5. edycja wydarzenia – AGRO AKADEMIA „Zrównoważony biznes”
Bioróżnorodność naszą szansą
Bioróżnorodność to ostatnio często pojawiający się temat w mediach. Czy jest to jednak kwestia mody? Czy zachowanie różnorodności biologicznej dotyczy także naszego najbliższego otoczenia, środowiska w którym żyjemy? Jaki związek ma z rolnictwem? Odpowiedzi na te pytania nasz Ośrodek poszuka poprzez realizację projektu o nazwie „W bioróżnorodności szansa dla przyszłości planety”, którego sponsorem jest ANWIL S.A. – znana nie tylko w kraju i Europie firma produkująca przede wszystkim nawozy azotowe (saletrę amonową i Canwil z magnezem i z siarką), wykazująca się jednocześnie dużą dbałością o środowisko i zachowanie bioróżnorodności.
Unijna strategia zwana Europejskim Zielonym Ładem wskazuje, że przyszłość Europy zależy od kondycji naszej planety. Jej kluczowymi elementami są Strategia na rzecz bioróżnorodności 2030 – Przywracanie przyrody do naszego życia oraz Strategia „od pola do stołu”. Obie te strategie związane są pośrednio bądź bezpośrednio z zachowaniem bioróżnorodności. Dowodzą, jak ważne jest życie w zgodzie z naturą, której należy okazywać szacunek i pokorę. Do głosu dochodzi również ekonomia – ponad połowa światowego PKB jest uzależniona od przyrody. Usługi świadczone w ramach trzech kluczowych sektorów gospodarki – budownictwa, rolnictwa oraz żywności – są z nią w wysokim stopniu powiązane. Możne więc powiedzieć, że ochrona różnorodności biologicznej po prostu się opłaca.
Unijne wytyczne i strategie jasno wskazują, iż czeka nas wielka transformacja, skierowana na ochronę przyrody. W sektorze rolnym dotyczyć będzie ograniczenia stosowania chemicznych środków ochrony roślin, nadmiernego nawożenia, wzmocnienia rolnictwa ekologicznego, produkcji zdrowej żywności, skracania łańcuchów dostaw żywności, poprawy dobrostanu zwierząt oraz odwrócenia procesu utraty różnorodności biologicznej. W takich momentach zawsze potrzebna jest edukacja społeczności. Należy zacząć od podstaw. Ważne jest dotarcie z edukacją do społeczeństwa bezpośrednio oddziałującego na środowisko. Tę potrzebę dostrzega również firma ANWIL S.A, która wspiera takie inicjatywy, jak projekt „W bioróżnorodności szansa dla przyszłości planety”. Będzie on realizowany przez Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego. Głównym jego cel to edukacja rolników, także dzieci i młodzieży wiejskiej, którzy w przyszłości będą gospodarzyć na gruntach rolnych, mieszkańców obszarów wiejskich, właścicieli ogrodów. Poprzez jego realizację nasz Ośrodek wraz z firmą ANWIL S.A. wykazuje dbałość o ochronę środowiska i zachowanie bioróżnorodności biologicznej.
W ramach projektu zaplanowano ciekawe zajęcia warsztatowe w terenie oraz w trakcie targów Kujawsko-Pomorskie Miodowe Lato 8 sierpnia 2021 roku w Oddziale Zarzeczewo KPODR. Koordynatorem projektu z ramienia Ośrodka jest Anna Dykczyńska. Zainteresowane grupy z terenu województwa kujawsko-pomorskiego mogą zgłaszać chęć udziału w zajęciach warsztatowych zaplanowanych od stycznia do sierpnia 2021 roku pod numerem telefonu: 723 330 996 lub na adres mailowy: anna.dykczyńska@kpodr.pl.
Zapraszamy do udziału i poszerzenia swojej wiedzy na temat roli bioróżnorodności w życiu człowieka oraz jej znaczenia dla przyszłości naszej planety!
Anna Dykczyńska
KPODR Minikowo O/Zarzeczewo
Ponad 12,5 mld zł – finał wypłaty zaliczek na dopłaty
Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa zakończyła wypłatę zaliczek na poczet płatności bezpośrednich i obszarowych z PROW za rok 2020. Na konta polskich rolników przekazała łącznie ponad 12,5 mld zł.
