metoda użytkowania gruntu rolnego. Polega na uprawie roślin w sposób naśladujący piętra lasu. Oznacza to, że na jednej powierzchni uprawianych jest kilka różnych gatunków roślin. Zapewnia to uzyskanie wielokrotnego dochodu z tego samego areału. Taki system uprawy zmniejsza nakłady na produkcję rolniczą, w tym na plewienie, nawożenie i na nawadnianie. Rezygnacja z nawadniania w dobie postępujących zmian klimatycznych
i trwającej od kilku lat w Polsce suszy ma duże znaczenie. Umiejętny dobór gatunków oraz ściółkowanie pozwala na zatrzymanie wody w glebie, zwiększając uwodnienie pola i zapobiegając intensywnemu parowaniu. Zadarnienie gleby niskimi roślinami współrzędnymi zapobiega wzrostowi chwastów oraz erozji gleby.

Dodatkową zaletą agroleśnictwa jest efektywne wykorzystanie nawozów. Najpierw składniki pokarmowe zostają pobierane przez korzenie roślin płytko ukorzenionych, a w dalszej kolejności przez rośliny głęboko korzeniące się. W ten sposób eliminuje się spływanie nadmiaru nawozów do wód gruntowych, rowów, cieków wodnych. W konsekwencji ogranicza to zanieczyszczanie morza Bałtyckiego.

Uprawa dwóch lub kilku gatunków na tym samym polu eliminuje szkodliwe monokultury i wspiera bioróżnorodność. Za sprawą wprowadzenia do uprawy agroleśnej gatunków rzadkich i przyrodniczo cennych, rolnictwo zapewnia ich przetrwanie, ochronę oraz dostęp do cennego surowca. Agroleśnictwo jest ciekawą propozycją dla wielu gospodarstw i ogromnym wsparciem dla bioróżnorodności.

Ochrona środowiska naturalnego jest bardzo ważnym tematem, który dotyczy całego społeczeństwa. Odpowiedzialne i mądre rolnictwo wspiera środowisko, dlatego tak ważna jest edukacja społeczeństwa poprzez wskazywanie dobrych rozwiązań i sposobów uprawy roli oraz chowu i hodowli zwierząt.

Poniżej wykłady do pobrania, przedstawione podczas konferencji:

Agroleśnictwo sposób na zrównoważony ekosystem rolniczy

Bioróżnorodność gospodarstw rolnych skuteczną ochroną środowiska

Znaczenie i uprawa roślin wysokobiałkowych w gospodarstwie

 

Opracowanie:
Ilona Oleś
Dział Rolnictwa Ekologicznego i Ochrony Środowiska
KPODR w Minikowie

 

 

 

 

 

Do pobrania:

Konferencja – Nawadnianie upraw sadowniczych – materiały konferencyjne

 

„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie.” Projekt realizowany przez Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie. Projekt  współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Schematu II Pomocy Technicznej Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020.

Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 – Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi

 

Rolnictwo ekologiczne jest bardzo trudnym systemem produkcji, wymagającym dużej wiedzy, zaangażowania oraz doświadczenia. Gwarantuje powstawanie produktów najwyższej jakości oraz poszanowanie środowiska naturalnego. W celu umożliwienia rolnikom zdobywania wiedzy oraz doświadczenia Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie zrealizował projekt pn. „Upowszechnianie wiedzy oraz dobrych praktyk w przetwórstwie i rolnictwie ekologicznym” (operacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Schematu II Pomocy Technicznej „Krajowa Sieć Obszarów Wiejskich” Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020). Dzięki zorganizowanemu wyjazdowi studyjnemu w dniach od 12-17 października 2020 roku rolnicy mieli możliwość odwiedzić Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach oraz rolników ekologicznych z województwa lubelskiego i podkarpackiego. Projekt skierowany był do rolników i przetwórców ekologicznych, rolników konwencjonalnych zainteresowanych systemem rolnictwa ekologicznego oraz doradców i specjalistów Kujawsko-Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego odpowiedzialnych za doradztwo w zakresie rolnictwa ekologicznego.