Wypłata zaliczek rozpoczęła się 16 października i trwała do 30 listopada 2020 r. Ich wysokość w przypadku płatności bezpośrednich wynosiła 70 proc., a w przypadku płatności obszarowych PROW – 85 proc. Wnioski o przyznanie dopłat bezpośrednich złożyło w tym roku 1,3 mln rolników. Pula środków finansowych przeznaczonych na realizację tych płatności to 15,5 mld zł, z tego w postaci zaliczek do rolników trafiło już 10,4 mld zł. Z kolei w ramach zaliczek na poczet płatności obszarowe z PROW 2014 – 2020 ARiMR wypłaciła 2,14 mld zł.
1 grudnia Agencja rozpoczęła realizację płatności końcowych.
Spotkanie online. Platforma usług elektronicznych.
Programu stypendialny „Młody Talent Krajny i Pałuk”
W piątek mija nabór na stypendia Stowarzyszenia „Partnerstwo dla Krajny i Pałuk”!
Zarząd Stowarzyszenia „Partnerstwo dla Krajny i Pałuk” przypomina, iż w najbliższy piątek (04.12.2020) mija termin składania wniosków o przyznanie stypendium w ramach Programu Stypendialnego „Młody Talent Krajny i Pałuk”.
Wartość pojedynczego stypendium: 2 000 zł
Sposób składania wniosków:
Wypełniony wniosek o przyznanie stypendium należy przesłać do Biura Stowarzyszenia „Partnerstwo dla Krajny i Pałuk” wyłącznie drogą e-mail (skan wniosku z podpisami i załącznikami) na adres poczty elektronicznej LGD: partnerstwo.naklo@wp.pl w terminie do 04.12.2020 r. włącznie (decyduje data wpływu na adres e-mail biura LGD).
Szczegółowe informacje zawiera Regulamin Programu.
Informacje dodatkowe udzielane są za pośrednictwem poczty e-mail: parterstwo.naklo@wp.pl lub telefonicznie pod numerem 607 822 024 od poniedziałku do piątku w godz. 8.00-16.00
Do pobrania:
1. Regulamin Programu Stypendialnego.
2. Wniosek o wypłatę stypendium.
3. Umowa o wypłatę stypendium – wzór.
Materiał: Dorota Stanek – Stowarzyszenie „Partnerstwo dla Krajny i Pałuk”
Autorka nie wyraża zgody na komentowanie artykułu.
Uwaga, 30 listopada rozpoczęły się…
W ostatnim dniu listopada ruszyły dwa z czterech planowanych jeszcze na ten rok naborów wniosków o pomoc finansową z PROW na lata 2014-2020. W ARiMR można już ubiegać się o wsparcie na realizację inwestycji zabezpieczających gospodarstwa przed skutkami suszy oraz na rozwój usług rolniczych.
O dotację na inwestycje w nawadnianie gospodarstw w ramach działania „Modernizacja gospodarstw rolnych” może wystąpić rolnik posiadający gospodarstwo o powierzchni co najmniej 1 ha i nie większe niż 300 ha, który w okresie 12 miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku wykazał przychód w wysokości co najmniej 5 tys. zł. Konieczne jest również posiadanie wpisu w krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności.
Wsparcie jest przyznawane na realizację inwestycji ulepszających już istniejące instalacje nawadniające, powiększających obszar nawadniania lub jednocześnie powiększających obszar nawadniania i ulepszających już istniejące instalacje. Dofinansowanie można otrzymać m.in. na: budowę studni i zbiorników; zakup maszyn i urządzeń do poboru, magazynowania, uzdatniania, odzyskiwania lub rozprowadzania wody, instalacji nawadniających i systemów do sterowania nawadnianiem.
Limit finansowy na jednego beneficjenta i jedno gospodarstwo wynosi 100 tys. zł, przy czym refundacji podlega 50 proc. kosztów poniesionych na realizację inwestycji (60 proc. w przypadku młodego rolnika). Minimalny poziom kosztów inwestycji musi być wyższy niż 15 tys. zł.