Poszerzenie wiedzy z zakresu ekologicznego systemu produkcji oraz nawiązanie współpracy między rolnikami jest bardzo cennym doświadczeniem, gdyż w znaczący sposób ułatwi proces produkcji w gospodarstwach rolnych. Prezentacja dobrych praktyk spowoduje również ożywienie w zakresie przetwórstwa produktów ekologicznych. Program wyjazdu został tak zaplanowany, żeby uczestnicy mieli możliwość zdobycia zarówno wiedzy teoretycznej popartej naukowymi badaniami oraz praktycznej podczas wizyt w gospodarstwach. Podczas wizyty w Instytucie Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach uczestnicy wysłuchali kilku ciekawych wykładów dotyczących rolnictwa ekologicznego. Pierwszym wykładowcą był dr hab. Krzysztof Jończyk, który omówił temat pn. „Organizacja i specyfika produkcji ekologicznej, kluczowe elementy agrotechniki wybranych grup roślin” Wykładowca zwrócił uwagę na ważne elementy, które sprzyjają rozwojowi rolnictwa ekologicznego. Wśród nich wymienił nadprodukcję artykułów żywnościowych, spadek zaufania konsumentów do jakości surowców żywnościowych oraz nasilające się ujemne oddziaływania rolnictwa na środowisko przyrodnicze. Duże znaczenie mają również instrumenty polityki rolnej oraz popyt na produkty ekologiczne. Niezaprzeczalnym faktem w rolnictwie ekologicznym są zwiększone nakłady pracy, które w przypadku uprawy zbóż zwiększają się o ok. 10 %, owoców miękkich o 10-20 %, ziemniaka o 20-40 %, a warzyw nawet o 30-80 %. Kluczowym elementem agrotechniki w rolnictwie ekologicznym jest oczywiście płodozmian, który jest kompromisem między oddziaływaniem czynników przyrodniczych i ekonomicznych. Ponadto integralną częścią gospodarstwa ekologicznego powinna być produkcja zwierzęca na poziomie 0,8 do 1,5 DJP na 1 ha. W rolnictwie ekologicznym zasada uprawy roli brzmi następująco „Zabiegów uprawowych powinno się stosować tak dużo jak to jest konieczne, aby stworzyć uprawianej roślinie korzystne warunki wzrostu i rozwoju, z zarazem tak mało jak to jest możliwe”.  Oznacza to, że rolnik powinien podejmować decyzje o sposobie uprawy roli na podstawie rozeznania gleb i przebiegu pogody. Powinien również uwzględnić stan pola po zbiorze rośliny przedplonowej i wymagania rośliny następczej, okres od zbioru przedplonu do wysiewu kolejnej rośliny oraz wyposażenie gospodarstwa w sprzęt do uprawy roli i siewu. Plony uzyskiwane w gospodarstwach ekologicznych charakteryzują się znaczną zmiennością w latach, ze względu na brak możliwości kompensowania dostępnymi metodami agrotechnicznymi niekorzystnego przebiegu pogody czy błędów w agrotechnice.

W ramach drugiego wykładu pn. „Gospodarowanie składnikami pokarmowymi oraz kształtowanie żyzności gleby w rolnictwie ekologicznym” dr hab. Krzysztof Jończyk zwrócił uwagę na fakt, że naturalna żyzność i urodzajność gleby muszą być wspierane odpowiednio zbilansowanym nawożeniem. W rolnictwie ekologicznym dopuszczalnym źródłem składników pokarmowych dla roślin są nawozy naturalne, organiczne, azot wiązany biologicznie oraz składniki uwalniane z substancji mineralnej gleby. Zawartość materii organicznej w glebie jest tak istotna, gdyż decyduje o możliwości gromadzenia składników pokarmowych, o stosunkach powietrzno-wodnych, strukturze gleby i trwałości agregatów glebowych. Ponadto ma wpływ na odczyn gleby oraz ilość mikroorganizmów glebowych odpowiedzialnych za procesy biochemiczne, w wyniku których uruchamiane są składniki pokarmowe dla roślin. W przypadku, gdy w gospodarstwie ekologicznym stosowanie nawozów naturalnych i organicznych nie zapewnia poprawy żyzności gleby dozwolone jest stosowanie nawozów i środków poprawiających właściwości gleby zawartych w wykazie, dopuszczonych do obrotu zgodnie z przepisami obowiązującymi w danym państwie członkowskim. Należy pamiętać, że w rolnictwie ekologicznym dopuszczone jest stosowanie nawozów mineralnych niepochodzących z syntezy chemicznej o niskim stopniu rozpuszczalności i koncentracji składnika pokarmowego. Nie zezwala się na stosowanie mineralnych nawozów azotowych. Wykaz nawozów i środków poprawiających właściwości gleby zakwalifikowanych do stosowania w rolnictwie ekologicznym publikowany jest na stronie www.iung.pl

Kolejny wykład pn. „Jak skutecznie chronić i zwiększać różnorodność biologiczną w rolnictwie, znaczenie bioróżnorodności w gospodarstwie ekologicznym” wygłosiła dr hab. Beata Feledyn-Szewczyk. Zapewne nasuwa się pytanie, czym właściwie jest bioróżnorodność i jaki ma związek z rolnictwem. Otóż bioróżnorodność obejmuje całe bogactwo życia na Ziemi, od zróżnicowania genetycznego, przez różnorodność odmian, gatunków po bogactwo ekosystemów i krajobrazów. Inaczej można powiedzieć, że jest to złożona sieć życia, której częścią jesteśmy też my sami. Różnorodność biologiczna obejmuje nie tylko dziką przyrodę, ale także rasy zwierząt i odmiany roślin wyhodowane przez człowieka. Od bogactwa roślin, zwierząt i mikroorganizmów zależy wyżywienie ludzkości, zdrowie, opał, bezpieczeństwo społeczne. Z podanej definicji wynika, że rolnictwo ma ogromny wpływ na bioróżnorodność, a stan bioróżnorodności z kolei wpływa na rolnictwo. Rolnictwo ekologiczne jest systemem produkcji najbardziej przyjaznym środowisku. Jest wręcz sprzymierzeńcem bioróżnorodności. Rolnik dzięki utrzymywaniu dużej różnorodności biologicznej w gospodarstwie uzyskuje szereg korzyści takich jak: lepsze zapylanie upraw, biologiczna ochrona roślin, utrzymanie odpowiedniej struktury i żyzności gleby, zapobieganie erozji gleby, prawidłowy obieg składników pokarmowych, kontrola przepływu i dystrybucji wody. W efekcie uzyskuje wyższe i bardziej stabilne plony, o lepszej jakości.

Ostatni wykład przeprowadzony przez dr hab. Beata Feledyn-Szewczyk z IUNG – PIB w Puławach pn.  Dobór odmian wybranych grup roślin w rolnictwie ekologicznym. System Ekologicznego Doświadczalnictwa Odmianowego – EDO był bardzo wyczekiwaną prelekcją. W rolnictwie ekologicznym odpowiedni dobór odmian oprócz płodozmianu jest kluczowym elementem agrotechniki. Odmiany, które są pożądane w uprawie ekologicznej powinny charakteryzować się dużą zdolnością konkurowania z chwastami, która determinowana jest m.in. wysokością roślin, typem ulistnienia (odmiany wyższe, o liściach ustawionych bardziej poziomo lepiej konkurują z chwastami), rozkrzewieniem, budową łanu. Niezwykle ważna jest większa odporność na choroby grzybowe, krótszy okres wegetacji (odmiany wcześniej dojrzewające w mniejszym stopniu porażane są przez choroby grzybowe), dobre zdolności pobierania składników pokarmowych z gleby oraz mniejsze wymagania glebowe. W 2018 roku powstała Sieć Ekologicznego Doświadczalnictwa Odmianowego (EDO). IUNG – PIB w Puławach wraz z COBORU wyznaczyło 6 punktów badawczych na terenie Polski dla każdego badanego gatunku (pszenica, owies, jęczmień). Dzięki prowadzonym obserwacjom polowym i analizom, można m.in. określić podatność poszczególnych odmian na porażenie przez patogeny, wysokość i jakość plonu, konkurencyjność w stosunku do chwastów, a po zbiorze np. określić zawartość białka, ocenić przydatności ziarna do produkcji mąki, chleba czy makaronów. Informacje na temat badanych odmian i gatunków można znaleźć na stronie www.iung.pl w zakładce EDO.