Druga propozycja wsparcia adresowana jest do przedsiębiorców, którzy pracują już na rzecz rolników i chcą rozwijać swoją działalność w zakresie usług wspomagających produkcję roślinną lub chów i hodowlę zwierząt gospodarskich, czy też usług świadczonych po zbiorach.
O dofinansowanie na „Rozwój przedsiębiorczości – rozwój usług rolniczych” może ubiegać się osoba fizyczna, prawna, jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, która jako mikro- lub małe przedsiębiorstwo wykonuje działalność gospodarczą obejmującą świadczenie usług dla gospodarstw rolnych przez okres co najmniej 2 lat poprzedzających dzień złożenia wniosku w zakresie co najmniej jednego z następujących kodów Polskiej Klasyfikacji Działalności: 01.61.Z – Działalność usługowa wspomagająca produkcję roślinną, 01.62.Z – Działalność usługowa wspomagająca chów i hodowlę zwierząt gospodarskich, 01.63.Z – Działalność usługowa następująca po zbiorach.
Refundacji podlega do 50 proc. kosztów kwalifikowalnych, do których zalicza się m.in. koszty zakupu lub leasingu nowych maszyn, narzędzi lub urządzeń do produkcji rolnej, aparatury pomiarowej i kontrolnej, sprzętu komputerowego i oprogramowania służących do zarządzania przedsiębiorstwem lub wspomagających sterowanie procesem świadczenia usług. Pomoc przyznaje się i wypłaca do wysokości limitu, który w okresie realizacji programu wynosi maksymalnie 500 tys. zł na jednego beneficjenta.
Wnioski przyjmują oddziały regionalne ARiMR. Można je składać osobiście, drogą elektroniczną lub rejestrowaną przesyłką pocztową. Dokumenty o przyznanie pomocy na rozwój usług rolniczych Agencja przyjmuje do 13 stycznia 2021 r., na inwestycje
w nawadnianie gospodarstw – do 28 stycznia przyszłego roku.
Uwaga, 30 listopada rozpoczęły się…
W ostatnim dniu listopada ruszyły dwa z czterech planowanych jeszcze na ten rok naborów wniosków o pomoc finansową z PROW na lata 2014-2020. W ARiMR można już ubiegać się o wsparcie na realizację inwestycji zabezpieczających gospodarstwa przed skutkami suszy oraz na rozwój usług rolniczych.
O dotację na inwestycje w nawadnianie gospodarstw w ramach działania „Modernizacja gospodarstw rolnych” może wystąpić rolnik posiadający gospodarstwo o powierzchni co najmniej 1 ha i nie większe niż 300 ha, który w okresie 12 miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku wykazał przychód w wysokości co najmniej 5 tys. zł. Konieczne jest również posiadanie wpisu w krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności.
Wsparcie jest przyznawane na realizację inwestycji ulepszających już istniejące instalacje nawadniające, powiększających obszar nawadniania lub jednocześnie powiększających obszar nawadniania i ulepszających już istniejące instalacje. Dofinansowanie można otrzymać m.in. na: budowę studni i zbiorników; zakup maszyn i urządzeń do poboru, magazynowania, uzdatniania, odzyskiwania lub rozprowadzania wody, instalacji nawadniających i systemów do sterowania nawadnianiem.
Limit finansowy na jednego beneficjenta i jedno gospodarstwo wynosi 100 tys. zł, przy czym refundacji podlega 50 proc. kosztów poniesionych na realizację inwestycji (60 proc. w przypadku młodego rolnika). Minimalny poziom kosztów inwestycji musi być wyższy niż 15 tys. zł.
Druga propozycja wsparcia adresowana jest do przedsiębiorców, którzy pracują już na rzecz rolników i chcą rozwijać swoją działalność w zakresie usług wspomagających produkcję roślinną lub chów i hodowlę zwierząt gospodarskich, czy też usług świadczonych po zbiorach.
O dofinansowanie na „Rozwój przedsiębiorczości – rozwój usług rolniczych” może ubiegać się osoba fizyczna, prawna, jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, która jako mikro- lub małe przedsiębiorstwo wykonuje działalność gospodarczą obejmującą świadczenie usług dla gospodarstw rolnych przez okres co najmniej 2 lat poprzedzających dzień złożenia wniosku w zakresie co najmniej jednego z następujących kodów Polskiej Klasyfikacji Działalności: 01.61.Z – Działalność usługowa wspomagająca produkcję roślinną, 01.62.Z – Działalność usługowa wspomagająca chów i hodowlę zwierząt gospodarskich, 01.63.Z – Działalność usługowa następująca po zbiorach.
Refundacji podlega do 50 proc. kosztów kwalifikowalnych, do których zalicza się m.in. koszty zakupu lub leasingu nowych maszyn, narzędzi lub urządzeń do produkcji rolnej, aparatury pomiarowej i kontrolnej, sprzętu komputerowego i oprogramowania służących do zarządzania przedsiębiorstwem lub wspomagających sterowanie procesem świadczenia usług. Pomoc przyznaje się i wypłaca do wysokości limitu, który w okresie realizacji programu wynosi maksymalnie 500 tys. zł na jednego beneficjenta.
Wnioski przyjmują oddziały regionalne ARiMR. Można je składać osobiście, drogą elektroniczną lub rejestrowaną przesyłką pocztową. Dokumenty o przyznanie pomocy na rozwój usług rolniczych Agencja przyjmuje do 13 stycznia 2021 r., na inwestycje w nawadnianie gospodarstw – do 28 stycznia przyszłego roku.
Uwaga, 30 listopada kończą się…
Poniedziałek, 30 listopada 2020 r., jest ostatnim dniem na złożenie w ARiMR wniosków o pomoc dla rolników poszkodowanych przez pandemię i klęski żywiołowe orazo wsparcie finansowe w ramach PROW 2014-2020 dla nowych grup i organizacji producentów rolnych. W tym dniu mija także termin dostarczania do Agencji zaświadczeń potwierdzających odbiór lub utylizację chryzantem.
Pierwszy rodzaj pomocy skierowany jest do producentów rolnych, którym zagraża utrata płynności finansowej spowodowana ograniczeniami na rynku rolnym w związku z epidemią COVID-19 i którzy w dalszym ciągu odczuwają skutki finansowe zeszłorocznej suszy, huraganu, gradu, ulewy, wiosennych przymrozków i powodzi, a ich wnioski o pomoc złożone w 2019 r. nie zostały rozpatrzone. Do tej pory do ARiMR wpłynęło ponad 59 tys. wniosków na łączną kwotę ponad 397 mln zł. Agencja wydała już decyzje o przyznaniu pomocy na kwotę ponad 396 mln zł.
Kończy się również nabór wniosków o wsparcie na „Tworzenie grup producentów i organizacji producentów”. Program skierowany jest do nowych grup producentów rolnych uznanych od 14 grudnia 2019 r. na podstawie ustawy z 15 września 2000 r. o grupach producentów rolnych i ich związkach. Grupy te muszą składać się z osób fizycznych, prowadzących działalność jako mikro, małe lub średnie przedsiębiorstwo. Do najbliższego poniedziałku o dofinansowanie mogą starać się również organizacje producentów uznane na podstawie przepisów ustawy z 11 marca 2004 r. o organizacji niektórych rynków rolnych albo ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o organizacji rynku mleka i przetworów mlecznych. Wsparcie, jakie można otrzymać, wynosi nawet 100 tys. euro rocznie w pięcioletnim okresie udzielania pomocy.
30 listopada to także istotna data dla posiadaczy chryzantem, którzy chcą skorzystać z rekompensaty finansowej za niesprzedane kwiaty z powodu pandemii koronawirusa i zamknięcia cmentarzy we Wszystkich Świętych. To bowiem ostatni dzień na dopełnienie obowiązku złożenia w biurze powiatowym ARiMR potwierdzenia odbioru chryzantem przekazanych organizacjom pozarządowym, jednostkom samorządu terytorialnego lub innym instytucjom publicznym oraz potwierdzenia odbioru tych roślin przekazanych na bioodpady. To na podstawie tych dokumentów zostanie wyliczona kwota pomocy dla poszczególnych producentów i sprzedawców chryzantem. A wnioskowało o nią w sumie ponad 5,3 tys. podmiotów. Przewidywana kwota pomocy dla posiadaczy chryzantem wyniesie łącznie ponad 84,6 mln zł. Wypłata tych środków ma nastąpić do końca bieżącego roku.