Kolejnym punktem programu wyjazdu studyjnego były wizyty w gospodarstwach ekologicznych. Uczestnicy odwiedzili gospodarstwo pana Tomasza Obszańskiego, które znajduje się w Tarnogrodzie, w powiecie biłgorajski, w województwie lubelskim. Pan Tomasz od 1998 roku gospodaruje zgodnie z zasadami rolnictwa ekologicznego, zaczynał od powierzchni ok. 8 ha, obecnie wraz z dzierżawami uprawia 50 ha. Gospodaruje na ziemiach 3 i 4 klasy. Początkowo uprawiał głównie zboża, rośliny okopowe oraz malwę czarną, obecnie jego gospodarstwo specjalizuje się w uprawie roślin jagodowych, warzyw oraz roślin oleistych. W gospodarstwie funkcjonuje linia do pakowania warzyw i owoców, a także do produktów sypkich, takich jak kasze, mąki, czy suszone owoce. Od kilku lat w gospodarstwie tłoczony jest olej. W olejarni rocznie powstaje jest ok. 3 tys. litrów oleju z rożnych nasion, głównie z rzepaku, lnu, ostropestu, lnianki siewnej, dyni, czarnuszki.

Pan Tomasz jest współwłaścicielem funkcjonującej od 15 lat tłoczni soków Owocowe Smaki, która znajduje się w Nowej Sarzynie w powiat leżajskim, w województwie podkarpackim.W Owocowych Smakach oprócz tłoczenia soków, produkcji napojów na bazie fermentowanej herbaty (kambucha) suszone są również owoce. W ostatnim czasie właściciele tłoczni pozyskali fundusze z Lokalnej Grupy Działania i zakupili nową linię technologiczną do tłoczenia soków, która funkcjonuje w ramach inkubatora przetwórczego. Oznacza to, że zainteresowani rolnicy mogą przywieźć swoje surowce, przetworzyć je i sprzedać własną markę produktów w ramach rolniczego handlu detalicznego. Oprócz tłoczni soków, jest również linia do rozlewania soków oraz nowo zakupione urządzenie do gazowania napojów.  Pan Tomasz cały czas rozwija swoje gospodarstwo, w ramach ostatnich inwestycji zakupił linię technologiczną do obierania cebuli. Pomimo, że był to znaczący wydatek, jednak uzasadniony ekonomicznie, gdyż cena sprzedaży cebuli obranej jest znacząco wyższa od cebuli w łupinie. Cebula obierana jest powietrzem oraz mechanicznymi obcinaczkami, jednak kilka osób musi weryfikować jakość ostatecznego produktu.