Kolekcja odmian w Grubnie przed zimą
Trudno przewidzieć jaka będzie sytuacja z pandemią koronavirusa COVID-19. Jednak doświadczenia tegoroczne sporo nas nauczyły i zmobilizowały do nowego podejścia w prezentowaniu nowości odmianowych. Przez internet można propagować dość skutecznie nowe idee i pokazywać to co najlepsze. Jednocześnie, w przypadku kolekcji polowych, można skorzystać z lustracji indywidualnie lub grupowo bezpośrednio na polu. Zapraszamy do odwiedzania kolekcji w Minikowie, Grubnie, Chrząstowie, Falęcinie w innych okresach niż tylko wyznaczone na początku czerwca Dni Pola. Internet daje możliwość zobaczenia i zapoznania się wirtualnie z kolekcjami, a dostępność pól daje możliwość osobistego zapoznanie się z propozycjami firm nasiennych i innych. W Minikowie prezentowane są najlepsze technologie i odmiany w warunkach nawadniania. W Grubnie odmiany prezentowane są w warunkach technologii ustalonej przez gospodarstwo, bez nawadniania i w jednakowych warunkach agrotechnicznych w konkretnych warunkach pogodowych danego roku. W Chrząstowie i Falęcinie prezentowane są odmiany w formie doświadczeń PDO – na 2 poziomach technologicznych z ochroną i bez ochrony.
26 sierpnia w Grubnie, zasiano siewnikiem Kverneland Accord, 29 odmian rzepaku ozimego. Zboża zasiano 24 września, przy czym wysiano 43 odmiany pszenicy ozimej, 10 odmian jęczmienia ozimego, 10 odmian żyta ozimego oraz 14 odmian pszenżyta ozimego. 15 października wysiano także 3 odmiany przewódkowe żyta jarego HR Smolice, (3 tygodnie po siewie zbóż ozimych).
Przyszedł już czas na podsumowanie zasiewów i sprawdzenie, jak rośliny przygotowały się do zimowego spoczynku. Takiej lustracji dokonano na kolekcji w Grubnie w dniu 25 listopada.
Rzepak ozimy, zasiany na blokach 2A i 2B możemy ocenić jako dość dobry. Obsada roślin na poletkach powinna zagwarantować odpowiednią obsadę zdrowych roślin na wiosnę. Nieco niższa ocena wynika z dwóch stwierdzonych faktów. Po pierwsze, wschody nie były wyrównane przez co rośliny wykazują pewne zróżnicowanie w wyglądzie – mają szyjkę korzeniową o średnicy od 8 do nawet 15 mm i różnią się ilością liści – od 8 do 12. Jednak większość roślin ma bardzo dobrze zbudowany, zdrowy korzeń i prawidłową rozetę liści, dobrze skupionych wokół szyjki korzeniowej.
Wszystkie odmiany wyglądają dobrze, a większość roślin jest w bardzo dobrej kondycji i dobrze przygotowana do zimy.
Po drugie stwierdzono żerowanie szkodników – śmietki kapuścianej oraz pędraków chrabąszcza majowego. Okazało się, że najbardziej uszkodzone są największe rośliny rzepaku, a więc te które wschodziły jako pierwsze. Jednak ogólna ocena wyglądu roślin pozwala z optymizmem patrzeć na przyszłość. Wykonane zabiegi chwastobójcze zdecydowanie ograniczyły presję chwastów. Stosowano także intensywna ochronę chemiczną przed szkodnikami i chorobami.
Widać zróżnicowanie wielkości korzenia najwcześniej wschodzących roślin i rodzaje ich uszkodzeń przez szkodniki oraz dobrą skuteczność herbicydu.
Żyto ozime oraz przewódki żyta jarego zasiano na bloku 3 A. Stan wszystkich odmian żyta jest bardzo dobry. Zyto ozime w pełni się rozkrzewiło i ma już 5-6 pędów, natomiast przewódki żyta jarego mają 2 3 liście. Jeśli nie będzie spadku temperatur, część roślin rozpocznie krzewienie co nie będzie korzystne ze względu na przezimowanie. To będzie bardzo ciekawe doświadczenie. Siew przewódek nastąpił 15 października i rośliny żyta jarego rozwinęły się bardzo dobrze. To wpływ długiej ciepłej jesieni. Lepiej było by gdyby przed zimą rośliny były nieco mniej rozwinięte, mają wtedy większą odporność na niskie temperatury – ale zobaczymy, może będzie bardzo dobrze.