Pan Obszański zainwestował również w branżę mięsną, kupił zakłady mięsne, które obecnie nazywają się Farmy Roztocza, zlokalizowane są w Księżpolu, w powiecie biłgorajskim. W Farmach Roztocza prowadzony jest również ubój, moce przerobowe zakładu to ok. 200 szt. dziennie trzody chlewnej. Żywiec w jakości ekologicznej oraz konwencjonalnej skupowany jest od lokalnych rolników. Z uwagi na duże zapotrzebowanie na ekologiczne produkty mięsne pan Obszański wyraził zainteresowanie współpracą z rolnikami z naszego województwa w zakresie chowu i hodowli trzody chlewnej. Produkty wytwarzane w Farmach Roztocza oparte są na tradycyjnych recepturach, charakterystycznych dla Lubelszczyzny.

Pan Tomasz Obszański nieustanie rozwija swoje gospodarstwo, uprawia wiele gatunków roślin, a także wprowadza nowe, takie jak jagoda kamczacka czy świdośliwa. Ciągle poszerza asortyment produktów przetworzonych. W ten sposób wprowadza na rynek bogatą ofertę produktów ekologicznych oraz tworzy nowe miejsca pracy, obecnie zatrudnia 150 osób. Przy każdym zakładzie, a także w gospodarstwie istnieją sklepiki, w których można nabyć wytwarzane w gospodarstwie produkty oraz wyroby z innych gospodarstw ekologicznych jak i przetwory z rolnictwa konwencjonalnego wykonane metodami tradycyjnymi. Właściciel gospodarstwa również zaproponował współpracę rolnikom z naszego województwa w zakresie sprzedaży produktów. Pan Tomasz jest osobą, która angażuje się w rozwój rolnictwa ekologicznego biorąc udział w wielu projektach z instytucjami działającymi na rzecz rozwoju rolnictwa ekologicznego, m.in. z IUNG-PIB w Puławach. Jest członkiem Podkarpackiej Izby Rolnictwa Ekologicznego, Polskiej Izby Technologii i Wyrobów Naturalnych, należy do klastra Dolina Ekologicznej Żywności. Promuje rolnictwo ekologiczne na targach żywności ekologicznej w kraju i za granicą.

Wśród odwiedzanych znalazło się gospodarstwo należące do pana Tadeusza Rolnika. Znajduje się ono w Niebieszczanach, powiat sanocki, województwo podkarpackie. Systemem rolnictwa ekologicznego objęte jest od 2007 roku. Rolnik gospodaruje na 74 ha, z czego 40 jest klasy II i III a, a pozostałe grunty zostały sklasyfikowane jako V i VI klasa. Uprawia stare odmiany zbóż, takie jak pszenica orkisz, płaskurka, samopsza, grykę, nostrzyk biały, ziemniaki, marchew i buraki. Współpracuje z Instytutem Hodowli i Aklimatyzacji Roślin w Radzikowie. W gospodarstwie utrzymywane jest 11 sztuk bydła rasy Jersey. Rasa ta jest długowieczna, cechuje się wysoką zdrowotnością i odpornością na choroby, ma łagodny temperament, więc jak najbardziej sprawdza się w gospodarstwie ekologicznym. Rolnik ponadto posiada pasiekę – 10 pni oraz utrzymuje trzodę chlewną i drób (kury, gęsi, indyki, kaczki) oraz króliki. Pan Tadeusz jest propagatorem rolnictwa ekologicznego, organizuje w swoim gospodarstwie dożynki ekologiczne, podczas których prowadzone są wykłady na temat rolnictwa ekologicznego, pszczelarstwa oraz zdrowego odżywiania. Jest inicjatorem akcji „Cała Polska piecze chleb”, w ramach której m.in. namawia społeczeństwo do pieczenia chleba ze starych odmian zbóż, wytwarza zakwas chlebowy i rozsyła go w różne miejsca Polski, a nawet za granicę. Jest również propagatorem akcji pn. „Zamieniamy trawniki na warzywniki”, w której zachęca do zakładania podwyższonych rabat i uprawiania warzyw na własne potrzeby. Stara się uświadomić społeczeństwu, że zdrowe jedzenie wyprodukowane metodami ekologicznymi jest w zasięgu ręki każdego, kto dysponuje nawet niewielką powierzchnią. W gospodarstwie Rol – Apis należącym do pana Tadeusza wytwarzana jest mąka oraz makarony ze starych odmian zbóż, ciekawostką są te z dodatkiem np. soku z buraka, z pokrzywy czy selera. Ponadto sprzedawane są miody oraz przetwory z warzyw. Przy gospodarstwie funkcjonuje sklepik, w którym można nabyć produkty z gospodarstwa oraz towary innych producentów korzystnie wpływające na zdrowie.