Żyto ozime jest bardzo dobrze rozkrzewione i w bardzo dobrej kondycji.
Przewódki żyta jarego rozpoczynają blok 3A. Wschody są równe i bardzo dobre, obecnie w fazie 2-3 liści.
Na bloku 3 B zasiano jęczmień ozimy i pszenżyto ozime. Obsada roślin po wschodach jest dobra, stan roślin również nie budzi większych zastrzeżeń. Rośliny jęczmienia ozimego dobrze się już rozkrzewiły i mają 4-5 pędów. Minusem są tu nieco większe oznaki chorób na najstarszych liściach. Pszenżyto jest na etapie 3-4 rozkrzewień i oznak chorób na liściach mniej niż w jęczmieniu.
Jęczmień ozimy na bloku 3 B jest dobrze rozkrzewiony. Na starszych liściach widoczne niewielkie zmiany chorobowe.
Tak wyglądają rośliny pszenżyta przed zimą.
Jak zawsze pszenica ozima spośród zbóż cieszy się największym zainteresowaniem rolników naszego regionu. To zrozumiałe, gdyż ma ona dla regionu obok kukurydzy i jęczmienia największe znaczenie. W Grubnie na jubileuszowe XXV Dni Pola, na blokach 1 A i 1 B wysiano 43 odmiany pszenicy ozimej. Wysiane w optymalnym terminie odmiany pszenic bardzo dobrze, równo wzeszły i rozkrzewiły się. Obecnie rośliny mają 2-3 pędy i są w bardzo dobrej kondycji. Zastosowana ochrona herbicydowa na razie jest skuteczna, stan zdrowotny roślin również nie budzi zastrzeżeń.
Pszenica ozima wzeszła równo i wygląda bardzo dobrze przed zimą.
Podsumowując trzeba stwierdzić, że warunki tegorocznej jesieni sprzyjały zasiewom ozimin. W stosunku do roku ubiegłego stan poletek demonstracyjnych jest znacznie lepszy w przypadku rzepaku, a zbóż równie dobry jak w bardzo udanym roku ubiegłym. O ile zimą nie wystąpią istotne zagrożenia, a zwłaszcza wymarzanie i wysmalanie, rośliny ozime powinny w dobrej kondycji dotrwać do wiosny.
Zapraszamy do korzystania z naszej oferty demonstracyjnej Krajowych Dni Pola w Minikowie i imprez towarzyszących.
Relacje są dostępne na stronie www.kpodr.pl pod hasłem Krajowe Dni Pola Minikowo 2021 (kolekcja w Minikowie)
i Kujawsko-Pomorskie DNI POLA 2021 w Grubnie (kolekcja w Grubnie).
Inne artykuły:
W Grubnie zasiano przewódki – lustracja –13.10.2020
Zasiano oziminy na XXV Kujawsko-Pomorskie DNI POLA w Grubnie 24.09.2020
Rzepak w Grubnie już zasiany 26.08.2020
tekst:
Marek Radzimierski
Główny specjalista ds. zbóż
zdjęcia:
Marek Rząsa
Kujawsko-Pomorski Ośrodek
Doradztwa Rolniczego
Oddział w Przysieku
Konferencja – Rolnictwo sprzymierzeńcem bioróżnorodności
Konferencja pn. „Rolnictwo sprzymierzeńcem bioróżnorodności”, która odbyła się 25.11.2020r. w formie online cieszyła się ogromnym zainteresowaniem. Została dofinansowana ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Toruniu. Uczestniczyli w niej m.in. przedstawiciele instytucji działających na rzecz ochrony środowiska i rolnictwa, pracownicy parków krajobrazowych, nadleśnictw, doradcy rolni, przyrodnicy i oczywiście rolnicy. Słuchaczy przywitał pan dr Ryszard Zarudzki, dyrektor Kujawsko-Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Minikowie. Pan dyrektor nakreślił jak wielkie znaczenie dla rolnictwa ma zachowanie bioróżnorodności. Przedstawił rolę i miejsce różnorodności biologicznej w europejskich strategiach rozwoju obszarów wiejskich. Również w czytelny sposób przełożył kwestię wspierania, a w wielu przypadkach dopiero budowy bioróżnorodności na poziomie gospodarstwa rolnego.