Uczestnicy wyjazdu mieli możliwość zwiedzenia muzeum znajdującego się w Bieszczadzkim Parku Narodowym oraz wysłuchania ciekawej prelekcji na temat walorów przyrodniczych Parku oraz sposobów ich ochrony. Bieszczady zachwycają bioróżnorodnością gatunków zarówno roślinnych jak i zwierzęcych. Na obszarze parku chronionych jest ok. 50 różnych ekosystemów, takich jak torfowiska wysokie, ziołorośle, szuwarowe czy półnaturalne ekosystemy łąkowe i pastwiskowe, które wymagają ochronny czynnej. Mówiąc o Bieszczadach nie możemy nie wspomnieć o pięknych połoninach, które występują powyżej 1150 m n.p.m. i zachwycają swych widokiem.

Wyjazd studyjny rolników z naszego województwa do IUNG w Puławach pozwolił znaleźć odpowiedzi na wiele pytania stawianych sobie zarówno przez rolników, którzy dopiero myślą o przestawieniu gospodarstw na ekologiczny system produkcji, rolników w okresie konwersji oraz rolników ekologicznych z wieloletnim doświadczeniem. Odwiedzone gospodarstwa pokazały, że przetwórstwo surowców w gospodarstwie daje szansę na rozwój gospodarstw, co przekłada się na zadawalający efekt finansowy. Ważna jest również inicjatywa służąca podejmowaniu współpracy z innymi rolnikami ekologicznymi, gdyż ułatwia to podejmowania nowych przedsięwzięć. Forma wyjazdu studyjnego daje możliwość wymiany doświadczeń, a także ułatwia współpracę między rolnikami, tak ważną dla rozwoju rolnictwa ekologicznego w Polsce.

Więcej zdjęć wkrótce.

Tekst i zdjęcia:
Ilona Oleś
Kujawsko-Pomorski
Ośrodek Doradztwa Rolniczego
w Minikowie

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Kolejne ważne zadanie przygotowujące demonstracje polowe pod potrzeby Kujawsko-Pomorskich Dni Pola w 2021 roku wykonane. 13 października udało się zasiać 3 odmiany żyta jarego przewódkowego. Demonstrację zaproponowała Hodowla Roślin Smolice. Do siewu użyto siewnik pneumatyczny Kverneland Optima. Trzy odmiany żyta jarego: SM Ananke, SM Elara i Bojko zasiano w gęstości 300 szt m2 . Warunki do siewu były dobre. Poniżej krótka fotorelacja z siewu.

     

Przygotowanie siewnika i próba normy wysiewu jest podstawą dokładnego wysiewu.

 

     

 

     

Warunki pogodowe i wilgotność gleby sprzyjały dobremu wysiewowi przewódek.

 

Po siewie, była okazja lustracji wcześniejszego zasiewu rzepaku i zbóż ozimych. Jak widać na zdjęciach wschody są dobre i bardzo dobre, choć nie uniknięto pewnych niedociągnięć. Ogólnie stan rzepaku dobry. Stwierdzono fazę 5-6 liści, choć kilka rządków wykazywało dopiero wschody. To efekt stosunkowo suchej pogody przy siewie, ale wynikający z niedociągnięcia w uprawie, przez co 2 lejki siewnika wysiewały w przesuszoną warstwę gleby. Jednak defekt ten nie powinien mieć wpływu na zagęszczenie łanu w późniejszym okresie pod warunkiem, że rośliny nie wymarzną.