Tematyka wykładów została tak dobrana, żeby pokazać społeczeństwu jak ważna jest ochrona bioróżnorodności i jak wielką rolę w tym procesie pełnią rolnicy. Rolnictwo odgrywa kluczową rolę w zachowaniu różnorodności biologicznej. To rolnicy jako jedni z pierwszych odczuwają skutki utraty różnorodności biologicznej, ale są też jednymi z pierwszych, którzy będą czerpać korzyści z jej odbudowy. Dzięki różnorodności biologicznej rolnicy mogą łatwiej zapewnić nam bezpieczną, zdrową żywność w dobrej cenie, tym samym osiągając dochód umożliwiający im dobre funkcjonowanie i rozwój. Jednocześnie niektóre praktyki rolnicze są główną przyczyną spadku różnorodności biologicznej. Dlatego ważne jest, aby edukować rolników, zachęcać do stosowania w pełni zrównoważonych praktyk.
Poprawa stanu różnorodności ekosystemów rolniczych spowoduje wzrost odporności sektora na zmianę klimatu. Kryzys klimatyczny i kryzys różnorodności biologicznej są ze sobą nierozerwalnie związane. Zmiana klimatu przyspiesza degradację środowiska naturalnego, powodując susze, powodzie i pożary lasów. Niszczenie przyrody i jej niezrównoważona eksploatacja są z kolei głównymi czynnikami wywołującymi zmianę klimatu. Związek między tymi kryzysami oznacza jednak, że ich rozwiązania też są powiązane. Przyroda jest również ważnym sojusznikiem w walce ze zmianą klimatu. Wywiera wpływ na klimat, a rozwiązania oparte na zasobach przyrody, takie jak ochrona i przywracanie terenów podmokłych, torfowisk, ekosystemów przybrzeżnych, zrównoważone gospodarowanie obszarami morskimi, lasami, użytkami zielonymi oraz glebami rolnymi, będą miały zasadnicze znaczenie dla redukcji emisji i przystosowania się do zmiany klimatu.
Z uwagi na to, że nasz Ośrodek zajmuje się przede wszystkim edukacją rolników, wykłady zostały poświęcone możliwości zwiększania bioróżnorodności w gospodarstwach rolnych. Pierwszy wykład pn. Bioróżnorodność gospodarstw rolnych skuteczną ochroną środowiska zaprezentowała pani Katarzyna Kupczak z Centrum Rozwoju Rolnictwa i Ogrodnictwa w Krakowie. Podczas tego wykładu uczestnicy dowiedzieli się jak duży wpływ na kształtowanie różnorodności biologicznej ma działalność człowieka. Prelegentka podkreślała ogromną rolę jaką odgrywa prawidłowy płodozmian w gospodarstwie. Jest on podstawą do tego, żeby zmniejszyć lub nawet wyeliminować stosowanie środków ochrony roślin oraz nawożenia mineralnego. Odpowiedni dobór gatunków roślin, prawidłowe następstwo po sobie, wykorzystanie zjawiska allelopatii w znaczący sposób ogranicza ilość agrofagów w uprawach. Zwrócono uwagę na potrzebę powiększania warstwy próchniczej, która decyduje o żyzności gleby i bez której nie jest możliwe zachowanie równowagi biologicznej oraz uzyskanie zdrowych plonów. Podkreślono również potrzebę uprawy roślin pyłko i nektarodajnych, gdyż przekłada się to na troskę o owady zapylające. Wiadomo, że bez obecności zapylaczy plony obniżą się w drastyczny sposób, a uprawa wielu gatunków roślin nie będzie możliwa.
Drugi wykład również przedstawiony przez panią Katarzynę Kupczak dotyczył Znaczenia i uprawy roślin wysokobiałkowych. Pewnie wiele osób zastanawia się dlaczego rośliny wysokobiałkowe omawiano podczas konferencji dotyczącej bioróżnorodności. Z punktu widzenia rolnictwa rośliny wysokobiałkowe są niezwykle cennymi roślinami, których niestety w Polsce uprawia się zbyt mało. Wysoka zawartość białka w ziarnach tych roślin jest bardzo ważna ze względu na bezpieczeństwo białkowe kraju. Rośliny białkowe wchodzą w symbiozę z bakteriami brodawkowymi, które mają zdolność wiązania azotu atmosferycznego. Uprawa roślin białkowych w gospodarstwie rolnym przekłada się na mniejsze zużycie syntetycznych nawozów azotowych, a to z kolei oznacza mniejsze skażenie gleby, wód gruntowych, a w konsekwencji Bałtyku. Ważną cechą roślin wysokobiałkowych są właściwości strukturotwórcze. Poprawiają właściwości fizyko-chemiczne gleby, zwiększają zawartość próchnicy, zużywają mniej wody w porównaniu z innymi roślinami. Każdy hektar obsiany roślinami bobowatymi jest wielkim ukłonem w kierunku środowiska. Wiele roślin wysokobiałkowych ma również duże znaczenie dla owadów zapylających.
Wykład pn. Agroleśnictwo – sposób na zrównoważony ekosystem rolniczy zaprezentowała pani Barbara Baj Wójtowicz z Uniwersytetu w Oxfordzie. Prelegentka jest inicjatorką grupy operacyjnej Agroleśnictwo w Dolinie Zielawy. Agroleśnictwo to bardzo ciekawa metoda użytkowania gruntu rolnego. Polega na uprawie roślin w sposób naśladujący piętra lasu. Oznacza to, że na jednej powierzchni uprawianych jest kilka różnych gatunków roślin. Zapewnia to uzyskanie wielokrotnego dochodu z tego samego areału. Taki system uprawy zmniejsza nakłady na produkcję rolniczą, w tym na plewienie, nawożenie i na nawadnianie. Rezygnacja z nawadniania w dobie postępujących zmian klimatycznych
i trwającej od kilku lat w Polsce suszy ma duże znaczenie. Umiejętny dobór gatunków oraz ściółkowanie pozwala na zatrzymanie wody w glebie, zwiększając uwodnienie pola i zapobiegając intensywnemu parowaniu. Zadarnienie gleby niskimi roślinami współrzędnymi zapobiega wzrostowi chwastów oraz erozji gleby.
Dodatkową zaletą agroleśnictwa jest efektywne wykorzystanie nawozów. Najpierw składniki pokarmowe zostają pobierane przez korzenie roślin płytko ukorzenionych, a w dalszej kolejności przez rośliny głęboko korzeniące się. W ten sposób eliminuje się spływanie nadmiaru nawozów do wód gruntowych, rowów, cieków wodnych. W konsekwencji ogranicza to zanieczyszczanie morza Bałtyckiego.
Uprawa dwóch lub kilku gatunków na tym samym polu eliminuje szkodliwe monokultury i wspiera bioróżnorodność. Za sprawą wprowadzenia do uprawy agroleśnej gatunków rzadkich i przyrodniczo cennych, rolnictwo zapewnia ich przetrwanie, ochronę oraz dostęp do cennego surowca. Agroleśnictwo jest ciekawą propozycją dla wielu gospodarstw i ogromnym wsparciem dla bioróżnorodności.
Ochrona środowiska naturalnego jest bardzo ważnym tematem, który dotyczy całego społeczeństwa. Odpowiedzialne i mądre rolnictwo wspiera środowisko, dlatego tak ważna jest edukacja społeczeństwa poprzez wskazywanie dobrych rozwiązań i sposobów uprawy roli oraz chowu i hodowli zwierząt.
Poniżej wykłady do pobrania, przedstawione podczas konferencji:
Agroleśnictwo sposób na zrównoważony ekosystem rolniczy
Bioróżnorodność gospodarstw rolnych skuteczną ochroną środowiska
Znaczenie i uprawa roślin wysokobiałkowych w gospodarstwie
Opracowanie:
Ilona Oleś
Dział Rolnictwa Ekologicznego i Ochrony Środowiska
KPODR w Minikowie