     

Rzepak na razie wygląda dobrze. Występują też uszkodzenia roślin przez pędraki i śmietkę.

 

     

Wschody zbóż prezentują się bardzo dobrze.

 

Jak widać na zdjęciach, zboża ozime, żyto, pszenżyto, jęczmień i pszenica wzeszły bardzo dobrze i mają odpowiednią gęstość. Ich stan zdrowotny nie budzi zastrzeżeń. W momencie lustracji pszenica i pszenżyto były w fazie dwóch liści, a jęczmień ozimy i żyto zaczęły wystawiać trzeci liść.

Pod zboża ozime gospodarstwo zastosowało nawożenie przedsiewne w postaci 300 kg/ha Polifoski 6 oraz 200 kg/ha Saletrosanu 26. W dniu 13. Października wykonano także oprysk herbicydem Komplet 500 S.C. w dawce 0,5 l/ha.

 

Uwaga.
Tak jak w poprzednim sezonie, na stronie internetowej (Kujawsko-Pomorskie Dni Pola 2021), pokażemy układ kolekcji i lokalizację odmian, a od połowy października zaczniemy zamieszczać fotorelacje i filmy. Od połowy maja oznakujemy kolekcję odmian tabliczkami.
Zachęcamy do odwiedzania naszej strony www.kpodr.pl na której znajdziecie najważniejsze informacje o Krajowych Dniach Pola w Minikowie i Kujawsko-Pomorskich Dniach Pola w Grubnie.

Więcej informacji o przygotowaniach do Kujawsko-Pomorskich DNI POLA 2021 w Grubnie

 

tekst:
Marek Radzimierski
Główny specjalista ds. zbóż

zdjęcia:
Marek Rząsa

Kujawsko-Pomorski Ośrodek
Doradztwa Rolniczego
Oddział w Przysieku

 

 

Na początku października w Minikowie, gościliśmy grupę dziennikarzy, którzy przyjechali w ramach projektu „Szlakiem dobrych praktyk PROW. Wizyty studyjne dla dziennikarzy”. Całe przedsięwzięcie pilotowało Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Uczestników wizyty podjął dr Ryszard Zarudzki, dyrektor Kujawsko-Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego (KPODR), który przedstawił działalność Ośrodka. KPODR działa od ponad 60 lat. Dzięki wykwalifikowanej kadrze świadczy usługi, udziela wszechstronnej pomocy rolnikom, mieszkańcom obszarów wiejskich oraz przedsiębiorcom. Zadanie realizuje poprzez szkolenia, kursy, konferencje, targi, wyjazdy studyjne i inne przedsięwzięcia upowszechniające wiedzę rolniczą i nowe technologie produkcji.

Dyrektor w swoim wystąpieniu przedstawił stan realizowanych przez Ośrodek projektów krajowych i zagranicznych. Między innymi zaprezentował działanie portalu e-bazarek, strony internetowej dla kujawsko-pomorskich rolników, producentów rolnych, przetwórców żywności regionalnej i ekologicznej. Portal jest dostępny dla wymienionych beneficjentów, tym samym mogą oni zamieszczać oferty handlowe produkowanej w gospodarstwach żywności i mieć bezpośredni kontakt z konsumentem.

Dziennikarze mieli okazję obejrzeć Centrum Dziedzictwa Kulinarnego i Turystyki Wiejskiej, które funkcjonuje przy Ośrodku w Minikowie. W Centrum znajduje się między innymi piec chlebowy i urządzenia do produkcji serów. Jest ono bardzo dobrze, wyposażone w sprzęt, dzięki którem prowadzone są szkolenia i warsztaty kulinarne.

W ramach dobrych praktyk PROW, specjaliści Ośrodka zaprezentowali materiał o gospodarstwach, w których prowadzi się sprzedaż bezpośrednią oraz realizuje plan poprawy dobrostanu zwierząt.

Goscie mięli okazję zobaczć nowo otwarte Centrum Transferu Wiedzy i Innowacji im. Leona Janty-Połczyńskiego. Jest to nowoczesny kompleks, wyposażony w system inteligentnego zarządzania. Budynek ma powierzchnię 1230 m². Sale konferencyjne mają możliwość podziału, dzięki czemu Centrum dysponować może, w zależności od potrzeb pięcioma salami wykładowymi.

Po spotkaniu w Minikowie dziennikarze wraz z przedstawicielem Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi udali sie do gospodarstwa ekologicznego, w którym właściciel prowadzi sprzedaż bezpośrednią.

W wyniku wizyty planowane są liczne medialne publikacje, dotyczące głównie dobrostanu zwierząt i sprzedaży produktów wytwarzanych bezpośrednio w gospodarstwach, czyli wzmacnianie pozycji rolnika w łańcuchu od producenta do konsumenta.

Katarzyna Szczepaniak

 

9 października w Centrum Transferu Wiedzy i Innowacji im. Leona Janty-Połczyńskiego odbyło się trzecie spotkanie w sprawie tworzenia Lokalnych Partnerstw na rzecz Wody w powiecie nakielskim. Uczestników spotkania przywitała Małgorzata Kołacz z KPODR w Minikowie. Zapoznała uczestników z zasadami bezpieczeństwa podczas spotkania. Następnie głos zabrał Grzegorz Smytry – dyrektor RZGW w Bydgoszczy, który zapoznał słuchaczy z zadaniami retencyjnymi Zarządu Zlewni w Pile i Inowrocławiu. Jako dobry przykład przedstawił współpracę z Prezesem Grupy Producenckiej „DOBROL” Pawłem Barczak. We współpracy założono podział obowiązków, gdzie rowy melioracyjne, zbiorniki i oczka wodne do magazynowania wody, wykup pasa drogowego przy każdym rowie były przede wszystkim po stronie Gminnych Spółek Wodnych i rolników.

Następnie Zenon Lewandowski przedstawiał koncepcję utworzenia i funkcjonowania Lokalnego Partnerstwa na rzecz Wody (LPW) na terenie Powiatu Nakielskiego. Zaprezentował cele nakielskiego LPW:

1. Zintegrowania działań na rzecz racjonalnego gospodarowania wodą poprzez stworzenie mechanizmów zapewniających partnerom uczestnictwo w procesie decyzyjnym i działaniach inwestycyjnych.
2. Stworzenie na terenie powiatu systemu służącego przepływowi informacji, prowadzeniu konsultacji i koordynacji działań wszystkich podmiotów prowadzących działania inwestycyjne i remontowe w zakresie gospodarowania wodą.
3. Podniesienie świadomości w zakresie racjonalnego gospodarowania wodą wśród mieszkańców i podmiotów związanych z tą tematyką.
4. Wyzwolenia różnorodnych inicjatyw społecznych na rzecz racjonalnego gospodarowania wodą poprzez promocję tej problematyki.
5. Budowanie dobrych relacji między interesariuszami,w tym podniesienie rangi Spółek Wodnych jako ważnego czynnika kształtującego stosunki wodne.
6. Stworzenie instrumentów pomocy partnerom i rolnikom w zakresie tworzenia dokumentów planistycznych, analitycznych i wniosków finansowych dotyczących inwestycji wodnych.

Następnie poddano pod dyskusję warianty modeli organizacyjnych wg stopnia zinstytucjonalizowania. Przedyskutowano z uczestnikami możliwości i ograniczenia poszczególnych rozwiązań. Większość uczestników opowiedziała się za Partnerstwem afiliowanym przy innej instytucji posiadającej osobowość prawną np. przy jednym z partnerów.

Spotkanie zakończono prośbą o przeanalizowanie pomysłów na inwestycje w ramach opracowanych fiszek projektowych.

Małgorzata Kołacz
KPODR Minikowo